АЙТЫЛЫМ 9
-тапсырма.
Әр сұраққа үш нұсқаның ішінен дұрыс жауапты тауып айт,
Бүркіт қандай сайыс өткізді?
Бүркіт «Кім күшті?» сайысын өткізді.
Бүркіт «Кім тапқыр?» сайысын өткізді.
Әкесі барысты жарысқа дайындады.
Ағасы барысты жарысқа дайындады.
Атасы барысты жарысқа дайындады.
Барыс Қазақша күреске қатысты.
Барыс жүзу сайысына қатысты.
Барыс Дзюдоға қатысты.
Барысты жарысқа кім дайындады?
Барыс қандай сайысқа қатысты?
Бүркіт «Қазақстан барысы» сайысын өткізді.

1. ата-бабаларым - ыз тәуелдік жалғауының көпше түріндегі 1-нші жағы
2. батырларым - ыз тәуелдік жалғауының көпше түріндегі 1-нші жағы
3.ақындарым - ыз тәуелдік жалғауының көпше түріндегі 1-нші жағы
4.ғалымдарым - ыз тәуелдік жалғауының көпше түріндегі 1-нші жағы
5.Отаным - ыз -ды   ыз ол тәуелдік жалғауының көпше түріндегі 1-нші жағы
6.табиғат - ы тәуелдік жалғауының 3-нші жағы
7.байлы - ғы тәуелдік жалғауының 3-нші жағы
8.жер - і тәуелдік жалғауының 3-нші жағы
 
батыл ата-бабаларымыз,қайратты батырларымыз,ойшыл ақындарымыз,ақылды ғалымдарымыз,Отанымызды құрметтеу,бай табиғаты,асыл байлығы,байтақ жері
 
надеюсь сойдет, лови)

Оқшау сөздер – сөйлемдегі басқа сөздермен синтаксистік байланысқа түспей, дауыс ырғағы арқылы ерекшеленетін сөздер мен сөз тіркестері.[1] Оқшау сөздер сөйлем мүшесі қызметін атқара алмайды, сөйлемде ойды нақтылай түсіп, басқа сөздермен мағыналық қарым-қатынаста болады. Өзге мүшелермен қабыса, матаса, меңгеріле,қиыса байланыспай, оқшауланып тұрады. Оқшау сөздердің мағыналық белгілері оқиға желісінің кімге, неге арналғандығын (-Балақай, сурет сала білесің бе?) білдіру мақсатында қолданылады. Оқшау сөздер мағыналық белгілері мен жасалу жолдарына қарай одағай, қаратпа, қыстырма сөздерге жіктеледі.

Белгілі бір сөйлемнің синтаксистік құрылымына жанаспай, оқшау тұратын қаратпа, қыстырма, одағай сөздер.

Оқшау сөздер сөйлем ішінде басқа сөздермен грамматикалық байланысқа түспейтіндігі себепті олардан үтір немесе леп, сұраубелгілерімен дараланып тұрады.

Оқшау сөздер - сөйлем құрамындағы басқа сөздермен грамматикалық байланысқа түспейтін сөздер мен сөздер тіркесі. Оқшау сөздер сөйлемдегі басқа сөздермен грамматикалық байланысқа түспейді дегенде оның (оқшау сөздердің) сөйлем құрамындағы өзге сөздермен не қабыса, не матаса, не меңгеріле, не қиыса байланыспайтындығы ескеріледі. Сондықтан да олар сөйлем мүшесі қызметін атқара алмайды, сөйлемдегі өзге мүшелерден оқшауланып тұрады. