А ынтасын, ниетін біл- ең игі еді, барғай едіңіз.
жасалады:
немесе етіс және
кі жұрнағы жалғанып,
екші етістігімен тірке-
iң бар-ғың кел-inmi.
Эі сөздерінің жіктеліп
атсам игі еді. Сіз
Ақпараттық технологиялар мен ғаламтордың қарқынды дамуы
адамдар арасындағы коммуникациялық қарым-қатынасты арттыруда.
Бул өз кезегінде үлкен көлемдегі сандық ақпараттың жинақталуына
алып келді. Ақпарат алмасу
тек технологиялық қарым-қатынас
қана емес, сонымен қатар лингвистикалық құбылыс. Адамдардың
тілді пайдалануы, сөз бен сөз тіркестерін қолдануы, мәліметтерді түсі-
нуі сынды мәселелер тіл білімінің маңызды саласына айналып отыр.
Әр мемлекет жасанды интеллектіні өз тілінде сөйлетуге тырысу-
да. Себебі болашақта есептеу қуаты мықты компьютерлер гана тілді
сақтау және оны дамытумен тиімді айналыса алады. Сол себепті да-
мыған елдерде компьютерлік лингвистикаға жете назар аударылып,
осы саланы дамытуға қыруар қаражат бөлінеді.
Қазақ тілінің алдында тұрған ең өзекті мәселелердің бірі қазақ
тілін технологиялармен жақындастыру. Себебі болашақта бізді қорша-
ған барлық дүниелер технологиялармен тығыз байланысты болмақ. Өз-
дігінен жүретін көліктер мен ұшақтар, ақылды үйлер және басқа да озық
технологиялардың көбі дауыспен басқарылады деп болжанып отыр.
Егер біз мемлекеттік тілдің өміршеңдігін қамтамасыз етіп, оның
кең қолданысқа енуін қаласақ, онда бар күшімізді тіл мен технология-
ны кешенді түрде достастыруға жұмсауымыз керек.
(Нурбек Матжаниден)
ше, етіс және болымсыз
рнағы жалғанып, жік-
1. Сен бар-ғайсың. Сіз
өз пікірлеріңді дәлелде.
ЖАЗЫЛЫ 1
діндіремін».
/ 0
«Қызыл кітап не үшін керек?» диалог.
Ахметжан: Достым, бір сұрақ қойсам, жауап бере алады ма екенсің?
Мадияр: Білмеймін, қане сұрап көр. Тексерейік.
Ахметжан: Қызыл кітап не үшін керек?
Мадияр: Жойылып кету қаупі бар өсімдіктер мен жануарларды енгізіп, оларды қорғауға алу үшін?
Ахметжан: Дұрыс айтасың. Ал елімізде «Қазал кітапқа» енген өсімдіктерден бір – екеуін атай аласың ба?
Мадияр: Қиын сұрақ екен. Жауап бере алмаймын. Ал сен ше білесің бе?
Ахметжан: Мен де бұрын біле қоймайтынмын. Ал қазір биология пәнінен өтетін республикалық жарысқа дайындалып жүргендіктен, оқып –жаттап жүрмін.
Мадияр: Сонда қандай өсімдіктер енгізілген екен?
Ахметжан: Жалпы «Қызыл кітапта»140 түрдің таралуы, олардың қорғау мен мәдени түрде өсірілуі жайлы мәліметтер берілген екен. Әрине, мен әлі бәрін оқып үлгерген жоқпын.
Мадияр: Сонда «Қызыл кітапқа» өсімдіктерге не үшін енгізеді екен?
Ахметжан: Түрдің бұл кітапқа енгізілуі, оған ерекше көңіл бөлу керек екендігін білдіреді, көбіне арнайы қорғау шаралары қажет, әйтпесе түрдің мүлдем жоғалып кетуі мүмкін. Қазақстан үкіметі 1978 жылдың қаңтарында Қызыл кітапты құру туралы қаулы шығарды.
Мадияр: Сонда мен дұрыс түсінсем, «Қызыл кітапқа» енгізілген өсімдік ерекше қорғауға алынады ма?
Ахметжан: Дұрыс айтасың. Мысалы кәдімгі емен, ақтұңғиық, сарғалдақ, қызғалдақ, кілегей т.б секілді өсімдіктерді жинауға тыйым салынған (тек ерекше жағдайда арнайы рұқсатпен ғана). Қызыл кітапқа енгізілген өсімдіктерді заңсыз жинаса немесе зақымдаса, әрбір данасына 360 теңге айып төлейді ) 2001 жылы 12 қыркүйектегі №1186 Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысы.
Мадияр: Мен ол жағын білмеппін, енді біліп жүретін болдым.