Белгілі жыршы-термеші Сүгір Бегендікұлын кім білмейді? Оның орындауындағы шығармалар мәдениетіміздің ұлттық қазынасына айналды. Әсіресе, батыс өңірінің, соның ішінде Маңғыстаудың дәстүрлі ән, жыр мектебін қалыптастыруда оның өзіндік үлесі мен қолтаңбасы бар. Бүгінде Сүгірдің сазы, Сүгірдің термесі кең-байтақ қазақ елін шарлап кетті. Шет елдерде де орындалып, қазақ деген халықтың терме өнерінің құдіретін әлемге таратып, паш етті. Оның шығармасын орындаушылардың бүтін бір тобы қалыптасты.
С.Бегендікұлы жақсы орындаушы болумен бірге, өзі ән-терме шығарып, өзіндік мектеп қалыптастырған белгілі сазгер де. Мәселен, қазіргі күнде сахнадан түспей орындалып жүрген «Сүгірдің термесі» соның бір мысалы. Оның қайталанбас, өзіндік мақамын айтыс ақындары да пайдаланып жүр. Осындай тума талантқа өзінің кіндік қаны тамған жерінде құрмет те аз көрсетіліп жатқан жоқ. Кызылсай ауылындағы орта мектеп оның атымен аталады. Мектеп алдына келісті ескерткіші де қойылды. Осының барлығы белгілі өнер иесіне деген халықтың ыстық ықыласы деп білген жөн.
Қашан да тума таланттар мен шығармашылық азаматтарға қамқор болып, қолдап жүретін Жаңаөзен қаласының әкімдігі өнер сүйер қауымның өтініші мен тілегін ескере отырып, термеші сазгердің Қызылсай ауылынан жеке мұражайын ашуға мұрындық болды. Және осы игілікті істің басы-қасында жүрген ауыл әкімдігі мен ақсақалдар кеңесінің еңбегін де ұмытуға болмайды.
Жаңа мұражайдың ашылуы ауылда үлкен той ретінде өтті. Ақындар айтысы мен мүшәйрасы, түрлі спорттық шаралар ұйымдастырылды. Сүгірдің шығармаларын қазіргі жас өнерпаздар келстіре орындады. Салтанатқа Жаңаөзен қаласы әкімінің орынбасары Исахан Сағынбаев қатысып, жаңа нысанның ашылуымен ауыл тұрғындарын құттықтап, Сүгірдің ізбасарлары жас толқынға дәстүрлі халық өнерін дамытып, насихаттауда ақ жол тіледі. Шараны ұйымдастырып, өткізуге атсалысқан бір топ азаматтарды марапаттады.
Осы арада айрықша бір айта кетер мәселе, соңғы жылдары аймақтың шығармашылық азаматтары мен жастарын көтермелеп, қолдау білдіру де жақсы бір дәстүрдің қалыптасып келе жатқандығы. Бұған бірнеше жергілікті авторлардың кітабының шығып, шығармашылық кештерінің өтуі куә. Соның бір мысалы ретінде жақында ғана елімізге белгілі дүлдүл күйші Сержан Шакраттың 75 жылдық мерейтойының аймақ көлемінде аталып өтуі.
Қазір Маңғыстауда рухани түлеу мен жаңару бар. Халықтық дәстүр мен өнерді құрметтеп, көкке көтеру бар. Бұл аймақтың жан- жақты кемелдене түскендігін көрсетеді. Жерлесіміз Сүгір Бегендікұлына көрсетілген құрмет соның бір мысалы.
