Абайдың «Ғылым таппай мақтанба» өлеңін мұқият тыңдап, бағдарсызық арқылы ақпараттарды өлең мазмұнына сай сәйкестендіріңіз. Ғылым таппай мақтанба,

Орын таппай баптанба,

Құмарланып шаттанба,

Ойнап босқа күлуге.

Бес нәрседен қашық бол,

Бес нәрсеге асық бол,

Адам болам десеңіз.

Тілеуің, өмірің алдыңда,

Оған қайғы жесеңіз.

Өсек, өтірік, мақтаншақ,

Еріншек, бекер мал шашпақ –

Бес дұшпаның, білсеңіз.

Талап, еңбек, терең ой,

Қанағат, рақым, ойлап қой –

Бес асыл іс, көнсеңіз.

Жамандық көрсең нәфрәтлі,

Суытып көңіл тыйсаңыз.

Жақсылық көрсең ғибрәтлі,

Оны ойға жисаңыз.

Ғалым болмай немене,

Балалықты қисаңыз?

Болмасаң да ұқсап бақ,

Бір ғалымды көрсеңіз.

Ондай болмақ қайда деп,

Айтпа ғылым сүйсеңіз,

Сізге ғылым кім берер,

Жанбай жатып сөнсеңіз?

Дүние де өзі, мал да өзі,

Ғылымға көңіл берсеңіз.

Білгендердің сөзіне

Махаббатпен ерсеңіз.

Бес асыл іс Пайдасыз нәрселерден аулақ бол

Жамандық көрсең нәфрәтлі Өсек, өтірік, мақтаншақ,

Еріншек, бекер мал шашпақ

Жақсылық көрсең ғибрәтлі Талап, еңбек, терең ой,

Қанағат, рақым

Бес дұшпан Пайдалы нәрседен үлгі-өнеге ал

Дескриптор Білім алушы

- әдеби мәтінді мазмұндайды;

- мәтін мазмұны бойынша ақпараттарды сәйкестендіреді.

.

Бес асыл іс

Пайдасыз нәрселерден аулақ бол
Жамандық көрсең нәфрәтлі

Өсек, өтірік, мақтаншақ,

Еріншек, бекер мал шашпақ
Жақсылық көрсең ғибрәтлі

Талап, еңбек, терең ой,

Қанағат, рақым
Бес дұшпан

| Пайдалы нәрседен үлгі-өнеге ал
Дескриптор Білім алушы

- әдеби мәтінді мазмұндайды;
- мәтін мазмұны бойынша ақпараттарды сәйкестендіреді.​

корень данного слова - къанагъат; окончание "тан" - означает точку отсчета, откуда идет направление: къанагъаттан; окончание "дыр" - означает некий приказ - къанагъаттандыр; окончание "ал" - является глаголом. грамматически правильным было бы разделить это длинное слово на два - къанагъаттандырып и алмагъандыкътарынъыздан. во втором слове перевод будет идти от слова "ал" с известным нам окончанием отрицания "ма". здесь уместно аналог из речи - "взять, да и удовлетворить", или же - "а он взял, да и не удовлетворил". сам глагол "ал" часто встречается в своей роли; окончание "ма" - означает отрицание действия; окончание "гъан (иногда "къан", но об этом попозже) " - означает прошедшее время и речь идет о третьем лице - къанагъаттандыралмагъан; окончание "дыкъ (иногда "тыкъ", но об этом попозже) " - означает "то, что" - ; окончание "тар" - означает множественное число, но оно не произносится само, лишь со следующим окончанием "ынъыз" или "ынъ"; окончание "ынъыз" - означает уважительное обращение; окончание "дан" - означает тоже, что и "тан". буква "т" после буквы "з" превращается в букву "д". во время речи это незаметно - ; окончание "да" - означает "опять", "из-за того, что опять". играет лишь усилительную роль, в смысле возмущения - "ну сколько можно? ! ". теперь когда вы увидели как строится слово в каз. языке, как ваше самочувствие? одно лишь утешает, это было самое длинное слово, т. е. длиннее его уже нет! чтобы вас успокоить скажу, что большинство слов строится довольно просто. нет необходимости помнить все закорючки, достаточно лишь знать, что слово строиться путем добавления окончаний.

Қазақ сөзі XIIIғ хорасан түркімендері арасында кездесетіні жайында айтылған болатын. Ал бұл қазақ сөзі
этникалық мағынаға XIV ғасырдан бастап ие бола бастады. Қазақ деген терминнің түп мағынасы ертедегі екі тайпалық (каза және саха) одақтардың атынан шыққан. Олар сонау ықылым заманда алып одақ құрып сонау Мысырға дейін жаулап алған. Сонда Каза-саха деген қала салынған. Сол уақытта
Қыпшақ тіліндегі Кейбір деректерде бұл термин әлеуметтік мәнінде қолданылған «қазақлық» «қашақ» деген атаудан шықты дейді. «Қазақ» термині 1245 жылы Мамлүк мемлекетіндегі қыпшақтардың ортасында жазылған ерте қыпшақ жазба ескерткіштерінде (түрік-араб) сөздігінде кездеседі. Мұнда «қазақ» деген сөз басы бос кезбе деген мағына береді. Бұл семантикалық ұғым бойынша «қазақ» терминіне әлеуметтік мағына беріледі, яғни еншісі бөлек, үлкен ұлдардың ата шаңырақтан бөлініп уақытша ру, тайпалардан кетіп, күнкөріс үшін әскери жорықтарға қатысуын санаған.