Ерте-ерте, ертеде бір батыр болған-мыс. Оны бүкіл халық сыйлайды екен. Оны білмейтін адам жоқ, елдің үлкен, кішісі толық біледі. Осы батырдың арқасында ел дау-талас дегенді білмеген, көрші елдермен де дәм-тұзы жарасып өмір сүрген. Олардың батырға деген көңілі тап-таза. Ол батырдың ерекше бір аты болыпты, оның ерекшелігі екі түстен тұрады, ақ-қара. Бұндай ат бұрын ешкімде, ешқашан болмаған, ол аттың тағы бір таңғаларлық ерекшелігі ұшатын да қасиеті болған. Ол егер алдынан ұшан-теңіз су кездессе қиналмастан ұшып өтетін болған. Және бұл атқа ат-арба тіркеуге болмайды, ол тек алып
Шешендік өнерді зерттеп, окулық жазған Г.З.Апресян қазіргі шешендікті мазмүнына қарай былайша бөледі: 1) Әлеуметтік- саяси мәндегі шешендік. 2) Академиялық шешендік. 3) Сотта айтылатын шешендік. 4) Әлеуметтік тұрмыста қолданылатын шешендік. 5) Діни қызметте қолданылатын шешендік.
Бұлардың әрқайсысын қолданылатын орнына қарай төмендегідей жіктейді: 1) Әлеуметтік — саяси мазмұнды шешендік сөздерге: - әлеуметтік-саяси және саяси —экономикалық тақырыптарға жасалатын баяндамаларды; - конференция, съездердегі есептгбаяндамаларды; - саяси сөздер мен саяси шолуларды; - дипломаттық сөздерді; - әскери-патриоттық сөздерді; - митингіде сөйлейтін сөздерді; - үгітші сөздерін жатқызады. 2) Академиялық шешендікке: - жоғары оқу орындарындағы лекцияларды; - ғылыми баяндамаларды; - ғылыми шолуларды; - ғылыми хабарламаларды жатқызады. 3) Сотта қолданылатын шешендікке: - айыптаушының айыптау сөзін; - әлеуметтік айыптау сөздерді; - қорғаушының сөзін; І - әлеуметтік-қорғану сөзін; - айыпкердің қорғану сөзін жатқызады. 1) Әлеуметтік-тұрмыстық шешендікке: - юбилейлерде айтылатын мақгау сөздерді; - дастарқан басында айтылатын тостарды; - қабір басында айтылатын аза сөздерін жатқызады. 2) Діни шешендікке: - діни уағыздарды; - шіркеуде айтылатын сөздерді жатқызады
Қорытынды: Шешендік – қазақ елінің көнеден келе жатқан дәстүрлі тіл өнері. Шешендік – сирек ұшырасатын қасиет, дарын. Шешендік сөз терең ойға, ұтқыр шешімге, тапқыр қисынға құрылады. Шешендік өнер мен билік қолма-қол туып айтылатын, суырыпсалма жүрекжарды әділ сөздерге негізделіп шығармашылық сипатымен дараланады.
Ерте-ерте, ертеде бір батыр болған-мыс. Оны бүкіл халық сыйлайды екен. Оны білмейтін адам жоқ, елдің үлкен, кішісі толық біледі. Осы батырдың арқасында ел дау-талас дегенді білмеген, көрші елдермен де дәм-тұзы жарасып өмір сүрген. Олардың батырға деген көңілі тап-таза. Ол батырдың ерекше бір аты болыпты, оның ерекшелігі екі түстен тұрады, ақ-қара. Бұндай ат бұрын ешкімде, ешқашан болмаған, ол аттың тағы бір таңғаларлық ерекшелігі ұшатын да қасиеті болған. Ол егер алдынан ұшан-теңіз су кездессе қиналмастан ұшып өтетін болған. Және бұл атқа ат-арба тіркеуге болмайды, ол тек алып
Объяснение:
Вотт
1) Әлеуметтік- саяси мәндегі шешендік.
2) Академиялық шешендік.
3) Сотта айтылатын шешендік.
4) Әлеуметтік тұрмыста қолданылатын шешендік.
5) Діни қызметте қолданылатын шешендік.
Бұлардың әрқайсысын қолданылатын орнына қарай
төмендегідей жіктейді:
1) Әлеуметтік — саяси мазмұнды шешендік сөздерге:
- әлеуметтік-саяси және саяси —экономикалық тақырыптарға жасалатын баяндамаларды;
- конференция, съездердегі есептгбаяндамаларды;
- саяси сөздер мен саяси шолуларды;
- дипломаттық сөздерді;
- әскери-патриоттық сөздерді;
- митингіде сөйлейтін сөздерді;
- үгітші сөздерін жатқызады.
2) Академиялық шешендікке:
- жоғары оқу орындарындағы лекцияларды;
- ғылыми баяндамаларды;
- ғылыми шолуларды;
- ғылыми хабарламаларды жатқызады.
3) Сотта қолданылатын шешендікке:
- айыптаушының айыптау сөзін;
- әлеуметтік айыптау сөздерді;
- қорғаушының сөзін;
І - әлеуметтік-қорғану сөзін;
- айыпкердің қорғану сөзін жатқызады.
1) Әлеуметтік-тұрмыстық шешендікке:
- юбилейлерде айтылатын мақгау сөздерді;
- дастарқан басында айтылатын тостарды;
- қабір басында айтылатын аза сөздерін жатқызады.
2) Діни шешендікке:
- діни уағыздарды;
- шіркеуде айтылатын сөздерді жатқызады
Қорытынды:
Шешендік – қазақ елінің көнеден келе жатқан дәстүрлі тіл өнері. Шешендік – сирек ұшырасатын қасиет, дарын. Шешендік сөз терең ойға, ұтқыр шешімге, тапқыр қисынға құрылады. Шешендік өнер мен билік қолма-қол туып айтылатын, суырыпсалма жүрекжарды әділ сөздерге негізделіп шығармашылық сипатымен дараланады.