1.Есімше- бірде есім сөздің , бірде етістіктің қызметін атқаратын етістіктің түрі. есімшені жасайтын жұрнақтар: -ар, -ер, -р, болымыз етістік +c жұрнағы ; -ған , -ген,-қан,-кен; -атын,-етін,-йтын,-йтін; -мақ, -мек, -пақ, -пек. 2.есімше сөйлемде анықтауыш, бастауыш , толықтауыш , пысықтауыш , баяндауыш бола алады. Есімше жіктеліп етістіктің қызметін атқарады. Мысалы ,алмақпын, алғанмын. Есімше есімдерше тәуелденіп есім сөздің қызметін атқарады. Есімше септеліп есім сөзің қызметін атқарады. 3. Мен анама көмектесер болсам,мен оның ризашылығын аламын.
есімшені жасайтын жұрнақтар: -ар, -ер, -р, болымыз етістік +c жұрнағы ; -ған , -ген,-қан,-кен; -атын,-етін,-йтын,-йтін; -мақ, -мек, -пақ, -пек.
2.есімше сөйлемде анықтауыш, бастауыш , толықтауыш , пысықтауыш , баяндауыш бола алады.
Есімше жіктеліп етістіктің қызметін атқарады. Мысалы ,алмақпын, алғанмын.
Есімше есімдерше тәуелденіп есім сөздің қызметін атқарады.
Есімше септеліп есім сөзің қызметін атқарады.
3. Мен анама көмектесер болсам,мен оның ризашылығын аламын.
Бағдаршам туралы өлең тақпақтар.
1. Қалада көлік көп,
Қалада апат көп.
Сақтайтын апаттан,
Тек қана бағдаршам.
Бағдаршам, бағдаршам.
Бағдаршам біледі,
Бәрін де көреді.
Адам да, көлік те,
Сол шаммен жүреді.
Бағдаршам, бағдаршам.
Үлкен біздің қаламыз,
Есте сақтап аламыз.
Қызыл, жасыл, сары шам,
Көшеде тұр бағдаршам.
Бағдаршам, бағдаршам. (Автор: С. Дүкенбай)
2. Бағдаршам
Жолды кесіп өтуге мен қамдансам,
Қиылыста қарсы алады бағдаршам.
Менікіндей екеу емес, үш көзді,
Әр көзінің түсі бөлек, аңғарсаң.
Көзі алысты қалт жібермей қырағы,
Бір көз жанса, қалғаны өшіп тұрады.
Қызыл, сары, жасыл түсті көздердің
Бас әрпінен үш түрлі ұғым шығады:
Қ — Қызыл түс — қимылдама, баспа алға,
Қиылыста қарап тұрма аспанға.
С — Сары түс — сәл сабыр ет, дайындал,
Ж — Жасыл түс, жүре бергін, жасқанба.
3. Ашса кезек үш көзін,
Айтты деп ұқ үш сөзін:
«Тоқта!
Сақтан!
Жол ашық!»
Жүрме жолға таласып.
Қызыл көзін ашқанда,
Сынық сүйем баспа алға!
Сары көзін ашқанда,
Қарап қалма аспанға!
Жасыл көзін ашқанда,
Өте бергін, жасқанба!
4. Күндіз түні жанамын
Дабыл беріп бәріне.
Үш түрлі түсім бар
Белгілі жаспен кәріге
Мен бағдаршам боламын.
5. Бағдаршам (Авторы Ә.Табылдиев)
Менің атым̶ бағдаршам
Кеудем толы жанған шам
Қызыл көзім жанғанда
Сақ болыңдар тоқтаңдар!
Сары көзім жанғанда
Сабырлылық сақтаңдар!
Жасыл шамды көрсеңіз
Бола береді өтсеңіз!