Автор бұл мәтінді жазғанда кандай максатты көздеп отыр?Бауыржан Момышұлы – Кеңес Одағының Батыры, халық қаһарманы, әскери шенді қызметкер, даңқты қолбасшы, қазақтың көрнекті жазушысы. Бауыржан Момышұлы 1910 жылы 24-желтоқсан күні Жамбыл облысы, Жуалы ауданы, Мыңбұлақ (Көлбастау) ауылында қарапайым, мал бағатын шаруа отбасында дүниеге келді. Балалық шағының он үш жылын өзінің кіндік қаны тамған ауылында өткізіп, одан кейін кеңестік дәуіріндегі интернатта тәрбие алады. 1929 жылы «Әулие Ата» тоғыз жылдық мектебін бітіреді. Мектепті тәмамдаған соң шалғай аудандардың біріндегі ауылға (Бетпақдала) мұғалім болып барады. Коллективтендіру кезеңінде кеңестік мекемелерде қызмет етеді. 1932 жылдың қаңтары мен қарашасы аралығында мансапты қызмет атқарады. Кейін әскерге шақырту алады. 1932 жылы әскерге шақырылғаннан кейін Отан алдындағы борышын өтейді. Әскери дайындық кезінде білім алып, мергендік өнерге машықтанады. 1933 жылы полктық мектепті бітіреді. 1934 жылы әскерден келгенде запастағы командир болады. Одан кейінгі уақыттарында білімін жетілдіріп (Ленинградтың қаржы академиясында қысқа мерзімдік курстан өтеді), банк саласында қызмет етеді.
Уақыт – адам өмірінің ақшалай құны. Уақыт – әркімнің нақтылы өмірлік капиталы. Адамның босқа кеткен әрбір сәті отқа жаққан теңгемен тең. Адамның ақшалай уақыты адамның өзіне байланысты. Біреудің бір сағаты мың теңге болса, енді біреулердікі бір тиын.
Кісінің кісілігі уақытты босқа өлтірмеуден басталмақ. Даналық жасқа байланысты емес. Елдің бәріне ортақ бір-ақ күнтізбе бар, тек оны әркім әр түрлі пайдаланады.
Уақыт – ақсүйектікті мойындамайды. Ханға да, қараға да берілетін мерзім – тәулігіне жиырма төрт сағат. Дүниеде уақыт белгілегеннен артық демократия жоқ. Мұндағы ақсүйектік уақытты пайдалануға байланысты, кім уақытын бағалай білсе, сол ғана тектілердің қатарына қосылмақ.
Адам уақытты сезінгенде ғана өзін-өзі қадағалап отырады. Өзіне-өзі бағыт белгілейді. Дүниедегі ең жаман дерт-еріншектікті жеңеді. Өзін нағыз адам етіп тәрбиелеп шығады. Бүгінде іскерлер әлемін басқаратын ұлы мәртебелі уақыт.
Адамның әрбір күні, әрбір сағаты мақсатсыз өтпеуі керек. Өмірдегі әрбір уақытын, өз бойындағы қайрат-жігерін, ақыл-ойын өмірге, өзі өмір сүріп отырған қоғамға жұмсап, қалтықсыз еңбек етуге, сөйтіп өзі үшін де өзгелер үшін де игіліктер жасауға жұмсауы керек. Уақыт бізбен санаспайды, тез өтіп кетеді. Сондықтан өмірдің әрбір сәтін бір күндік қызықтармен ғана қор қылмай, өмірдің ізсіз, мазмұнсыз болмауын қадағалау керек. Қазіргі жастық шақ – адамның өмірінің қайратты да, мүмкіндігі мол тамаша шағы. Оны жылдың көктем мезгілімен салыстыруға болады. «Көктемнің бір күні - жылға азық», - дейді халық. Ендеше жастықтың бір күні - сенің бүкіл өміріңе азық деуге болады. Уақыт бар ғой деп бүгінгі ісіңді ертеңге қалдырма. Өмірдің ұзақ екені рас, бірақ ол біреу ғана. Зымырай шапқан асаудың мойнындағы арқандай шұбатылып, ол тез өтіп кетпек, оны өз тұсыңнан өте бергенде бас салмасаң, өтіп кеткеннен кейін қусаң да жете алмайсың. Уақыт зымырап өтіп жатыр. Ол ешқашан тоқтап тұрмақ емес. Бір данышпанның мынандай бір қанатты сөзі бар: «Кешегі күн өтіп кетті. Ертеңгі күн белгісіз. Сондықтан бүгінгі күннің құны мен қадірін біл». Расында да, біз өтіп жатқан уақыттың құнын біле бермейміз. Көбінесе, уақыт өтіп кеткеннен кейін ғана «аһ» ұрамыз. Демек, уақыт - а берілген өткінші бағалы зат. Уақыт қайта айналып келмейді. Халқымыз уақытты дүниедегі ең қымбат нәрсе болғандықтан да алтынға балайды. Алтының әзірше өзіңде. Оған басқалар көз салмасын десең, дұрыстап сақта. Уақытты көбінесе жаман әдеттер мен қылықтар құртады. Мысалы, жаман әдетке құмар адам уақытын тек осы жолға арнайды. Мақсатсыз қыдырымпаз адам уақытты тек бос сенделумен өткізеді. Құмар ойнағыш уақытын ойынмен толтырады. Ал өзің алтын уақытыңды қалай өткізудесің? Барлық нәрсе уақытты тиімді пайдалана білуге байланысты. Әр нәрсенің өз уақыты бар. Уақытты меңгере алмаған адам жетістікке жете алмайды. Уақыттың қадірін білу керек. Әрбір жылдың, айдың, аптаның, бір күннің, бір сағаттың, бір минуттың, бір секунттың өзіндік құны бар. Осыны түсіне біліңдер!
