9-тапсырма. Әңгімеден ауыспалы мағынадағы тіркестерді теріп жазыңдар. Олардың мағынасын түсіндіріп, кестені дәптерге
толтырыңдар.
Ауыспалы мағыналы тіркес
Мағынасы Тау арасында жылтылдатып от жағып, ән шырқағанда, лаулаған
қалын .. тілін жалаңдатып күй шертіп, тау-тасты күңірентіп
тұрғандай әдемі сезілуші еді-ау. Біздер, балалар, күні бойы өгіз
үйретіп, бұзау жаямыз, үш уақ сиыр сауғызамыз. Ымырт үйіріле
алтыбақан құрған азаматтардың маңайында арпалысып, тиіп-
қашып, ... шулап ойнап жүргеніміз. Біздің ішімізде менен екі-үш
Тәуелсіздік - бабалар аңсауы, ұрпақтың қолы жеткен киелі кезең. Тәуелсіздік - таңбасы таста, қаны қара жердің тамырында жатқан құдіретті сөз.
Еліміз тәуелсіздіктің бесігінде тербелгелі 25 жыл. Жизрма бес жыл ішінде Қазақстан етек-жеңін жиып, шекарасы бэкітіп, алз алдына дербес зайырлы ел болды. Б атл атадан келе жатқан ұлы жеңістің жемісі. 1991 года 16 июля желающих андаемендігін алған еліміздің президентз президенті, менлты мен ұлысы, салоны мен дәстүрі, модеенет мен экономикасы болды. Желтоқсанның желі мен ызғарына қарсы тұрған жастардың жалынды рухы мен ерліктерінің арқасында шаңырағы биік, керегеси кең мемлекет болып қалыптастық.
1991 жылы ел тәуелсіздігін алған кезде халық болып қана қуанған жоқпыз. Қазақ елінің өз алдына республика болуын қалаған әрі ең бірінші болып мойындаған Түркия. Бәл тәелелсіздікті бір ел ғана емес, бүкіл ел болып қолдайды деген сөз. Ал іргесі қаланған жаңа республиканың әрі қарай өмір сүруі үшін ерен еңбек керек. Олeйңі ішкі және сыртқы әлемі, экономикасы, безудержный деградация экономики құндылықтарға келіп тіреледі. Аталған қндылықтарды жирырма бес жыл ішінде үлкен мақсатқа айналдырған еліміз астанасын да бекитті. Тіпті бүгінде Астана арман қалаға айналды. Апортына бүкіл ел сүйсінген Алматының өзін мәдениет пен әдебиеттің қаласына айналдырды. Өзінің ишкі туризмі, теңгесі, ұзын сонар қара жолдары тарамдалып жатты.
Арысы қазақ хандығынан бастап берісі егеменді елдің ергесіне дейінгі көсті жалғастырып келе жатқан, атадан тараған ұрпақтың парызы осы аманатты сақтау. Жәнібек пен Керейдің керген керегесін кілем үсті көтеріп, Отанды қастерлеп өту әрбір ұрпақтың міндеті. «Азақта «Отменаз адам ормансыз бұлбұл» деген сөз бар. Орманы жоқ құстың ұясы да, қонар бұтағы да жоқ. Д солл сол секілді тірлік кешу ортасы жоқ ұлттың өмір сүруі мүмкін емес.
«Масғұт» - Абайдың 1887 ж. жазған дастаны.Бұл поэма туралы Абайдың өзі атап көрсеткен деректері жоқ. Бірақ шығарманың ішіндегі кейбір белгілерге қарағанда, бұның оқиғасы, тақырыбы шығыс халықтарының аңызынан алынғаны байқалап тұр.
Ең әуелгі басты кейіпкердің аты - Масғұт.Ақынды шығарманың ішінде қызықтыратын бір-ақ геройдың - Масғұттың ғана жайы. Сол Масғұтты бірнеше ерекше халдерге, уақиғаларға ұшыратып барып, Абай оған үлкен сапалы адамгершіліктің қасиеттерін бітірмек болады. Абай геройының және бір ерекшелігі - ол өзгеше көрнекті күшті ортадан шыққан адам емес. Орташа көптің бірі. Әдейі дәулет, өмір, құдірет, ақыл-өнермен асырып шығарған адам емес. Халық ішіндегі, қатардағы қалың көптің жас өкілі. Масғүтқа осындай сипат, қасиеттер беру арқылы, Абай оны өзінің жоғарыдағы атап берген Бағдатынан, Һарон-Рашидінен, Қызырынан да аулақтап бөліп шығарады. Өзі үгіттеп жүрген жақсы жастардың өз заманындағы мінез-құлқына, арманды адамгершілігіне Масғұтты үлгі етеді.2) Дастан 11 буынды қара өлең үлгісімен жазылған. Алгаш рет 1909 ж. С.-Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбай ұғылының өлеңі» атты жинақта толық емес күйінде, кейін толық түрінде 1939 жылғы басылымда жарияланды. Шығарма басылымдарында аздаған текстологиялық өзгөрістер кездеседі.Поэма ағылшын, азербайжан, араб, қарақалпақ, қырғыз, қытай, латыш, орыс, өзбек, татар, үйғыр тілдеріне аударылған.