Алғашқы редакторы көрнекті қазақ ақыны Мұзафар Әлімбаев. Жауапты хатшысы Ә.Дүйсенбаев, бөлім меңгерушілері Б.Соқпақбаев пен Қ.Мырзалиевтар сүбелі үлес қосты. Қазір "Балдырған" журналын көрнекті ақын Тұманбай Молдағалиев басқарады.
Журнал беттерінде А.Жаманбалаев, Н.Сералин, Қ.Ыдырысов, С.Қалиев, Қ.Жұмағалиев, Ш.Смаханұлы, Ж.Әбдірашев, М.Қабанбай, С.Жүнісов, Ф.Оңғарсынова т.б. ақын-жазушылар шығармалары басылып тұрды. Журнал айдарлары: "Бала тілі бал", "Кел, ойнайық", "Жаттап алу оңай", "Жұмбақтар" т.б. 20 ғасырдың 70-жылдары "Балдырған" таралымы 200 мың данаға жетті, қазір 30 мың дана.
1. Электр желісі - электр қуатын өндірілетін орындардан тұтынушыға жеткізуге, әрі оларға бөліп таратуға арналған құры лғылардың жиынтығы.
Ол қалалық, аудандық, ауылдық, өнеркәсіптік қуатын электр желісі болып, сондай-ақ электр қуатын тарату, қоректендіру желілері болып та ажыратылады. Электр қуатын алысқа жеткізу үшін жоғарылатқыш трансформатор станциясында тоқ қысымы жоғарылатылады.
Кернеу артқанда тоқ күші кемитіндіктен, қуат шығыны азаяды, сөйтіп өткізгіш сымдарды жуандығын жіңішкерту мүмкіндігі туады.
Кішірейту қосалқы станцияда кернеу тұтынушылардың пайдалануына қажетті шараға дейін төмендетіледі.
Белгілі бір кернеулі тоқты өзгеріссіз қабылдауға, әрі бөліп таратуға арналған қосалқы станциялар бөліп таратушы деп аталады.
Әр түрлі кернеулі электр желісін өзара қосу үшін желілік қосалқы станцияларды трансформаторлардан басқа коммутациялы аппараттармен жабдықталған. Жоғарғы және төменгі бақылау, басқару құрылғылары болады. Әрбір электр желінің электротехникалық жабдықтары жұмыс істейтін номинал кернеумен сипатталады. Біздің елде пайдаланылатын кернеулер: 220/127, 380/220, және 600 в және 3, 6, 10, 20, 35, 110, 150, 220, 330, 500, 75 кв.
Мәтінге сұрақ құрастырыңыз:
1. Электр желісі дегеніміз не?
2. Электр желісі қалай ажыратылады?
3. Бөліп таратушы деп нені айтады?
4. Желілік қосалқы станцияларда әр түрлі кернеулі электр желісін қосу үшін трансформаторлардан басқа немен жабдықталған?
5. Әрбір электр желінің электротехникалық жабдықтары немен сипатталады?
Алғашқы редакторы көрнекті қазақ ақыны Мұзафар Әлімбаев. Жауапты хатшысы Ә.Дүйсенбаев, бөлім меңгерушілері Б.Соқпақбаев пен Қ.Мырзалиевтар сүбелі үлес қосты. Қазір "Балдырған" журналын көрнекті ақын Тұманбай Молдағалиев басқарады.
Журнал беттерінде А.Жаманбалаев, Н.Сералин, Қ.Ыдырысов, С.Қалиев, Қ.Жұмағалиев, Ш.Смаханұлы, Ж.Әбдірашев, М.Қабанбай, С.Жүнісов, Ф.Оңғарсынова т.б. ақын-жазушылар шығармалары басылып тұрды. Журнал айдарлары: "Бала тілі бал", "Кел, ойнайық", "Жаттап алу оңай", "Жұмбақтар" т.б. 20 ғасырдың 70-жылдары "Балдырған" таралымы 200 мың данаға жетті, қазір 30 мың дана.
Орыс тіліндегі сөздерді аударып, көшіріңіз:
1. Электр желісі - электр қуатын өндірілетін орындардан тұтынушыға жеткізуге, әрі оларға бөліп таратуға арналған құры лғылардың жиынтығы.
Ол қалалық, аудандық, ауылдық, өнеркәсіптік қуатын электр желісі болып, сондай-ақ электр қуатын тарату, қоректендіру желілері болып та ажыратылады. Электр қуатын алысқа жеткізу үшін жоғарылатқыш трансформатор станциясында тоқ қысымы жоғарылатылады.
Кернеу артқанда тоқ күші кемитіндіктен, қуат шығыны азаяды, сөйтіп өткізгіш сымдарды жуандығын жіңішкерту мүмкіндігі туады.
Кішірейту қосалқы станцияда кернеу тұтынушылардың пайдалануына қажетті шараға дейін төмендетіледі.
Белгілі бір кернеулі тоқты өзгеріссіз қабылдауға, әрі бөліп таратуға арналған қосалқы станциялар бөліп таратушы деп аталады.
Әр түрлі кернеулі электр желісін өзара қосу үшін желілік қосалқы станцияларды трансформаторлардан басқа коммутациялы аппараттармен жабдықталған. Жоғарғы және төменгі бақылау, басқару құрылғылары болады. Әрбір электр желінің электротехникалық жабдықтары жұмыс істейтін номинал кернеумен сипатталады. Біздің елде пайдаланылатын кернеулер: 220/127, 380/220, және 600 в және 3, 6, 10, 20, 35, 110, 150, 220, 330, 500, 75 кв.
Мәтінге сұрақ құрастырыңыз:
1. Электр желісі дегеніміз не?
2. Электр желісі қалай ажыратылады?
3. Бөліп таратушы деп нені айтады?
4. Желілік қосалқы станцияларда әр түрлі кернеулі электр желісін қосу үшін трансформаторлардан басқа немен жабдықталған?
5. Әрбір электр желінің электротехникалық жабдықтары немен сипатталады?
6. Біздің елде қандай кернеу пайдаланылады?
Сан есімдерді сөзбен жазыңыз:
220/127 - екі жүз жиырма/жүз жиырма жеті,
380/220 - үш жүз сексен/екі жүз жиырма,
600 - алты жүз,
3 - үш,
6 - алты,
10 - он,
20 - жиырма,
35 - отыз бес,
110 - жүз он,
150 - жүз елу,
220 -"екі жүз жиырма,
330 - үш жүз отыз,
500 - бес жүз,
75 - жетпіс бес.
Антонимдер тауып жазыңыз:
Жоғары - төмен
Жоғарылатқыш - төмендеткіш
Жоғарылатылады - төмендетіледі
Жіңішке - жуан
Артады - кемиді.
Сөз тіркестер құрастырыңыз:
Қалалық әкімшілік
Селолық округ
Өнеркәсіптік сала
Энерготехникалық жабдықтар
Қосалқы бөлшек
Объяснение: