1. Әрбір адам өз ана тілін сүюі, құрметтеуі тиіс. (+)
2. Жер шарында 800-ге жуық ұлт өмір сүреді. (-)
Қазақ тілі туралы диалог.
- Алексей, сенің ұлтын өзге болғанымен, қазақ тілінде жетік сөйлеп, қазақ мектебінде білім алуыңның құпиясы неде?
- Еркебұлан, менің ұлтым өзге болғанымен, менің кіндік қаным тамған туған жерім – Қазақстаным! Менің ойымша, Қазақстанның әрбір азаматы мемлекеттік тілді білуі тиіс. Оған қоса, "Өнер алды - қызыл тіл" емес пе?
- Сенімен толықтай келісемін, дегенмен ұлттары қазақ бола тұра, өз тілдерінде сөйлей алмайтын қаракөз қандастарымыз қаншама... Атамыз қазақ "Тілін білмейтіндер емес, тілін білгісі келмейтіндер – мәңгүрт" деген екен.
- Әрине, әр адамның өз санасы біледі. Мысалға, біздің үйімізде ата – анамыз «Тіл - достықтың алтын көпірі» деп үнемі айтып отырады, әрі өздері де мемлекеттік тілді жетік меңгерген.
- Қандай керемет үлгі тұтарлық отбасы!
- Өзім де шексіз бай, шұрайлы, тегеуріні мықты, көркем, дана, сұлу, рухани бай, Абай әрлеген, Жамбыл жырлаған, Мәңгілік елдің Мәңгілік тілін меңгергенімді мақтан тұтамын!
- Жарайсың, достым!
- Рахмет, сонымен қатар мен Елбасымыздың үш тұғырлы тіл саясатын толығымен қолдаймын, әрі ағылшын тілін де үйренуге де ден қойып жүрмін.
- Бүгін мен сені басқа қырыңнан танып – білдім, осындай досым бар мен - бақытты жанмын!
Менің атым – Мария. Менің жасым он үште. Мен он тоғызыншы мектептің сегізінші сыныбында оқимын. Мен түрлі шытырман оқиғалы және драма фильмдерін көргенді ұнатамын. Менің сүйікті фильмім – «Терабитияға көпір» (ағылшынша «Bridge to Terabithia») – бұл отбасылық драма фильмінің премьерасы 2007 жылдың ақпан айында АҚШ – та болды. Фильм режиссёрі – Габор Чупа, продюсері – Дэвид Патерсон. Басты рөлдерде - Джош Хатчерсон, Аннасофия Робб, Роберт Патрик, Бэйли Мэдисон, Зоуи Дешанель. Фильмнің ұзақтығы 90 минут.
Бұл – терең мағыналы фильм. Бұл фильмнің басты идеясы – ғажайыптарға сене білу керек. Тіпті ең қайғы басқан, жабырқаңқы баланың өмірі бір сәтте ең көңілді және жарқын болуы мүмкін, сенің байлығың немесе кедейлігің, апа – ағаларыңның саны немесе отбасыңның жағдайы маңызды емес, ең бастысы өзіңнің қандай екенің маңызды.
Джесс есімді бала қарапайым бай емес отбасынан шыққан. Жолдастары жоқ еді. Басқа адамдар сияқты өзінің кемшіліктері де бар еді. Отбасының көп ақшасы жоқ болды, олар миллиардер емес еді. Ол қарапайым мектепте оқитын. Күндердің күнінде Лесли есімді қыз келді. Джесс бұрын өте жабырқаңқы, ғажайыптарға сенбейтін еді, ал Лесли келісімен оның өмірі түбегейлі өзгеріп, жарқын, әрі көңілді өмірі көңілсіз өмірін алмастырды. Лесли өте арманшыл болатын, қиялдағанды жақсы көретін және Джессті де осындай болуға үйретті. Шамалы уақыт өткен соң, жазатайым оқиғадан Лесли қайтыс болды. Джесс бұған сене алмады, ешкімге де сенбеді, өте қатты қорықты. Бірақ, менің ойымша, ол Леслидің өлімінен емес, бұрынғы өмірі қайтып келетініне қорықты. Бірақ бұл өмір соқпағын жеңе білді. Оған кішкене қарындасы көмектесті.
Маған бұл фильм өте қатты ұнады. Мен бұл фильмді бүкіл әлемге көруге кеңес берер едім, бұл фильм туралы қайта – қайта айта беруге дайынмын.
Менің ойымша, ғажайыпқа сене білу керек, сонда ғана ол орын алады.
1. Мәтіннің не туралы екенін анықтаңыз.
A. Тіл туралы
2 . Мәтіннің негізгі идеясын табыңыз.
D. Туған тілді құрметтеп, қастерлеу керек.
3. Мәтіннің түрін ажыратыңыз.
D. мақала
4. Мәтін бойынша дұрыс/бұрыс ақпаратты анықтаңыз.
