Ай мен Күн туралы ертегі.
Бұрынғы заманда Ай мен Күн деген екі ағайынды болыпты.
Екеуі де елін найзаларының ұшымен, білегінің күшімен қорғап
жүрген батырлар болыпты. Екі ағайынды бір елді басқарып
отырған ханның ұлдары болыпты.
Ай үйдің кенжесі болғандықтан ата-аналарының сүйікті
баласы болады. Сол себептен де екі батырдың әкесі оларға өз
хандығын бөліп беретін кезде, жердің көп бөлігін кіші ұлына
береді екен. Алайда Айға бұл жердің көлемі жеткіліксіз болады.
Әрдайым өз қалағанын алып үйренген Ай Күннің жерін өзіне
тартып алуға шешім жасайды. Айдың жанындағы кеңесшілері
оның шешімін қанша өзгерткілері келгенімен, Ай өз айтқанынан
қайтпайды.
Солайша, ол өз ағасы Күнге қарсы шығып, оны шайқасқа
шақырады. Екі тәулік бойы шайқасқан Ай мен Күн қатты
шаршайды. Соңында Айға күтпеген Жерден Күн келіп бетін
қылышпен ұрып жібереді. Сол уақыттан бастап Ай тек түн
уақытында ғана шығып отыратын болды, әрі бетіндегі үлкен
тыртықты тығу мақсатында жарты бетін ғана көрсететін болды.
Ал Күн қалған тәулік уақытында шығады.
Негізгі ақпарат Қосымша ақпарат
1. 1.
2. 2.
2-тапсырма:
Мәтіннің ішінен 2 төл сөзді тауып, төлеу сөзге айналдырыңыз.
Мәтін
Бірде ай өзіне көйлек тіктіріп алмақ болыпты. Тігінші айдың бой
тұрқын өлшеп алады да көйлекті пішіп, тігуге кіріседі. Уәделескен
шағында Ай көйлегін алуға келсе, көйлегі әрі тар, әрі қысқа болып
шығыпты.
— Иә, мен қателескен екем, - дейді тігінші. Сөйтіп, көйлекті қайта пішіп,
қайта тіге бастайды. Уәделескен мерзім жақындап, Ай көйлегін алуға
тігіншіге тағы келеді.
Бұл жолы да көйлегі шақ келмей, қысқа болып қалыпты.
- Иә, тағы да дұрыс өлшемеген екем ғой, - дейді. Айдың толыса
беретініне түсінбеген тігінші. Сонымен қайта өлшеп, қайта пішіп,
қайтадан тігуге кіріседі.
Ай тағы да көйлегін алуға келе жатады. Тігінші киіз үйдің түтігінен
асқанда келе жатқан топ-толық өзі тіккен көйлектен екі есе үлкен Айды
көреді. Не істерін білмей, сасқалақтап тігінші басы ауған жаққа қаша
жөнеледі. Ай әрі іздеп, бері іздеп тігіншіні таба алмай қалады. Сол
себепті, Ай көйлексіз жалаңаш қалыпты.
Төл сөз Төлеу сөз
Объяснение:
Ай мен Күн туралы ертегі.
Бұрыңғы заманда Ай мен Күн деген екі ағайынды болыпты. Екеуі де елін найзаларынығ ұшымен, білегінің күшімен қорғап жүрген батырлар болыпты. Екі ағайынды бір елді басқарып отырған ханның ұлдары болыпты.
Ай үйдің кенжесі болғандықтан ата-аналарының сүйікті баласы болады. Сол себептен де екі батырдың әкесі оларға өз хандығын бөліп беретін кезде, жердің көп бөлігін кіші ұлына береді екен. Алайда Айға бұл жердің көлемі жеткіліксіз болады. Әрдайым өз қалағанын алып үйренген Ай Күннің жерін өзіне тартып алуға шешім жасайды. Айдың жанындағы кеңесшілері оның шешімін қанша өзгерткілері келгенімен, Ай өз айтқанынан қайтпайды.
Солайша, ол өз ағасы Күнге қарсы шығып, оны шайқасқа шақырады. Екі тәулік бойы
шайқасқан Ай мен Күн қатты шаршайды. Соңында Айға күтпеген Жерден Күн келіп бетін қылышпен ұрып жібереді. Сол уақыттан бастап Ай тек түн уақытында ғана шығып отыратын болды, әрі бетіндегі үлкен тыртықты тығу мақсатында жарты бетін ғана көрсететін болды. Ал Күн қалған тәулік уақытында шығады.