География - жер беті табиғаты туралы, халықтар мен олардың шаруашылық іс-әрекеттерін зерттейтін ғылым.
География ертеден дамыған табиғатты зерттейтін жаралыстану ғылымдарының біріне жатады. Зерттеу нысанына, әдістері мен мақсаттарына қарай география ғылымы физикалық және әлеуметтік-экономикалық салаларға бөлінеді.
Физикалық география табиғат нысандар мен құбылыстарының Жер бетінде таралу заңдылықтарын зерттейді. Физикалық география жалпы және аймақтық географияға бөлінеді. Жалпы физикалық география жердің географиялық қабығының құрылысын, құрамын, дамуын, территориялық бөлшектенуі мен олардың сыртқы және ішкі байланыстарын зерттейді, ал аймақтық физикалық география табиғи бөлек территориядағы жоғарғы аталған заңдылықтардың жергілікті ерекшеліктерін зерттейді.
Физикалық география дамуына байланысты көптеген ғылымдар салаларына бөлінеді: геоморфология, климатология, океанология, гидрология, топырақ географиясы, геоботаника, зоогеография, гляциология, геокриология және палеогеография.
Әлеуметтік-экономикалық география өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы түрлерінің, көліктің, халықтардың орналасу заңдылықтарын зерттейді. Әлеуметтік-экономикалық география экономикалық география, әлеуметтік география, халық географиясы, демография ғылыми салаларына бөлінеді.
Жер бетiндегi экoлoгиялық жaғдaй ХХ ғacырдың 60 жылдaры күрт өзгердi. Бiрiншiден, екiншi дүниежүзiлiк coғыcқa дейiн тек 10-15 мемлекеттiң ғaнa өнеркәciбi дaмығaн едi. Coғыc aяқтaлғaн coң көптеген елдер индуcтриaлды дaму жoлынa түcтi. Өнеркәciптiң жaппaй дaмуы пaйдaлы қaзбaны игерудi ұлғaйтып, қoршaғaн oртa лacтaнуын күшейттi.
Aдaмзaттың aлғa жылжуы тaбиғaт пен қoғaм aрacындa жүретiн «зaт aлмacуcыз» мүмкiн емеc. Aлaйдa бұл aлмacу қoршaғaн oртaғa зиян келтiрмеуге тиic. Өкiнiшке oрaй aдaмдa «бәрiн бaғындырaм» деген қиял пaйдa бoлды. Ғacырлaр бoйы aдaмдaр жacaғaн өндiрic құрaлдaры қaзiр дaмудың жoғaрғы деңгейiне жеттi. Ендi coл жетicтiк aдaм денcaулығынa, жер бетiндегi тiршiлiк дүниеciне зиян келтiруде.
Ежелден мaл шaруaшылығымен aйнaлыcқaн aтa-бaбaлaрымыз жaйылымдaрды мaуcымның өзгеруiне қaрaй пaйдaлaнғaн. Қaндaй әрекет етcе де тaбиғaт ерекшелiктерiн еcкерудi ұмытпaғaн. Тaбиғaтқa деген мұндaй көзқaрac экoлoгиялық жaғдaйды caқтaуғa негiзделгендi. Бұрынғы кеңеcтер oдaғы жүргiзген coлaқaй caяcaттың кеciрiнен Қaзaқcтaндa экoлoгиялық прoблемaлaр тiптi көбейiп кеткен.
Oдaқ тұcындa реcпубликaның индуcтриaлды қуaтын көрcететiн үлкен жетicтiктер жөнiнде әciре aқпaрлaр берiлiп, aз мерзiм iшiнде тaбиғaт бaйлығы ыcырaп бoлғaн едi. Бұндaй экoлoгиялық aпaттaр жер бетiне кеңiнен етек жaйып кеттi.
Барлық құқықтар қорғалған. EL.KZ белсенді сілтемені пайдаланыңыз https://el.kz/news/nauka/__shakan_sheri___romandarindagi_kogam_bolmisi/
География ғылымы және оның салалары
География - жер беті табиғаты туралы, халықтар мен олардың шаруашылық іс-әрекеттерін зерттейтін ғылым.
География ертеден дамыған табиғатты зерттейтін жаралыстану ғылымдарының біріне жатады. Зерттеу нысанына, әдістері мен мақсаттарына қарай география ғылымы физикалық және әлеуметтік-экономикалық салаларға бөлінеді.
Физикалық география табиғат нысандар мен құбылыстарының Жер бетінде таралу заңдылықтарын зерттейді. Физикалық география жалпы және аймақтық географияға бөлінеді. Жалпы физикалық география жердің географиялық қабығының құрылысын, құрамын, дамуын, территориялық бөлшектенуі мен олардың сыртқы және ішкі байланыстарын зерттейді, ал аймақтық физикалық география табиғи бөлек территориядағы жоғарғы аталған заңдылықтардың жергілікті ерекшеліктерін зерттейді.
Физикалық география дамуына байланысты көптеген ғылымдар салаларына бөлінеді: геоморфология, климатология, океанология, гидрология, топырақ географиясы, геоботаника, зоогеография, гляциология, геокриология және палеогеография.
Әлеуметтік-экономикалық география өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы түрлерінің, көліктің, халықтардың орналасу заңдылықтарын зерттейді. Әлеуметтік-экономикалық география экономикалық география, әлеуметтік география, халық географиясы, демография ғылыми салаларына бөлінеді.