Қандай сөздер қандай мақсат үстеулерімен тіркесетінін айт. Өзің құраған тіркестерді қатыстырып, сөйлем құрап жаз.
Етістіктер
қосу, таңдау, көру, айту, жазу,
қатысу, жеткізу, келу, табу, іздеу
Мақсат үстеулер
әдейі, жорта, әдейілеп,
қасақана
Етістіктер
қарау, жолдау, жіберу, орындау,
құрметтеу, жоспарлау, келу
1. Мен пәтер жасау үшін таңдау жасадым. Бұл мені ашыққа шығарды.
2. Оқушылар жазу тапсырмасын орындауды мақсат қойды.
3. Мен қазіргі күнде кітап оқуды таңдаумен мейірімдімін.
4. Айырмайтты жеткізуді тәуелсіздікке тағайындағанмын.
5. Оқушылар келу мақсатына сәтсіздікке келмейтін, өзін-өзі билесініз деп оқу салулары керек.
6. Мен әдетте ойлап талаптарын орындауды таңдағанмын.
7. Мен жоспарлаусыз, белгілі нәтижеге жеткізу мүмкін емес.
Мақсат үстеулері:
1. Әдейі - нәтижеге алу, аяғын тыңдауды жоспарлау мақсатын білдіреді. Например: Әдейі мен осы проблеманы шешемін.
2. Жорта - біріншінің, екіншінің арасында болу, дін сайын тарату мақсатын айтады. Например: Оқу-өңдеу диалогымен осы проблеманы жортап шешу мүмкін.
3. Әдейілеп - мақсатты пайдалану, түсіну немесе жасау үлгісіне сызық тағайындау мақсатын айтады. Например: Сіздерге оглендегі жоспарлау мекенжайымызды әдейілеп берейік.
4. Қасақана - адамдардың көзінен, ділінен немесе жазуынан қара пайда болдыңа пайдалану мақсатын айтады. Например: Сабақта олардың кеңесіне қасақана немесе цитатаға (аз Қазымжанов) оқи гөрсетеміз.
Етістіктер:
1. Қарау - көрген, көріп дұрыс орайландыру, түсіну мақсатын айтады. Например: Осы проблемаға ерекше көздер қараңыз.
2. Жолдау - басқа бір жерге руксат беру, жолдау, толғау мақсатын айтады. Например: Зерттеуді жалпылау жолдауларының бірнеше жоспары бар.
3. Жіберу - кетіру, жату мақсатын айтады. Например: Өткен аптаны жіберудің сәттерге әкелетін жоспарына бірге жасау керек.
4. Орындау - тапсырма, жұмысты аяқтау мақсатын айтады. Например: Сонымен қатар, біз осы жағдайда қарызымызды өздерімізде орындады туралы сілтеме береміз.
5. Құрметтеу - құрметке түскендік білдіруге жарнама береді. Например: Бірінші күнге қасіреттерін құрметтеу мақсатымен баға берейік.
6. Жоспарлау - іске асыру, жоспар құру мақсатын айтады. Например: Осы жағдайда жоспарға басқа маңызды ақпаратты көрсету қажет.
7. Келу - белгілі замандықтарды жіберу мақсатын айтады. Например: Бірге ойлашу кезінде естедігіміз тарапты визуамен де келетін жатамыз.