9-тапсырма. Əңгімеден ауыспалы мағынадағы тіркестерді теріп жазыңдар.оларды мағынасын түсіндіріп кестені дəптерге толтырыңдар ауыспалы мағына
мағынасы
Шілденің ортасы болса да, бұл жер қоңыр салқын, бұлтсыз күндері тамылжыған тамаша мезгіл басталушы еді. Не ыстық емес, не суық емес жайлаудың жаймашуақ сәтінде төбеңнен көкпеңбек болып төңкеріліп тұрар аспанға қарағайдың бүршігін лақтырып ойнайсың...». Бұл суреттеу арқылы автордың балалық сүйкімді сезіммен табиғат тынысын тебірене тамашалайды. Әрі қарай кешкі ауылдың өмірі суреттеледі. «Шаршау дегенді білмейтін, қыз – келіншектер соғыс жылынан кейінгі, бейбіт өмірдің шуағына жылынып, сызылта ән салатын тау арасында жылтылдатып от жағып, ән шырқағанда, лаулаған жалын бақсыдай тілін жалаңдатып, күй шертіп тау- тасты күңірентіп тұрғандай әдемі сезілуші еді –ау. Біздер, балалар, күні бойы өгіз үйретіп, бұзау жаямыз. Үш уақыт сиыр сауғызамыз. Ымырт үйіріле алтыбақан құрған азаматтардың маңайында арпалысып, тиіп – қашып ұлардай шулап ойнап жүргеніміз». Автор, аса бір ілтипатпен туған жерін суреттей отырып, әңгіменің кейіпкері жас баланың балғын балдәуренін сол кездегі яғни, соғыстан кейінгі ауыл тіршілігіне алып келеді. Соғыстың салдарынан әке – шешесіз қалған балалар әр ауылдан да табылатын. Бас кейіпкер Тортай қиял еліне сапарға шығуды өте қатты ұнатады. Қиял елінен жерге түскен соң, Тортай енді түсін айтады. Бала қиялындағы ақ боз атты түсінде көк өгізінің арғымаққа айналып, жер тарпып, кісінеп тұрған кейпінде көреді.
- Тортай, сен түбі сол ақ боз атқа мінесің,- дейді досы.
- Қайдам!? Қайдан білейін, әкем марқұмның тақымы тайғада тимей кетіп еді...
Күзде жайлаудағы барлық балалар оқуға аттанғанда тауда бұзау бағып, жалғыз Тортай қалады. Тортай досына кетерінде ең сүйікті кітабын сыйлап тұрып айтты: « Мен үшінде оқы, бәлкім мен міне алмаған ақ боз атқа сен мінерсің».
- Сенің өз ақ боз атың бар емес пе?
- Жоқ, менің маңдайыма көк өгіз жазылған.
- Онда мен ақ боз атымды сыйға тартамын.
Уақыт ешқашан бір орнында тұрмайды. Жылдар өтеді. Тортайда басқа балалардай ер жетеді. Ол үйленіп, екі – үш баланың әкесі болады. Кәсібі әлі сол мал бағумен айналысады.

Показать ответ

Ответ:

Lera123yf

23.02.2023 15:30

Әлемдік қақтығыстар азаматтық және әскери шығындар санымен бағаланады.Бұл ауқымды соғыстар жылына 1000-нан аса адам өліміне алып келеді.Әлемдік қақтығыстардың себептеріне келетін болсақ оған елдің ішкі саясаты әсер етеді.Мысалы:Сирияда революциялық суреттер салған жасөспірімдер қамауға алынып,азапталғаннан кейін қалаларда шерулер өткізіліп,Башар Асадтың режиміне наразылық білдірген.Бұл наразылық бүкіл елге таралды.Үкімет өз тарапынан наразылық білдірушілерді террористер деп айыптады.Кім кінәлі?Үкімет кінәлі,наразылықты күшеймей тұрып басып,наразы топпен,ел тыныштығын ойлап бейбіт келісімге келу керек еді.Ресей мен Жапония екі алпауыт ел,Куриль аралдары үшін ұзақ уақыт бойы егеске түсіп келеді.Мысалы: 1904-1905жылғы соғыстарда Жапония жеңіске жетіп,Куриль мен Сахалин аралдарын жапондықтар иеленді.Ал 1945жылы Жапониямен болған соғыста Кеңес әскері жеңіп аралдар Кеңес одағының қол астына өтті.Кейін Ресей басшылығы қақтығыстардың шешілгенін жариялағанымен Жапония көңілі толмай аралдарды қайтаруды талап етіп отыр.Кім кінәлі?Екі мемлекетте кінәлі,келісімге келе алмаған.Әлемдік қақтығыстарды болдырмау үшін әр ел өз ішінде өріс алып келе жатқан қақтығыстарды тоқтатуға,белең алуына жол бермейді.Екі елдің қақтығысында БҰҰ және аймақтық ұйымдар делдалдық атқарады.Қарулы әрекеттерге ұласып кеткен қақтығыстар келіссөздер арқылы тоқтатылады.Әлемдік қақтығыстардан шығудың бірнеше жолы бар.1.Қару қолдану.Күші басымдылығын көрсеткен жақ жеңіске жетеді.2.Келіссөз жүргізу.Екі жақта келісімге келу жолдарын іздейді.3.Қақтығысқа түсіп отырған елдердің сенімді,құрметіне ие болып отырған адамдар мен ұйымдар делдалдық жасай алады.Әлемдік қақтығыстар болмасын,әлеміміз бейбітшілікте өмір сүруіне мүмкіндік жасайық.

0,0(0 оценок)

Ответ: