Отбасы – тек қаны бір адамдар ғана емес,ол "Отан" атты ғимараттың бір кірпіші."Отан – отбасыдан басталады" деп ата-бабамыз бекер айтпаған ғой.Жанұямыз – біздің барымыз бен нәріміз.Оның құрамындағы адамдар бізге ауадай қымбат.
Әр халықтың отбасында өзіндік ерекшеліктері,заңдылықтары болады.Ал біздің қазақ отбасының басты ерекшелігі ата-ана тәрбиесінде деп білемін."Ұяда не көрсең,ұшқанда соны ілесің" деген қағидатты ұстанған қазақ отбасылары өз ұрпағынның тәрбиесіне кішкентай кезінен аса мән берген.Және де қазақ отбасы тамыры терең әрі жан-жаққа тараған ағаш секілді.Қазақ отбасында мүшелер көп әрі олар бір-бірімен қарым-қатынасты ешқашан да үзбек емес.Қарапайым шетел фильмдерін алайық.Ағылшындарда,мысалы,отбасы деген тек ата-әже,ана-әке және балалар.Ата-ана өз балаларына көп көңіл бөлмей,оның тәрбиесіне уақыт бөлмейді.Содан балалар үлкен адамдарға дөрекі сөйлеп,бұзықтық жасайды.Ия,фильмдерден бұны көп байқаймыз.Дана халқымыз:"үйді пеш емес – махаббат жылытады" демекші,қазақ отбасына бір-біріне жұбаныш болу,қолдау,қол ұшын созу,жақсы көру,қамқор болу,уайымдау секілді сезімдер тән.Отбасында бала "шыр" етіп дүние есігін ашқан соң,оның тәрбиесімен бүкіл отбасы айналысады.Ұл болса әкесі оны еңбекке,қайсарлыққа,батылдыққа баулиды,"сегіз қырлы,бір сырлы" боп өсуіне күш салады,қыз келсе анасы оның инабатты да ибалы,ақылды,өнегелі болуын қадағалайды.
Ия,қазіргі таңда заманнан бұрын адамдар өзгергенімен,қазақ отбасы өз құндылықтарынан айрылмаса деймін.Себебі,"отбасының өнегесі - Отан өнегесі" ғой.
Қазақ халқына кеңінен танымал көркем жырлардың бірі — «Қыз Жібек» жыры. Қазақ халқының салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпын, дүниеге көзқарасын, ұғымын білдіретін әңгеме.
«Қыз Жібек» жыры, әңгімесі қазақ хылқының сол кездегі көшпелі салтын білдіреді, сондай салт, сондай дәстүр орнаған қоғамда туып-өскен адамның көзқарасы қандай екенін көрсетеді. Ескі көшпелі өмірдің сұлу табысы деп бағалауға сай жырлардың бірі- «Қыз Жібек» екені даусыз.
Жырдың халық арасына кең тараған да, аз тараған да нұсқалары бар. Бірақ барлық нұсқалары мен версияларына ортақ бір сюжеттің бары анық. Жырдың қысқаша әңгімесі мынадай. Ертерек заманда Жағалбайлы деген елдің Базарбай деген байы болады. Оның Төлеген, Сансызбай атты екі ұлы болады. Базарбай асқан байлығымен танымал болса да екі ұлына қыз айттырмайды, есейгенде қылыңдықты өздері табады деп ойлайды. Төлеген ер жетіп, жігіт болған соң маңайдағы елден өзіне лайық қыз іздеуді бастайды.
Ешқандай сұлу ұнамай жүрген кезде, сондай бір алыс елде Қыз Жібек деген сұлу бар екенін естиді. Қыздың салтанаты мен келбетінің асқан сұлу екендігін және ол да өзіне лайық жігіт таппай жүргендігін естіп, жүз жылқы айдап, қыздың елін іздеп кетеді. Арада көп уақыт өтеді, сұлу қызы бар деген елдерге сый-сыйапат жасап, даңқын шығарып жүреді.
Аяғында Қыз Жібектің ағасы, ақылшысы болып жүрген Қаршыға деген адамға кез болады. Қаршыға Төлегенді көшінің соңынан ертіп, қарындасын көрсетпекші болады. Көш бойынан талай сұлуды көреді. Жібек қыздардың ішінде болмайды, ол көштің алдында, ақ күйменің ішінде, ешкімге көрінбей жеке кетіп барады екен. Қуып жеткен Төлегенге Жібек жүзін көрсетеді де, Төлеген – күйеу, Жібек -қалыңдық болып, біраз уақыт бірге болады.
Қазақ отбасы.
Отбасы – тек қаны бір адамдар ғана емес,ол "Отан" атты ғимараттың бір кірпіші."Отан – отбасыдан басталады" деп ата-бабамыз бекер айтпаған ғой.Жанұямыз – біздің барымыз бен нәріміз.Оның құрамындағы адамдар бізге ауадай қымбат.
Әр халықтың отбасында өзіндік ерекшеліктері,заңдылықтары болады.Ал біздің қазақ отбасының басты ерекшелігі ата-ана тәрбиесінде деп білемін."Ұяда не көрсең,ұшқанда соны ілесің" деген қағидатты ұстанған қазақ отбасылары өз ұрпағынның тәрбиесіне кішкентай кезінен аса мән берген.Және де қазақ отбасы тамыры терең әрі жан-жаққа тараған ағаш секілді.Қазақ отбасында мүшелер көп әрі олар бір-бірімен қарым-қатынасты ешқашан да үзбек емес.Қарапайым шетел фильмдерін алайық.Ағылшындарда,мысалы,отбасы деген тек ата-әже,ана-әке және балалар.Ата-ана өз балаларына көп көңіл бөлмей,оның тәрбиесіне уақыт бөлмейді.Содан балалар үлкен адамдарға дөрекі сөйлеп,бұзықтық жасайды.Ия,фильмдерден бұны көп байқаймыз.Дана халқымыз:"үйді пеш емес – махаббат жылытады" демекші,қазақ отбасына бір-біріне жұбаныш болу,қолдау,қол ұшын созу,жақсы көру,қамқор болу,уайымдау секілді сезімдер тән.Отбасында бала "шыр" етіп дүние есігін ашқан соң,оның тәрбиесімен бүкіл отбасы айналысады.Ұл болса әкесі оны еңбекке,қайсарлыққа,батылдыққа баулиды,"сегіз қырлы,бір сырлы" боп өсуіне күш салады,қыз келсе анасы оның инабатты да ибалы,ақылды,өнегелі болуын қадағалайды.
Ия,қазіргі таңда заманнан бұрын адамдар өзгергенімен,қазақ отбасы өз құндылықтарынан айрылмаса деймін.Себебі,"отбасының өнегесі - Отан өнегесі" ғой.
Қазақ халқына кеңінен танымал көркем жырлардың бірі — «Қыз Жібек» жыры. Қазақ халқының салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпын, дүниеге көзқарасын, ұғымын білдіретін әңгеме.
«Қыз Жібек» жыры, әңгімесі қазақ хылқының сол кездегі көшпелі салтын білдіреді, сондай салт, сондай дәстүр орнаған қоғамда туып-өскен адамның көзқарасы қандай екенін көрсетеді. Ескі көшпелі өмірдің сұлу табысы деп бағалауға сай жырлардың бірі- «Қыз Жібек» екені даусыз.
Жырдың халық арасына кең тараған да, аз тараған да нұсқалары бар. Бірақ барлық нұсқалары мен версияларына ортақ бір сюжеттің бары анық. Жырдың қысқаша әңгімесі мынадай. Ертерек заманда Жағалбайлы деген елдің Базарбай деген байы болады. Оның Төлеген, Сансызбай атты екі ұлы болады. Базарбай асқан байлығымен танымал болса да екі ұлына қыз айттырмайды, есейгенде қылыңдықты өздері табады деп ойлайды. Төлеген ер жетіп, жігіт болған соң маңайдағы елден өзіне лайық қыз іздеуді бастайды.
Ешқандай сұлу ұнамай жүрген кезде, сондай бір алыс елде Қыз Жібек деген сұлу бар екенін естиді. Қыздың салтанаты мен келбетінің асқан сұлу екендігін және ол да өзіне лайық жігіт таппай жүргендігін естіп, жүз жылқы айдап, қыздың елін іздеп кетеді. Арада көп уақыт өтеді, сұлу қызы бар деген елдерге сый-сыйапат жасап, даңқын шығарып жүреді.
Аяғында Қыз Жібектің ағасы, ақылшысы болып жүрген Қаршыға деген адамға кез болады. Қаршыға Төлегенді көшінің соңынан ертіп, қарындасын көрсетпекші болады. Көш бойынан талай сұлуды көреді. Жібек қыздардың ішінде болмайды, ол көштің алдында, ақ күйменің ішінде, ешкімге көрінбей жеке кетіп барады екен. Қуып жеткен Төлегенге Жібек жүзін көрсетеді де, Төлеген – күйеу, Жібек -қалыңдық болып, біраз уақыт бірге болады.