A
4) Мәтінді тыңда. Бос орындарға керек сөздерді жаз.
Соғыс алаңы. Менің оң жағымда бір даусы әлсіз |
келе жатыр. Даусы қарлықпаған да, қорқып та
келе жатқан жоқ, болымы сол-ақ... Денесі де қораш. Өзгемізден гөрі аяғын тезірек басқанмен
қысқа болу керек, басы бұлғаңдап, кейінірек келеді.
кездесіп қалғанымызда менің алдымнан
екі ұзынтұра қаша жөнелді. Оның алдында
бұғып отыр екен. Біздің жауынгер етпетінен
түсті. Автомат оқтары қырқып түсірді. Мен өз алдымнан тұра жөнелгендерді
түйреп үлгіргенше,
таныс, әлсіз дауыстың – «
» – деп қалғанын естідім. Аздан соң жарқ етіп гранатасы да
тағы бір ілгері жылжып кеткенше, біз сол окопқа бұға тұрдық. Жаңағы
әлсіз дауыс құлағымнан кетпей, кім екенін, не күйде екенін білгім келді. Өзі де
, бірінің үстіне бірі
құлап, қаны-жыны араласып үш автоматшы дa серейіп жатыр. – Сен бұл жауынгерді абайлап па ең, Костя?
Даусы тіпті болымсыз еді... Өзі ауру ма деп қалып ем...
өзі еліп болған соң, лақтырғанд
көрініп кетті! Жауды жастана
білген де жоқ... Мен
деп осындай елімді айтар е
Петя, менің қасыма келіп. Кезіңнен жас шығып кету жылау емес, әрине. Ішіміздегі
жауынгеріміз Петя кезінен ыршып кеткен ыстық тамшыға ие бола алмай қалды.
(Ғабит Мүсірепов. «Қазақ солдаты» шығармасынан)
Қажетті сөздер мен сөз тіркестері: жау окобына, оқпен, ең қатал мінезді, жарылды, Отан үшін, еліпті,
гранатасын, зеңбірек оқтары, құлағынан, ерлік, адымы, үш автоматшы, жауынгер.
-Привет ,Алина!
-Привет,Арман!
-Как дела?
-У меня все хорошо! А как у тебя?
-Отлично
-Алина, может поговорим о наших героях ВОВ?
-Я не против!
-Каких героев ВОВ ты знаешь?
-Баурджан Момышулы,Алия Молдагулова. А ты знаешь?
-Да, Маншук Маметова,Хиуаз Доспанова,Талгат Бигелдинов.
-Правильно. Каждый должен помнить их! Они не смотря ни на что нашу страну и подарили прекрасное время!
-Да благодаря им мы живем счастливо!
за то что ты согласилась поговорить о наших никогда НЕЗАБЫВАЕМЫХ героях ВОВ
-И тебе
-Хорошо пока!
-До встречи!
Іле өзенінің оң жағалауында атақты әнші құм бар. Ол Алматы қаласынан жүз сексен екі шақырым қашықтықта. Бұл әнші құмның ұзындығы екі шақырымға, ені жарты шақырымға, ал биіктігі жүз елу метрге жетеді. Құмның түсі алтын түстес сап-сары. Осы құм суси бастағанда әндете жөнеледі.
Одан шыққан үн ұшақ моторының немесе суда жүзіп келе жатқан кеме двигателінің үніндей біресе қатты, біресе жай естіледі. Желсіз,тымық, жаңбырлы күндері құм үн-түнсіз жатады. Ал құрғақ та аңызақ кезде оны «сөйлету» қиын емес. Тек төбесіне ерінбей-жалықпай шығып алып, қия беткейімен жүгіре жөнелсеңіз, қатты үн шығады. Құм бейне өзінің өлі тыныштығын бұзғанын қаламағандай әсер қалдырады.
Жел қатты тұрған кезде құмнан музыкалық аспап – органның үніндей күмбірлеген үн шығады. Осы әнші құм туралы небір аңыздар бар. Соның бірі – Алланың әмірімен бұның ішіне шайтан қамалып қалған дейді.
Құмға байланысты мұндай аңыздар әр елде баршылық. Мысалы, Қызыл теңіздің жағасындағы Жебель-Накугтың биігіне шыққанда құм адам аяғының астында «ән» салып жатады. Бұл құмды былайша Қоңыраулы тау деп те атайды.Синай аралының тұрғындары бұл құмның астында үлкен монастырь бар деп есептейді. Белгілі бір сағатта оның жер астындағы қоңыраулары соғылып, монахтарды мінәжат етуге шақырады, сонда күшті дыбыстан таудың тұла бойы дір-дір етеді.
Сондай-ақ Кабул қаласынан 35 шақырым жерде Рег-Реван деген тау бар. Қазақшасы Ауытқымалы тау дегенді білдіреді. Бұл тау да Жебель-Накугке ұқсас. Оның беті ақ құммен көмкерілген. Егер оның үстімен бірнеше адам қатар жүрсе, барабанды таяқшамен соққандағыдай дауыс шығады. Мұндай құбылыс Чилидің Копиано алқабында да бар. Ондағы Эль-Брамадор деген алаптың да ғажабы аз емес. Эль-Брамадор – ұлыған деген сөз. Ал АҚШ-тың Калифорниясындағы алап қатты «жылайды», «ыңыранады» екен.
Кейбір елдерде бүкіл алқап ән салып тұратындай жерлер бар. Ондағы бұйрат-бұйрат құмдар зор дыбыс шығаратын көрінеді. Кей жерде құмның аз ғана бөлігі, шомылуға арналған жағажайлар «әндетеді». Ән салатын құмдар Кольск аралшығында, Рига құм жағалауында, Вилюя және Лена өзендері алқаптарында, Байкал көлі маңында кездеседі. Мұндай құмдар мүлде күтпеген дыбыстар шығарады. Кейбір зерттеушілер құмның әндетуін былайша түсіндіреді: дыбыс құм түйіршіктерінің арасындағы ауа қозғалысқа келгенде пайда болады деп жорамалдайды. Құм сусыған кезде құм қиыршықтарының арасы біресе ұлғайып, біресе тарылады, сонда арасындағы ауа көбейіп, азаяды. Соның әсерінен дыбыс толқыны пайда болады.
Ғалымдар қаншама зерттегенімен де әнші құмдар әлі де болса өз құпиясын толық аша қойған жоқ.
Объяснение: