А мәтіні Ауыл – қазақтың алтын бесігі десекте қателеспеген болар едік. Аттың құлағында асыр салып ойнаған халқымыз кең-байтақ дархан даламыздың, ауыл – анамыздың перзенті. Ауыл ананың аялы алақанынан талай ғалымдар, ақындар мен жазушылар, көптеген қоғам қайраткерлерітүлеп ұшқан жоқ па? Кіндік қаны тамып, кірін жуған ауылына ақындар жыр жолдарын, жазушылар сөз қорларын аяды ма? Алайда уақыт өтіп, жылдар жылжи келе алдымыздағы бұрынғы жалындаған жастардың қатары сиреп барады. Біреулер қалаға біліміздеп кетсе, енді біреулері екі қолға күрек тауып жұмыс істеу үшін кетеді. Туған өлкемніңтұнып тұрған әсем көрінісі бойыма еріксіз мақтаныш сезімін құйады. Ауылымның өскен бұталыорманы, тау суын сарқырата кең далаға алып қашқан өзендері, дән теңізіне шалынған жазық даласы, төрт түлік малға төсін ашқан құтты жайлау қырлары бар. Ауыл әрқашан алтын бесік екенін ұмытпайық. Мен өз туған жеріммен мақтанамын.(122сөз)
https://www.zharar.com/kz/shygarma/2197-village.html сайтынан өңделіп, қысқартылып алынған.
Ә мәтіні
Мен де өз ата-анаммен, достарыммен қалада демалып, уақытымды көңілді өткіземін. Осы жаңа әлемде бар жақсылық балаларға жасалып жатқанына мен шексіз қуаныштымын. Қаламыздың қақ төрінде орын алған білім ордасы мен үшін зор мақтанышпен айта аламын. Қалада балаларға арналған саябақтар жұмыс істейді. Біздей бақытты балалары бар халық шексіз бақтты ғой деп ойлаймын. Міне, туған қаламның осындай көрікті де, көркем болып келе жатқаны мені толғандырмай қоймайды, еріксіз қолыма қалам алғызады. Қалада биік үйлер, әдемі ғимараттар, жүруге қолайлы тас жолдар салынған. Сонымен бірге мен елімнің бір бөлшегімін, оның бүгіні мен болашағымын. Мен де туғанқалама өз үлесімді қоссам деген арманым бар. Арман мен тілек өте көп. Менің алдымда үлкен мақсат бар. Сол мақсатқа жету үшін мектебімнің көшбасшысы болып, достарыммен бірге ата-анаммның, ұстазымның берген ақыл-кеңесін тыңдаймын. Болашақта өзімді зияткер оқушы болуға тәрбиелеймін. Әр бала зияткер болуға талпынса, өз туған жерінің нағыз патриоты болатытына сенімдімін. (127 сөз)
https://www.zharar.com/kz/shygarma/11374-balkash.htmlсайтынан өңделіп, қысқартылып алынған.
1. Тақырыпқа байланысты суреттерді, мәліметтерді мәтін мазмұнымен салыстырыңыз. Қарама-қайшы ақпараттарды «+-» белгілерімен анықтаңыз.
Қосымша ақпарат көздерінен алынған мәлімет
Салыстыру
Қарама-қайшылық «+-»
Жасыл қаланың болашағы жарқын
Қазір ауылды көтеру қиын
Мамандар қаланың дамуы үшін ілгелес жатқан аймақтар өте маңызды деген
Ауылды көтеру – абыройлы міндет
[2]
2. А мәтінінен 2 негізгі және 2 жанама ақпаратты анықтаңыз.
жанама ақпарат
өмірдегі жағдаймен байланысы
негізгі ақпарат
[2]
3. Үйренген сөздерді қолдана отырып, мәтінде көтерілген мәселені шынайы өмірмен байланыстырып жазыңыз (3 сөйлем).
[1]
Жазылым.
Төмендегі суреттерді негізге алып, теңеу, эпитет, сын есімді пайдаланып, 60-70 сөз көлемінде «Табиғатым - асқар тауым» тақырыбында жазбаша мәтін құрыңыз.
Гималай тауы
Жоңғар тауы
Менің қалам – Петропавл.
Менің туған қалам – Петропавл қаласы. Петропавл — Солтүстік Қазақстан облысының қаласы, облыс орталығы (1936 жылдан бері). Қаланың негізі Есіл өзенінің оң жағалауында 1752 жылы қаланған. «Әркімге өз туған жері Мысыр шаһары» демекші, өз туған қаламды ерекше жақсы көремін.
Петропавл автомобиль, әуе, өзен және темір жолдарының ірі торабы. Батыс Сібір ойпатының оңтүстік-батысындағы Есіл жазығының орманды-дала белдемінде, Есіл өзенінің оң жағасындағы «Қызылжар» деп аталатын ежелгі қазақ қонысының орнында орналасқан.
Бүгін біздің Петропавл — 222 шаршы км-ді алып жатқан Республиканың ірі өнеркәсіп және мәдени орталық. Онда 130 ұлт 205,9 мың адам тұрып жатыр. Қазіргі кезде Петропавл астаналар мен ірі қалалардың халықаралық ассамблеясының мүшесі болды. «ТМД-ның үздік қаласы» көрме-конкурсына қатысып, үш грантқа ие болды, оның ішінде «Тарихи-мәдени мұраларды сақтағаны үшін» грантына лайықталды.
Соңғы жылдары Петропавл қаласы бидай өсіретін сонымен қатар бидай шығаратын 3 млн га бидай егілетін және бидай жинауда Қазақстан Республикасының 25 % өнімін құратын аймақтың орталығына айналды. Менің қалам екі маңызды темір жол магистралы: Транссібір және Трансқазақстан жолдарының тоғысқан жерінде орналасқан.
1. Керей ханнын кесі аты кандай
2. Рманазы Саырбайлы ай алада немесе ауылда дуниеге келді
3. 1931 жылда ай ала азастан Республикасын астанасы болып аталды
5. Укаш атанын мазары ай аланын касында орналасан
8. Жеті Жарыны кім жетілдіріп бекітті
10. Отырар аласынын баса аталымы
11. Шырырабт аласы азастаннын ай облысында орналасан
12. Андай филосов, математик, шыыс алым 872 ж. Дниеге келген
14. Араанды облысындаы кмір алабын алаш ашушы кім болып саналады
16. Аза ылым-тілші, филолог,педагог, оам жне мемлекеттік айраткер 1899-1938 жылдарында мір срген кім
17. 1854 жылда азастандаы ай ала рылды
По горизонтали
4. Азастанды аспапты этно-рок стиліндегі музыкалы жым
6. Р-сындаы маталл тауып жне ндіретін орталы
7. Азастаннын е биік тау
9. Оыздардын астана болан кне ала
12. Кіші Жзді Шер Гази-ханнын ксінін аты кім
13. Р-сынын ай зеніне грек тарихшылар «таниас» деген ат ойды
15. Азатын бесінші ханы кім болан
18. Ай мемлекеттік табии орыы 2004 жылда рылан
19. Кне орыс жылнамаларда ыпшатарды алай атады
Этот кроссворд на тему казахстан