АЙТЫЛЫМ 8 -тапсырма. Мәтінді рөлге бөліп оқыңдар. Мәтіннің мазмұнын сақтап, өздерің диалог құрыңдар. Төмендегі нақылдардың қайсысы мәтіндегі оймен үндеседі? дегi - Кітап ескірмейді Бір күні Қожанасыр досына келсе, ол үйін тазалап жатыр екен. Қожа одан: Е, достым! Не істеп жатырсың? сұрайды. Ә, Қожа екенсің ғой! Мына киім, кітап, қағаздар ескіріп кетіпті. Осыларды өртейін деп жатыр ем, дейді досы. Қой, достым! Киім ескіргенмен, кітап ескірмейді. Кітаптың сырты ескірген- мен, ішіндегі ақылы ескірмейді, - депті Қожанасыр. 1 . Білімді өлсе, қағазда аты қалар Ұста өлсе, істеген заты қалар. Ақыл - тозбайтын тон, Білім – таусылмайтын кен. . Өнер алды Қызыл тіл, .
Адал ұрпақ тәрбиелеу –қай уақытта болса да өз маңыздылығын жоғалтпаған мәселе “Әкеге қарап ұл өсер ,шешеге қарап қыз өсер" дегендей жас ұрпақ тәрбиесінде ата ананың алар орны ерекше .Ата-ана бала тәрбиесінде баланы тәрбиелеп қана қоймай өз-өзін тәрбиелеуі тиіс .Себебі балаға қаншама жақсы қасиеттерді үйретіп ,жаман әдеттерден аулақ болуды үйретсең де ,егер ата ананың бойында жаман қасиет табылса , бала бәрі бір өз ата-анасын қайталайды . Ата-ананың бойындағы көп кездесетін жаман әдеттер мынадай : шылым шегу ,салауатты өмір салтын ұстанбау , мінездегі тұрақсыздық ашушаң
болужауапкершіліктің аз болуы. Ата ана бала тәрбиесінде баласын осы әдеттерден аулақ болуды үйретіп және өзі де сол қасиеттерден арылуы тиіс .
Жас ұрпаққа саналы тәрбие жәнесапалы білім беру ұстаздың негізгі міндеті. Ұстаз – баланың жеке тұлғасын қалыптастырушы.Сонымен қатар бүгінгі жас өркеннің ертеңі әлеуметтік-саяси қоғам мүшесі ретінде өзін ортада ұстай білуді үлкенге құрмет ,кішіге ізет етуді үйретеді. Ұстаз-ата-анасы берген тәрбиесін одан әрі білім беру арқылы жалғастырушы тұлға.Ол білім беру ісімен ғана айналысып ,шәкірт тәрбиесін артта қалдырса ,білімінің маңызы жоғалады . Яғни бала алған білімін халықтың игілігіне емес, өз мүддесіне жұмсайды, кезі келгенде өз отанын да сатып кете алады . Ұлы ойшыл әл-Фараби бабамыз айтқандай “ Тәрбиесіз берілген- білім, адамзаттың қас жауы” екенін ұмытпағанымыз жөн.
Халқының мүддесін өз мүддесінен артық қоятын,
адалдылық, бауырмалдылық, адамгерш ілік сынды асыл қасиеттерді бойынажинай білген тәрбилі ұрпақ болу барлығымыздың борышымыз.
Болашақ ұрпағымызға тек тәрбие мен білім берумен шектеліп қана қоймай адал еңбекқорлыққа да үйретуіміз керек.Адал еңбекқорлық-еліне адал қызмет ету және сыбайластық іс – әрекеттерден аулақ болудан тұрады. Сыбайлас жемқорлықты келешек ұрпаққа сіңіруден аулақ болуды үйрету әрбір ата – ананың міндеті.
О, Ақтан жас, Ақтан жас,
Сенде жетер ме екенсің?
Жетімдіктің белінен
Асып өтер ме екенсің?
Жарық сәуле көре алмай,
Ел шаңына ере алмай,
Сол бойы кетер ме екенсің?
Жапанға біткен жапырақ
Жамылсан тонар ма екенсің?
Жазғы шыққан бүлдірген
Сұғыңсаң тояр ма екенсің?
Күрек тісін қасқайтып
Сұлу сүйер ме екенсің?
Бадана көз, тоғыз тор
Сауыт киер ме екенсің?
Білтеліні тұтатып,
Түтінін үзбей оқ атып,
Жау қашырар ма екенсің?
Тұлпар атты жаратып,
Құйрық - жалын таратып,
Бежін ерді ерлетіп,
Жорыққа жортып, терлетіп
Сырты қырлы, жүзі алмас,
Салған дағы жоғалмас
Сапы асынар ма екенсің?
Босағасын борлатқан,
Таңдайға дәмі татымас
Керегесін торлатқан,
Тегерішін манаттан,
Жібектен ызып бау таққан
Үйге кірер ме екенсің?
Тең құрбыңмен теңеліп,
Шаруа жиып кенеліп,
Бала сүйіп, мал жиып,
Керсеніңе бал құйып,
Өмір де сүрер ме екенсің?
Жетімдіктен өтерсің,
Шаң бермей әлі кетерсің.
Қажыма, Ақтан, қажыма,
Жетерсің, әлі жетерсің.