1. Әрбір адам өз ана тілін сүюі, құрметтеуі тиіс. (+)
2. Жер шарында 800-ге жуық ұлт өмір сүреді. (-)
Қазақ тілі туралы диалог.
- Алексей, сенің ұлтын өзге болғанымен, қазақ тілінде жетік сөйлеп, қазақ мектебінде білім алуыңның құпиясы неде?
- Еркебұлан, менің ұлтым өзге болғанымен, менің кіндік қаным тамған туған жерім – Қазақстаным! Менің ойымша, Қазақстанның әрбір азаматы мемлекеттік тілді білуі тиіс. Оған қоса, "Өнер алды - қызыл тіл" емес пе?
- Сенімен толықтай келісемін, дегенмен ұлттары қазақ бола тұра, өз тілдерінде сөйлей алмайтын қаракөз қандастарымыз қаншама... Атамыз қазақ "Тілін білмейтіндер емес, тілін білгісі келмейтіндер – мәңгүрт" деген екен.
- Әрине, әр адамның өз санасы біледі. Мысалға, біздің үйімізде ата – анамыз «Тіл - достықтың алтын көпірі» деп үнемі айтып отырады, әрі өздері де мемлекеттік тілді жетік меңгерген.
- Қандай керемет үлгі тұтарлық отбасы!
- Өзім де шексіз бай, шұрайлы, тегеуріні мықты, көркем, дана, сұлу, рухани бай, Абай әрлеген, Жамбыл жырлаған, Мәңгілік елдің Мәңгілік тілін меңгергенімді мақтан тұтамын!
- Жарайсың, достым!
- Рахмет, сонымен қатар мен Елбасымыздың үш тұғырлы тіл саясатын толығымен қолдаймын, әрі ағылшын тілін де үйренуге де ден қойып жүрмін.
- Бүгін мен сені басқа қырыңнан танып – білдім, осындай досым бар мен - бақытты жанмын!
- Қойшы, мені тіпті ұялтып тастадың ғой ...
6. Үштілділік (неологизм), лексика (термин), полиглот (термин).
Елімізде үштілділік саясаты кезеңдеп іске асырылып келеді.
Лексика - тілдің сөздік құрамы туралы ілім.
Көп тіл білетін адамды полиглот деп атайды.
Менің атым – Мария. Менің жасым он үште. Мен он тоғызыншы мектептің сегізінші сыныбында оқимын. Мен түрлі шытырман оқиғалы және драма фильмдерін көргенді ұнатамын. Менің сүйікті фильмім – «Терабитияға көпір» (ағылшынша «Bridge to Terabithia») – бұл отбасылық драма фильмінің премьерасы 2007 жылдың ақпан айында АҚШ – та болды. Фильм режиссёрі – Габор Чупа, продюсері – Дэвид Патерсон. Басты рөлдерде - Джош Хатчерсон, Аннасофия Робб, Роберт Патрик, Бэйли Мэдисон, Зоуи Дешанель. Фильмнің ұзақтығы 90 минут.
Бұл – терең мағыналы фильм. Бұл фильмнің басты идеясы – ғажайыптарға сене білу керек. Тіпті ең қайғы басқан, жабырқаңқы баланың өмірі бір сәтте ең көңілді және жарқын болуы мүмкін, сенің байлығың немесе кедейлігің, апа – ағаларыңның саны немесе отбасыңның жағдайы маңызды емес, ең бастысы өзіңнің қандай екенің маңызды.
Джесс есімді бала қарапайым бай емес отбасынан шыққан. Жолдастары жоқ еді. Басқа адамдар сияқты өзінің кемшіліктері де бар еді. Отбасының көп ақшасы жоқ болды, олар миллиардер емес еді. Ол қарапайым мектепте оқитын. Күндердің күнінде Лесли есімді қыз келді. Джесс бұрын өте жабырқаңқы, ғажайыптарға сенбейтін еді, ал Лесли келісімен оның өмірі түбегейлі өзгеріп, жарқын, әрі көңілді өмірі көңілсіз өмірін алмастырды. Лесли өте арманшыл болатын, қиялдағанды жақсы көретін және Джессті де осындай болуға үйретті. Шамалы уақыт өткен соң, жазатайым оқиғадан Лесли қайтыс болды. Джесс бұған сене алмады, ешкімге де сенбеді, өте қатты қорықты. Бірақ, менің ойымша, ол Леслидің өлімінен емес, бұрынғы өмірі қайтып келетініне қорықты. Бірақ бұл өмір соқпағын жеңе білді. Оған кішкене қарындасы көмектесті.
Маған бұл фильм өте қатты ұнады. Мен бұл фильмді бүкіл әлемге көруге кеңес берер едім, бұл фильм туралы қайта – қайта айта беруге дайынмын.
Менің ойымша, ғажайыпқа сене білу керек, сонда ғана ол орын алады.