«Адамзаттың табиғатсыз күні жоқ, оны айтуға табиғаттың тілі жоқ» деп, табиғаттың тілсіздігі үшін қынжыламыз. Жоқ, табиғаттың да тілі бар. Оны да адамзат қолдан жасады. Ол – Қызыл кітап... Бізге Қызыл кітаптың неге дәл солай аталғаны қызық болып тұр. Неге дәл қызыл түс? Халықаралық Табиғатты Қорғау Одағы 1948 жылы кеудесінде жаны бар тіршілікті қорғауды қолға алды. Бір жылдан соң, сирек кездесетін түрлерді қорғайтын комиссия құрылды. Комиссияның қызметі жойылып кетудің аз-ақ алдында тұрған өсімдіктер мен жануарларды зерттеп, зерделеп, қорғауға алу еді және оларды бір кітапқа топтастыру болатын. Комиссия төрағасы Питер Скотт адамдардың қып-қызыл түске назар салып, сәл де болса ойлануы үшін тізімді «Қызыл кітап» деп атауды ұсынды. Ең алғашқы Қызыл кітап 1963 жылы жарық көрді. Бұл адамзаттың табиғатты қорғау үшін жасаған алғашқы қадамдарының бірі болатын. Қызыл түс әу бастан қауіптің белгісі. «Қызыл кітап» өмірлері қыл үстінде тұрған тіршілік иелерінің төлқұжаты іспетті. «Қызыл кітапқа» енген тіршілік түрлері жойылып бара жатқан түр, сирек кездесетін түр, қысқартылып бара жатқан түр, анықталмаған түр, қайтып қалпына келе жатқан түр деп бөлінеді. «Қызыл кітаптың» ішінде «Қара кітап» бар немесе қара тізім десек те болады. Жер бетінен мүлде құрып, жойылып кеткен тіршілік иелері осы кітапта хатталып қалған. . Жұптық жұмыс. Түрлендіріліп берілген сұрақтарға жауап беріңіз. 1. Адамзат неліктен табиғаттың тілсіздігі үшін қынжылады? 2. Қызыл кітаптың неге дәл солай аталғаны қызық...Неліктен қызыл түс? 3. 1948 жылы кеудесінде жаны бар жануарлар өмірінде қандай өзгеріс болды? 4. Жануарлардың төлқұжаты іспетті қызыл кітаптың табиғатқа оң және теріс әсері болуы мүмкін бе? Сіз қалай ойлайсыз? 5. 1963 жылы табиғат тақиясын аспанға лақтырған күн деп атасақ бола ма?
Алматы - бұл екі өзен алқабында, Іле Алатауының етегінде орналасқан елордамыз.
Пик Хан Тэгри - мінсіз пирамида тәріздес ерекше шыңына ие.
Колсай және Күлсай - 2000 м биіктікте орналасқан таза мұзды сулармен толтырылған үш көл - Қазақстанның ең әдемі табиғи жерлерінің бірі.
Ақтау - әлемдегі ең үлкен қалалардың бірі, онда адам өмірінің мүмкін еместігі байқалады.
Балқаш көлі - шығыс бөлігінің тұзды суға толы екендігі белгілі, ал батыс бөлігі жарты суда толтырылған.
Қайыңды - жер сілкінісі нәтижесінде пайда болған Кенгеи-Алатау шатқалындағы көл.
Қожа Ахмет Яссауи - 14-ші ғасырда тұрғызылған кесене, храмдар, сарайлар, монша және Хильвет кешені болып табылады.
Шарын шатқалы - Қазақстанда әдемі орын (қазақ «Шарын»), сондай-ақ ең көне ғана емес. Оның салынған жыныстары 12 миллионнан асты.
Катонқарағай - ұлттық парк пен табиғат қорығының орналасқан жері.
Байқоңыр - бұл аттас ғарыш айлағына салынды, және осы саладағы барлық аттракциондар кеңістігін тақырыбына байланысты.
Бекет ата - әрбір қазақстандық үшін қасиетті орын. Күн сайын мыңдаған қажылар мешітке күн сайын келеді.
Бурабай - таза ауамен танымал курортты, ондаған сауықтыру орталықтарымен және табиғат керемет сұлулығымен танымал курорт.
Мерке - теңіз деңгейінен 3000 метр биіктікте орналасқан қасиетті жер.
Atameken - ашық аспан астындағы мұражай, онда бір уақытта елдің барлық көрікті жерлерін көруге болады.
Бәйтерек - жас сәулет ескерткіші (12 жас). 97 метр биіктікте Президенттің қолы әсер етеді.
