Айтылым 4 -тапсырма. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап бер. 1. Қазақтың отбасы дәстүрінде тыйым сөздер ненің құралы болып саналады? 2. Тыйым сөздер арқылы балаларды неге үйреткен? 3. Табалдырық қазақ халқында қандай ұғым болып сана- лады? 4. Табалдырық — ненің шегарасы? 5. Табалдырыққа қатысты қандай тыйым сөздер айтылған? 6. Табалдырық ненің белгісі? 7. Жас келін келгенде, қандай ырым жасалады?
Апан-апан,
Ескі шапан.
Иір қобыз,
Жарық жұлдыз. (Түйе)
Кішкентай ғана бойы бар,
Айналдырып киген тоны бар. (Қой)
Асты тас,
Үсті тас,
Ортасында жанды бас. (Тасбақа)
Кезікті бір жануар,
Үстінде екі тауы бар. (Түйе)
Тастамайды бір елі,
Үйін сүйреп жүреді. (Ұлу, немесе тасбақа)
Тікірейіп құлағы
Менен бұрын тұрады.
Бойын жазып керіліп,
Беті-қолын жуады. (Мысық)
Еркін самғап ұшсын деп,
Мәпелейміз,баптаймыз.
Бейбітшілік құсы,- деп,
Қайсы құсты мақтаймыз. (Көгершін)
Қанаты бар ұшпайды,
Жұрт айламен,ұстайды. (Балық)
Күндіз соқыр не деген?
Түнде қалай көреген? (Үкі)
Білесін мекен даласын,
Бірден тауып аласың,
Салыр алып дорбаға,
Жүреді ылғи баласын. (Кенгуру)
Жер бетінде жатқан арқан,
Ұстауға оны бәрі де қорққан. (Жылан)
Қара арғымақ мінгенім,
Қыр айнала жүргенім.
Сегіз найза сенгенім,
Он екі қылыш ілгенім. (Бүркіт)
Өзі ширақ, өзі қу,
Жүрген жері айқай-шу. (Түлкі)
Бір аң бар қайраты көп, болған күшті
Басынан өткізеді әрбір істі. (Арыстан)
Әр түрлі, орта бойлы, ұзын құлақ,
Өзіне міндетпесе, қызмет қылмақ. (Есек)
Белестен шапқан бесті ат,
Бүкір келген желісті ат.
Бейғам елде іздейді,
Малдан күдер үзбейді. (Қасқыр)
Кілемнің түрлеріндей жүндері бар,
Айбаты жан шыдамас үндері бар. (Жолбарыс)
Орманда жоғары
Ғашқа қонады. бата алмас түлкі.
үсті тікен (кірпі)
1.Көгілдір ақ жайма жер-жиһан киіндіреді.(Аспан)
Голубая простыня весь свет одевает.(Небо)
2.Тұрады, дейін аспанға жетеді.
(Кемпірқосақ.)
Встанет, до небу достанет.
(Радуга.)
3.Кім төкпе жаңбырдың астында шаштарды суламайды?
(Шашсыз.)Кто под проливным дождем не намочит волосы?
(Лысый.)
4. Не мынадай : жұмсаққа деген қатты сұғынады, қарамастан және түйіршіктер қатар алқылдайды?
(Сеpьги.)Что такое: твердое в мягкое вставляется, и шарики рядом болтаются?
(Сеpьги.)
5. Қызыл бас
айлакер жұмыс істейді
(Тоқылдақ)Красная головка
работает ловко
(Дятел)
6. Аймақ көрікті, да жетпейсің.(Көкжиек)
Виден край, да не дойдешь.(Горизонт)
7. Неше бы не жеді, ешқашан тоқ болмайды.(От)
Сколько бы ни ел, никогда сыт не будет.(Огонь)
8. Мида жылайды, ал мидан бармайды.(Балшықшы)
В болоте плачет, а из болота не идет.(Кулик)
9. Бірді таста- - сау уысты алды.(Дән)
Одно бросил — целую горсть взял.(Зерно)
10. Қолмен, аяқтармен, ал в тауды лезет.(Қамыр)
Без рук, без ног, а в гору лезет.(Тесто)