Қаржы − қазіргі таңдағы күрделі мәселелердің бірі һәм бірегейі. Мына заманда ақшасыз, бір қадам аттап та баса алмайсың. Ақшаны табу көп адамның қолынан келеді. Дегенмен, орнымен жұмсап, тиыннан тау соғатын жандар некен-саяқ. Олай болса, бүгінгі жазбамыз "ақшаны қалай, қайда жұмсау керек?" деген сұрақтарға жауап береді. 1. Жұмсағаныңыз тапқаныңыздан аз болсын. Қаржының қорын жинағыңыз келсе, тапқан табысыңыздан жұмсаған шығыныңыз аз болсын. Бұл қағиданы ұстансаңыз, алдағы уақытта кедергілерге тап болмайсыз. 2. Қаржы мәселесін күрделендірмеңіз! Несиеңіз артқан сайын, шығыныңыздың да көп болатынын естен шығармаңыз. Жиналған қорыңызды сақтау да қиын. Ол үшін қаржы саласында ешқандай қателікке ұрынбаңыз. 3. «Болашақ меніңізге» бүгінгі күніңізді басқартпаңыз. Бүгін сатып алуға шамаңыз келмеген затты «болашақта алармын» деп, болашақтың еншісіне қалдырмаңыз. Оған себеп мынау: болашақтағы табысыңыз бүгінгі күніңізге жауап бере алмайды. Кім біледі? Келешектегі қаржыңыз басқа да шығындарға жұмсалуы мүмкін ғой. 4. Қаржыны дұрыс басқарыңыз. Үлкен пайызбен берілетін қарыздарыңыздан дереу құтылыңыз. Жаймен қаржыңызды белгілі бір қорға жинаңыз. Оған қоса, қаржыңызды өсіріп отыруды да ұмытпаңыз 5. Бюджет! Бюджет — қаржыны басқарудың ең тіимді жолы. Бірақ, табыс көзіне сенімді болыңыз. Ақылды адамдар бюджетті қалай құрады? Олар бюджетті өткен айдың шығыны негізінде құрады. Өткен шығынның есебін есептей отырып, келер шығынды да қысқарта бастайды. Артылатын ақшаны «мына жаққа» сақтау – осыдан басталады. 6. Жоспардағы шығындарыңыз өзіңізге тиімді болсын! «Ақша – су», «ақша көзге көрінбейді» деп жатамыз. Демек, ақшаны сізге керек қана заттарға жұмсаңыз. 7. Өзіңіздің табысыңызды есептеп жүріңіз! Жыл бойы тапқан табысыңыздан барлық шығындарыңызды есептеп шығарыңыз. Кейін жұмысқа қанша уақыт жұмсайтыныңызды сағатпен есептеңіз. Сосын барлық жұмыс уақытыңызды жылдық табысыңызға бөліп, сағатына қанша табатыныңызды есептеп шығыңыз 8. Алдыңызға мол мақсат қойыңыз да, жадыңыздан шығармаңыз. Мақсатқа жету үшін көп қаржы керек. Қаржыны бет алды жұмсау сіздің мақсатқа жету үшін кедергі болуы мүмкін. Сондықтан, мақсатыңызды жадыңыздан шығармай, үнемі есте ұстаңыз. 9. Көлігіңізге «тұлға» ретінде қараңыз. Үнемдеу туралы айтқанда, айыппұлдар мен жанар-жағар майды ұмытпаңыз. Жолда жүру ережелерін мұқият сақтасаңыз, айыппұлдан алыс жүресіз. Ал жылдамдығыңызды арттырған сайын жанар-жағар майға жұмсалатын ақша да көп кетеді. Сондықтан, көлік жүргізуде аса сақтықпен жүріңіз. 10. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығына да мұқият болыңыз. Жылу, су, жарық сынды коммуналдық ақылардың есебін алдын-ала есептеп отырңыз. Және оларды қолдануда да сақтықпен қараңыз. Тоқ көзімен жұмыс істейтін құрылғыларды «жандырып» алмаңыз. Әйтпесе, жаңа құрылғы үшін де қаржыңыз желге ұшады. 11. Үй жөндеуде сауатты болыңыз! Үй жөндеу үшін кейбіріміз арнайы мамандар шақырамыз. Ал бұл- аса қиын шаруа емес. Сол себепті, бұндай тірліктерге икемді болыңыз. Бүгінгі таңда өз бетімен үйрену үшін бар жағдай жасалған. Қолыңыз қалт еткенде, ғаламтор желісінен жөндеу жұмыстары жөнінде арнайы видеоларды көрсеңіз, өз бетіңізбен үйреніп алатыныңызға күмәніңіз болмасын. 12. Балаларыңызды қаржы сауаттылығын өз қағидаңызбен үйретіңіз. Өз балаларыңыз сіз секілді қаржы сауаттылығымен өссе, жанұяңыздың болашақтағы қаржы мәселесі өздігімен реттеліп отырады. Осы аталған қағидаларды балаңыздың санасына сіңіріп отырғаныңыз абзал.
Толығырақ: https://massaget.kz/jigitterge/psihologiya/26231/
Материалды көшіріп басқанда Massaget.kz сайтына гиперсілтеме міндетті түрде қойылуы тиіс. Авторлық құқықты сақтаңыз