А) Мəтіндегі төл сөздердің тыныс белгісін қойып, төл сөзді төлеу сөзге айналдырып жазыңыз. 3 ұпай Мамыр айы келді. Көкектер келіп, күн қыза бастады. Аян ауылдағы атасына қыдырып баруға асықты. Күн санап, ауылға аңсары ауа берді. Бүгін де терезеге қарап ойға шомып кетіпті.

- Балам, не болды саған,не ойлап кеттің?-деп сұрады əкесі.

-Атамды сағынып кеттім.

-Ауылға бармақшысың ба?-деді тағы əкесі.

-Əке, ауылға қашан барамыз?- деп Аян орнынан күрсіне тұрды. Анасы түскі тамақтың уақыты болғанын мəлімдеп, дастархан басына шақырды

Тарбағатай ауданындағы тау атауына байланысты аңызда бұрынғы өткен заманда, үлкен өзен бойында Саржан деген аңшы өмір сүргендігі, жылдар жылжып, күндер өткенде оның әйелі Айсұлу өмірге ұл әкелгендігі, қуанған әкешеше дүбірлетіп той өткізіп, балаға Толағай деген ат қойғандығы айтылады. Ертегі желісіндегідей сюжеттер бой көрсетіп, Толағай ай санап емес, күн санап өседі. Төрт жасында нағыз батырға айналып, жетіге келгенде белдесуге шақ адам табылмайды. Әкесімен бірге аңға шығып, атақты аңшыға айналады. Бірде олардың мекеніне жұт келеді. Жауын жаумай, қуаңшылық болады. Шөлден мал қырылып, адам өледі. Күннің ыстығынан киіз үй- ді паналап, анасымен әңгімелесіп, Толағай одан жаңбырлы жерді сұрайды. Анасы қиыр шетте өткен жастығын еске алып, ешқашан құрғақшылықты білмейтін, шөбі шүйгін мекеннің бар екенін айтады, таулары аспан тіреген жер жаннаты Тарбағатай жайлы ұзақ әңгімелейді. Ол көп жүріп шыңдарын қар басқан асқар тауларды тауып алады, оған биік тоғайлы, құстары сайрап, төбесін бұлт жапқан бір ғана тау ұнайды. Ол осы тауды құшағына алып, қатты ырғайды да арқасына салып, кері еліне қарай қайтады. Ол шаршамай ұзақ жүреді. Халық жылжып келе жатқан үлкен тауды көреді. Оны көтеріп келе жатқан Толағай екенін біледі. Найзағай ойнап, күн күркіреп, жауын селде- теді. Халық "Толағай" деп ұрандап, қуанышпен қарсы алады. Қуарған шөп көтеріліп, жан-жануар мөңіреп- азынап шулайды. Шаршаған батыр тау астынан шыға алмай "Апа!" деген жалғыз ауыз сөзге ғана шамасы келеді де, мәңгіге тау астында қалады. Бақытты ана айғайлы жылауға басады, халық қайғы жамылып, тау да бұған шыдай алмай көзінен жас бұлақ болып ағады. Содан бері бұл тау "Толағай" деп аталады

Есіптік сан есімдер (Количественные числи­тельные) Менiң отбасымда бес адам бар. – В моей семье пять человек есть.     
Бiр аптада жетi күн бар. – В одной неделе семь дней.     
Сөздiкте үш мың сөз бар. – В словаре три тысячи слов.     
Сыныпта отыз екi адам бар. – В классе тридцать два человека. 
Реттік сан есімдер (Порядковые числительные)   Қаңтар - жылдың бiрiншi айы. – Январь - первый месяц года.     
Он тоғызыншы палатада әжем жатыр. – В 19-ой палате моя бабушка лежит.     
Жиырма бесiншi қазан - Республика күнi. – 25 октября - день Республики.     
Он бесіншi ақпан. – 15-ое февраля.   Жиырма екіншi наурыз. – 22-ое марта.     
Бiріншi қантар - Жаңа жыл мейрамы. – Первое января - Новогодний праздник.     
Он алтыншы желтоқсан - Тәуелсiздiк күні. – 16 декабря - день независимости. 
.Жинақтық сан есімдер (Собирательные числи­тельные)Екеуiнде кiтап бар. – У двоих книги есть.Мыналардың бiреуiнiң аты - Жан. – Имя одного из них - Жан.Олардың екеуi. – Они вдвоём.   Бiздiң үшеуiмiз. – Мы втроём. 
Болжалды сан есімдер (Приблизительные чис­лительные)Біздің үйде қырықтай гүл бар. – В нашем доме около сорока цветов есть.     
Бізде елуге жуық қызметкер бар. – У нас около пятидесяти сотрудников есть.     
Алма нешелерде? Жиырмаларда. – Алме сколько лет приблизительно? Около двадцати.     
Қайраттың жасы қырықтарда. – Возраст Кайрата около сорока.     

Бөлшектік сан есімдер (Дробные числительные)үштен бiр – 1/3 - одна третья     
бiр бүтiн бестен екi – 1 2/5 - одна целая две пятых     
он алтыдан бiр – 1/16 - одна шестнадцатая   нөл бүтiн оннан бес – ноль целых пять десятых (0,5)     
сексен төрт бүтiн жүзден он үш – восемьдесят четыре целых тринадцать сотых (84,13)    

    Топтау сан есімдер (Разделительные числи­тельные)қырықтан – по сорок,   екiден – по два     
жүз елу бестен – по сто пятьдесят     
он-оннан – по десять,   бес-бестен – по пять