А) Жұмбақтардан анықтауышты табыңдар. Оның қай сөз табынан болғанын түсіндіріңдер. Оларды қатыстырып сөйлем құраңдар. А ТАПСЫРМАСЫ ЖУМБАКТЫН ЖАУАБЫ КЕРЕК ЕМЕС
Сарыарқа-Орталық Қазақстанда орналасқан батыстан шығысқа қарай орташа биіктігі 500-600 м.Мұғалжар аса биік емес тас тізбегі Орал тауының оңтүстік тізбегі биік нүктесі-үлкен Боқтыбай тауы.Алтай- Алтай Саян аталып кеткен алып тау жүйесінің бір бөлігі шекарасы Зайсан көлі мен Балқан көліне дейін созылған.Маңғыстау таулары-каспий теңізіндегі Маңғыстаулық жартылай аралында жатыр олардың құрамына Қара таудың батыс және шығыс жоталары енеді.Ақтаудың оңтүстік және солтүстік жоталары енеді. Маңғыстау тауларының ең биік нүктесі Қаратау-Бесшоқы 556м. Тянь-Шань хан тәңірі Қазақстанның оңтүстік шығыс бөлігін алып жатыр. Орталық батыс Тянь Шань және солтүстік Тянь Шаньға Күнгей-Алатау,Шу Іле Алатау,Желтау,Айтау және қырғыз Алатауы кіреді.Орталық Тянь-Шань Қытай,Қазақстан,Қырғызстан шекарасында бастау алады.Осы жерде қазақстанның ең биік нүктесі Хан Тәңірі 6995 м.Жоңғар Алатауы қазақстанның шығысында Қытай мен Қазақстанның шекарасы. Биіктігі 3580м.
1 НА КАЗАХСКОМ ханталапай ойыны бүкіл қазақ жеріне кең тараған. Ойынға екеуден 10 адамға дейін қатысады. Асықтың көп болғаны жақсы. Көп асықтың ішінде біреуін қызыл түске бояйды. Сол асық хан деп аталады. Ойынды бастайтын бала асықтың бәрін қос уысына жинап алып, отырған балалардың алдына шашып жібереді. Балалар ханныңқалай түскенін бақылап отырады. Егер хан бүк, шік, не тәйке түссе, ойын бастаушы бала ханның түсуіне қарай жақын жатқан асықтарды бас бармақтың көмегі арқылы сұқ саусағымен итере ыршытып бір-біріне дәл тигізуі қажет. Тигізген асықтарды ол өзіне алады. Ханды жатысы хандыкіндей ең соңғы асықпен ғана атып алады. Сондықтан асықтарды атқан кезде есепке, дәлдікке, мергендікке жүгінуге тура келеді. Ойын бастаушы баланың қолы басқа асықтарға тисе, сондай-ақ атқан асығы басқа асыққа барып тисе, ойынды келесі бала жүргізеді. Ал хан алшы түссе, балалар жарыса хан талапай деп дауыстап, ханды өз қолына түсіруге тырысады. Хан кімнің қолына түссе, сол бала жеңіске жеткен болып есептеледі. Онда ойынды сол бала қайта бастайды. НА РУССКОМ Ханталапай игра в земле весь казах широко распространена. Будет посещать до двоих 10 людей в игру. Асика хорошо много были. Много спешил внутри окрасит в біреуін красный цвет. Называется левый берцовый хан. Вырезной начал ребенок убрав всей пригоршне в асика, сел обдаст перед ребятами. Ребята будут контролировать ханныңқалай спустились. Если гни хан, шік, что тәйке спустится, родственник к ханский спуску игры заводилы ребенок лежал палец по через пальца головы асики я надо попадание один-один тып шы ыр толкнуть. Попадали асики ды тому себе получат. Безделье хана подстрелит только хандыкіндей самым последним асиком. Счет атқан когда поэтому асиков, в точность, придет в коленопреклонение в снайперство. Игры заводила кроме рука ребенка если трогает в асики, также если трогает пойдя кроме атқан асик в асик, водит вырезной следующий ребенок. А хан получит, может размножает голос наперебой ханский дележ найди, будет стараться в свой капкан хана. Хан кого попади, левый ребенок дошел расколоти бо будет учитывать шмыг. Возобновит там вырезной левый ребенок.
ханталапай ойыны бүкіл қазақ жеріне кең тараған. Ойынға екеуден 10 адамға дейін қатысады. Асықтың көп болғаны жақсы. Көп асықтың ішінде біреуін қызыл түске бояйды. Сол асық хан деп аталады. Ойынды бастайтын бала асықтың бәрін қос уысына жинап алып, отырған балалардың алдына шашып жібереді. Балалар ханныңқалай түскенін бақылап отырады. Егер хан бүк, шік, не тәйке түссе, ойын бастаушы бала ханның түсуіне қарай жақын жатқан асықтарды бас бармақтың көмегі арқылы сұқ саусағымен итере ыршытып бір-біріне дәл тигізуі қажет. Тигізген асықтарды ол өзіне алады. Ханды жатысы хандыкіндей ең соңғы асықпен ғана атып алады. Сондықтан асықтарды атқан кезде есепке, дәлдікке, мергендікке жүгінуге тура келеді. Ойын бастаушы баланың қолы басқа асықтарға тисе, сондай-ақ атқан асығы басқа асыққа барып тисе, ойынды келесі бала жүргізеді. Ал хан алшы түссе, балалар жарыса хан талапай деп дауыстап, ханды өз қолына түсіруге тырысады. Хан кімнің қолына түссе, сол бала жеңіске жеткен болып есептеледі. Онда ойынды сол бала қайта бастайды.
НА РУССКОМ
Ханталапай игра в земле весь казах широко распространена. Будет посещать до двоих 10 людей в игру. Асика хорошо много были. Много спешил внутри окрасит в біреуін красный цвет. Называется левый берцовый хан. Вырезной начал ребенок убрав всей пригоршне в асика, сел обдаст перед ребятами. Ребята будут контролировать ханныңқалай спустились. Если гни хан, шік, что тәйке спустится, родственник к ханский спуску игры заводилы ребенок лежал палец по через пальца головы асики я надо попадание один-один тып шы ыр толкнуть. Попадали асики ды тому себе получат. Безделье хана подстрелит только хандыкіндей самым последним асиком. Счет атқан когда поэтому асиков, в точность, придет в коленопреклонение в снайперство. Игры заводила кроме рука ребенка если трогает в асики, также если трогает пойдя кроме атқан асик в асик, водит вырезной следующий ребенок. А хан получит, может размножает голос наперебой ханский дележ найди, будет стараться в свой капкан хана. Хан кого попади, левый ребенок дошел расколоти бо будет учитывать шмыг. Возобновит там вырезной левый ребенок.