Жаркент - шегелер мен темір қаптамаларды пайдаланбай салынған мешіт. Негізгі құрылыс материалы Тянь-Шань шыршасы болды.
Өлі көл - өкінішке орай, іс жүзінде жыл сайын адам суға батып бара жатқан, Қазақстан (ағылшын Өлі көл), жұмбақ, бірақ өте жақсы орын. Жергілікті тұрғындар оны айналып өтсе, онда туристер бірінші рет осында келеді.
Әлемнің түрлі бөліктеріндегі адамдар ғарыш пен Жерден қуат алу үшін ерекше жерге келеді.
Үстірт үстірті - Арал теңізі мен Каспийдің солтүстік бөлігінде орналасқан шөлейт аймақ. Статистикаға сүйенсек, бұл жерде көбінесе НЛО пайда болады.
Әнші тау - Іле өзенінің жағасында өскен үлкен құмды төбе.
Туранговая Груд - Алматы облысында орналасқан табиғи парк.
Марқакөл - мөлдір сулары бар көркем банктері көлдермен кесілген көл.
Bectauata - 4000 га елде қызықты орындардың саны айтарлықтай шоғырланған Балқаш қаласының солтүстігінде әдемі көрікті.
Және еске түсіруді ұмытпаңыз!
Сіздің досыңыз (жазған адамның аты)
Алматы - бұл екі өзен алқабында, Іле Алатауының етегінде орналасқан елордамыз.
Пик Хан Тэгри - мінсіз пирамида тәріздес ерекше шыңына ие.
Колсай және Күлсай - 2000 м биіктікте орналасқан таза мұзды сулармен толтырылған үш көл - Қазақстанның ең әдемі табиғи жерлерінің бірі.
Ақтау - әлемдегі ең үлкен қалалардың бірі, онда адам өмірінің мүмкін еместігі байқалады.
Балқаш көлі - шығыс бөлігінің тұзды суға толы екендігі белгілі, ал батыс бөлігі жарты суда толтырылған.
Қайыңды - жер сілкінісі нәтижесінде пайда болған Кенгеи-Алатау шатқалындағы көл.
Қожа Ахмет Яссауи - 14-ші ғасырда тұрғызылған кесене, храмдар, сарайлар, монша және Хильвет кешені болып табылады.
Шарын шатқалы - Қазақстанда әдемі орын (қазақ «Шарын»), сондай-ақ ең көне ғана емес. Оның салынған жыныстары 12 миллионнан асты.
Катонқарағай - ұлттық парк пен табиғат қорығының орналасқан жері.
Байқоңыр - бұл аттас ғарыш айлағына салынды, және осы саладағы барлық аттракциондар кеңістігін тақырыбына байланысты.
Бекет ата - әрбір қазақстандық үшін қасиетті орын. Күн сайын мыңдаған қажылар мешітке күн сайын келеді.
Бурабай - таза ауамен танымал курортты, ондаған сауықтыру орталықтарымен және табиғат керемет сұлулығымен танымал курорт.
Мерке - теңіз деңгейінен 3000 метр биіктікте орналасқан қасиетті жер.
Atameken - ашық аспан астындағы мұражай, онда бір уақытта елдің барлық көрікті жерлерін көруге болады.
Бәйтерек - жас сәулет ескерткіші (12 жас). 97 метр биіктікте Президенттің қолы әсер етеді.
Жаркент - шегелер мен темір қаптамаларды пайдаланбай салынған мешіт. Негізгі құрылыс материалы Тянь-Шань шыршасы болды.
Өлі көл - өкінішке орай, іс жүзінде жыл сайын адам суға батып бара жатқан, Қазақстан (ағылшын Өлі көл), жұмбақ, бірақ өте жақсы орын. Жергілікті тұрғындар оны айналып өтсе, онда туристер бірінші рет осында келеді.
Әлемнің түрлі бөліктеріндегі адамдар ғарыш пен Жерден қуат алу үшін ерекше жерге келеді.
Үстірт үстірті - Арал теңізі мен Каспийдің солтүстік бөлігінде орналасқан шөлейт аймақ. Статистикаға сүйенсек, бұл жерде көбінесе НЛО пайда болады.
Әнші тау - Іле өзенінің жағасында өскен үлкен құмды төбе.
Туранговая Груд - Алматы облысында орналасқан табиғи парк.
Марқакөл - мөлдір сулары бар көркем банктері көлдермен кесілген көл.
Bectauata - 4000 га елде қызықты орындардың саны айтарлықтай шоғырланған Балқаш қаласының солтүстігінде әдемі көрікті.
Және еске түсіруді ұмытпаңыз!
Сіздің досыңыз (жазған адамның аты)