Алып ер тұңға» жырында не баяндалады?
2. тұран әскері қолбасшысының атына қосылып айтылатын «алып»
сөзі қандай мағынаны білдірген?
3. алып ер тұңғаға мінездеме беріңдер.
4. берілген мәліметті негізге ала отырып, бүгінгі күні онда кімдер
тұратынын картадан көрсетіңдер.
«туран» – тур елі – түркілер елі деген сөз. иран патшалары мен
афрасиабтың соғысы сейхун (сырдария) - жейхун (әмудария) шега-
расында болған.
Қазақ халқының тарихына көз жіберсек, сонау Күлтегін, Білге қаған, Тоныкөктен бастап жерін, елін, тілін, ділін қорғаудағы өшпес ерліктерге толы. Бесік жырынан басталатын ерлікке баулу дәстүрлері түркі халқына тән негізгі ырымдар. Халқымыздың бойындағы отансүйгіштік құндылықтарды ұрпақтан - ұрпаққа беріліп отырған заңдылық тұрғысынан да қарауға болады. Бұған дәлел көне түркі заманынан бастау алған патриоттық құндылық Күлтегін жазбаларында былай деп суреттеледі: “Елтеріс қағанның алғырлығы, еліне деген сүйіспеншілігі Күлтегіннің қанына ана сүтімен сіңді” – деген көне жазу қазақ халқының бойындағы ұлттық патриотизм сезімдері бүгін ғана пайда болған жоқ, ол ежелден - ақ туындап, дамып келе жатқан қасиет деуге болатындығын көрсетеді. Күлтегін жазбасында тағы да мынадай жыр жолдарын кездестіруге болады:
Кедей халықты бай қылдым,
Аз халықты көп қылдым…
Түркі иелігінен
айырылған халықты
Ата - баба мекеніне орнатты… - делінген еді.
Бұл жазбадан патриотизмнің – ата - баба мекеніне ие болып отыру жолында жан аямау, діл бірлігін қорғау, жиғанын халықтан аямау екендігін аңғаруға болады. Жоңғар сияқты алып империямен алысуға, Ресей патшалығының зеңбірегіне жалаң қылышпен қарсы шабуға жетелеген де осы Отанына деген сүйіспеншіліктің, патриотизмнің қуатты күші.
Ерте ерте ертеде
Ешкі жүні бөртеде
Қырғауыл жүні қызыл екен
Құйрық жүні ұзын екен
Бір күні Абай атты бала шегірткеге отырып аспанда ұшып жүрді. Балалар оған өте қатты қызықты. Бәрі сол сияқты ұшып жүргісі келді.Бірақ Абай дың шегірткесін біреу ұрлап алып кетеді.Бәрі таңғалды себебі Абай шегірткесін үйге кіргізетін ,ал бүгін әдейі кіргізбеген сияқты болды.Бәрі кәдімгі ауылда сияқты өмір сүретін болды.Ал Абайға бәрібір болды.Ол орманға күнде түнде баратын болды.Ал таңертң түкте болмағандай үйықтап жататын.Бір бала қызығып сол орманға барса ол жерде абай ұшатын жануарлады өсіріпті.Ол аң-таң боп қалды.Оны Абай ұстап алып сен ешкімге айтпа мен саған бес жануар берем деді. бала келісті.Ал Абайдың сиқырмен айналысатынын ешкім білмеді.