Біздің жер планетасы-Күн жүйесінің Бірегей планетасы. Ол барлық планеталардың ең әдемі ғана емес, сонымен қатар өмір бар жалғыз. Мұнда өмір бірегей және әр түрлі болады. Амебадан китке дейін, колибриден түйеқұсқа дейін, ленивецтен пілге дейін-жануарлардың барлық осы түрлері таңғажайып және қызықты. Сондай-ақ, ғаламшардың флорасы да таң қалдырады. Біз-бақытты адамдар, себебі ағайынды аздардың өмірін көру, байқау мүмкіндігі ерекше болды.Бірақ,Дегенмен, біз никогдан көріп отырған Жануарлар, кітаптардағы суреттерден басқа. Мамонт, тур,Dodo, Мартина ара, моа - бұл өлген жануарлардың аз бөлігі ғана. Біз ешқашан олардың сыртқы түрін, мінез-құлқын пайдалана алмаймыз.Ал қазір де, қазіргі уақытта, техникалық қауіпті уақыт болғандықтан, шекарада тұрған жануарлар мен өсімдіктердің көптеген түрлері бар. Олардың біреуінде өмір сүруге болмайды, себебі-адамдар өмір сүрді және олардың мекендейтін жерлерін жояды,ал браконьерлер олардың әдемі терісіне немесе бивнейіне байланысты өлтіреді. Егер қазір түтінге ұшырауды тоқтатпаса, онда бірнеше он жылдан кейін біздің балалар оқулықтағы суреттер бойынша ғана олар туралы таба алады.Сонымен қатар, бұл жол бермеу, сыныптан тыс іс-Қызыл өткізілді.Оның беттеріне жануарлар мен өсімдіктердің жойылып бара жатқан түрлері енгізіледі. Онда ЗУБР, ақ аю, қызыл қасқыр және басқа да көптеген адамдар көруге болады.Қызыл кітап 1963 жылы құрылды. Бұл кітаптағы беттер түрлі түстермен боялған, бұл сол немесе иноговидтің жоғалуының әртүрлі деңгейін білдіреді. Онда толық жойылып кеткен жануарлардың тізімі бар, олар тек қана еріксіз қалған, жойылып кету қаупі бар, сондай-ақ төмен тәуекел дәрежесі бар жануарлардың тізімі бар. Қызыл кітап-заңды құжат емес. Ол-адамдарға жануарларға қатысты өз іс-әрекеттерімен ойлануға мәжбүр ететін ескерту сигналы.Бірақ жануардың атауын кітапқа жазу аз. Олардың барлығы адамдардың өздері біздің әлеміміз жалғыз және бірегей екенін түсінбейінше, оны қорғау керек.
Белгілі жыршы-термеші Сүгір Бегендікұлын кім білмейді? Оның орындауындағы шығармалар мәдениетіміздің ұлттық қазынасына айналды. Әсіресе, батыс өңірінің, соның ішінде Маңғыстаудың дәстүрлі ән, жыр мектебін қалыптастыруда оның өзіндік үлесі мен қолтаңбасы бар. Бүгінде Сүгірдің сазы, Сүгірдің термесі кең-байтақ қазақ елін шарлап кетті. Шет елдерде де орындалып, қазақ деген халықтың терме өнерінің құдіретін әлемге таратып, паш етті. Оның шығармасын орындаушылардың бүтін бір тобы қалыптасты.
С.Бегендікұлы жақсы орындаушы болумен бірге, өзі ән-терме шығарып, өзіндік мектеп қалыптастырған белгілі сазгер де. Мәселен, қазіргі күнде сахнадан түспей орындалып жүрген «Сүгірдің термесі» соның бір мысалы. Оның қайталанбас, өзіндік мақамын айтыс ақындары да пайдаланып жүр. Осындай тума талантқа өзінің кіндік қаны тамған жерінде құрмет те аз көрсетіліп жатқан жоқ. Кызылсай ауылындағы орта мектеп оның атымен аталады. Мектеп алдына келісті ескерткіші де қойылды. Осының барлығы белгілі өнер иесіне деген халықтың ыстық ықыласы деп білген жөн.
Қашан да тума таланттар мен шығармашылық азаматтарға қамқор болып, қолдап жүретін Жаңаөзен қаласының әкімдігі өнер сүйер қауымның өтініші мен тілегін ескере отырып, термеші сазгердің Қызылсай ауылынан жеке мұражайын ашуға мұрындық болды. Және осы игілікті істің басы-қасында жүрген ауыл әкімдігі мен ақсақалдар кеңесінің еңбегін де ұмытуға болмайды.
