А) Мәтінді оқып, оқылым стратегияларын қолданыңдар (комментарий жасау, іріктеп оқу, талдап оқу). Жасөспірімдер ересек жасқа әлі жетпегенмен, жеткіншек жастағы қылықтарын қойып, өзгелерге дұрыс қатынаса бастайды. Сыртта қарағанда мәдениетті, көмектесуге даяр тұрады. Осы уақытқа дейі ойнап, тапсырмаларды дұрыс орындамай жүрсе, осы жаста келешег ойлап, мамандық таңдауға кіріседі. Оқуға салмақты қарап, жақ оқуға тырысады. Ақыл-ойы едәуір дамып, өз ісіне, ойына дәле: талдау жасап, рефлексиясы дамиды. Негізгі әрекеті оқу мен еңб Кейбіреулері мектепте қалса, енді біреулері мамандық таңдап, қала оқу орындарына барып оқиды. Жауапкершілігі ұлғаяды, өзд туғандары және өзгелер жайлы ойлап, қамқоршы болады. Жеткіншек жаста бойдың дамуы тоқтайды. Бірақ кеудесі, аяғының бұлшық еттері өлі өсетін болады. Қыздардың бойы 17 ж ұлдардың бойы 18 жасқа дейін өседі. Егер жеткіншек кезде қызда алмағы мен бойы ұлдардан басым келетін болса, жоғары сынып ҳар қыздардың бойын қуып жетеді. Баланың психикалық, анатомия-биологиялық дамуына оны серін тигізеді. Сонымен қатар оның айнал :
Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем — синтаксистік компоненттеріндегі баяндалған оқиға-әрекеттер бір-біріне қарама- қарсы қойылатын құрмалас сөйлем. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдегі қарсылықты мағына екі түрлі кұбылысты, іс-әрекетті, көріністі салыстыра баяндауға негізделеді. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемнің бір компонентінің баяндауышы болымды, енді бір компонентінің баяндауышы болымсыз тұлғада беріліп, қарама-қайшы мән туғызады. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдер жасалу жолына бірнеше түрге бөлінеді:
Абай (Ибраһим) Құнанбаев (1845—1904) ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.Біз үшін Абай Құнанбайұлы қазақ әдебиеті поэзиясының қанатын кеңге жайып, жаңа деңгейге көтерілуіне орасан зор үлес қосқан шоқтығы биік, дара да, дана тұлға болып қала бермек. Абай қазақ поэзиясында жас ұрпаққа терең ойға толы сан алуан өлеңдер үлгісін қалдырғаны белгілі