Жаңа мұражайдың ашылуы ауылда үлкен той ретінде өтті. Ақындар айтысы мен мүшәйрасы, түрлі спорттық шаралар ұйымдастырылды. Сүгірдің шығармаларын қазіргі жас өнерпаздар келстіре орындады. Салтанатқа Жаңаөзен қаласы әкімінің орынбасары Исахан Сағынбаев қатысып, жаңа нысанның ашылуымен ауыл тұрғындарын құттықтап, Сүгірдің ізбасарлары жас толқынға дәстүрлі халық өнерін дамытып, насихаттауда ақ жол тіледі. Шараны ұйымдастырып, өткізуге атсалысқан бір топ азаматтарды марапаттады.
Осы арада айрықша бір айта кетер мәселе, соңғы жылдары аймақтың шығармашылық азаматтары мен жастарын көтермелеп, қолдау білдіру де жақсы бір дәстүрдің қалыптасып келе жатқандығы. Бұған бірнеше жергілікті авторлардың кітабының шығып, шығармашылық кештерінің өтуі куә. Соның бір мысалы ретінде жақында ғана елімізге белгілі дүлдүл күйші Сержан Шакраттың 75 жылдық мерейтойының аймақ көлемінде аталып өтуі.
Қазір Маңғыстауда рухани түлеу мен жаңару бар. Халықтық дәстүр мен өнерді құрметтеп, көкке көтеру бар. Бұл аймақтың жан- жақты кемелдене түскендігін көрсетеді. Жерлесіміз Сүгір Бегендікұлына көрсетілген құрмет соның бір мысалы.
Біздің жер планетасы-Күн жүйесінің Бірегей планетасы. Ол барлық планеталардың ең әдемі ғана емес, сонымен қатар өмір бар жалғыз. Мұнда өмір бірегей және әр түрлі болады. Амебадан китке дейін, колибриден түйеқұсқа дейін, ленивецтен пілге дейін-жануарлардың барлық осы түрлері таңғажайып және қызықты. Сондай-ақ, ғаламшардың флорасы да таң қалдырады. Біз-бақытты адамдар, себебі ағайынды аздардың өмірін көру, байқау мүмкіндігі ерекше болды.Бірақ,Дегенмен, біз никогдан көріп отырған Жануарлар, кітаптардағы суреттерден басқа. Мамонт, тур,Dodo, Мартина ара, моа - бұл өлген жануарлардың аз бөлігі ғана. Біз ешқашан олардың сыртқы түрін, мінез-құлқын пайдалана алмаймыз.Ал қазір де, қазіргі уақытта, техникалық қауіпті уақыт болғандықтан, шекарада тұрған жануарлар мен өсімдіктердің көптеген түрлері бар. Олардың біреуінде өмір сүруге болмайды, себебі-адамдар өмір сүрді және олардың мекендейтін жерлерін жояды,ал браконьерлер олардың әдемі терісіне немесе бивнейіне байланысты өлтіреді. Егер қазір түтінге ұшырауды тоқтатпаса, онда бірнеше он жылдан кейін біздің балалар оқулықтағы суреттер бойынша ғана олар туралы таба алады.Сонымен қатар, бұл жол бермеу, сыныптан тыс іс-Қызыл өткізілді.Оның беттеріне жануарлар мен өсімдіктердің жойылып бара жатқан түрлері енгізіледі. Онда ЗУБР, ақ аю, қызыл қасқыр және басқа да көптеген адамдар көруге болады.Қызыл кітап 1963 жылы құрылды. Бұл кітаптағы беттер түрлі түстермен боялған, бұл сол немесе иноговидтің жоғалуының әртүрлі деңгейін білдіреді. Онда толық жойылып кеткен жануарлардың тізімі бар, олар тек қана еріксіз қалған, жойылып кету қаупі бар, сондай-ақ төмен тәуекел дәрежесі бар жануарлардың тізімі бар. Қызыл кітап-заңды құжат емес. Ол-адамдарға жануарларға қатысты өз іс-әрекеттерімен ойлануға мәжбүр ететін ескерту сигналы.Бірақ жануардың атауын кітапқа жазу аз. Олардың барлығы адамдардың өздері біздің әлеміміз жалғыз және бірегей екенін түсінбейінше, оны қорғау керек.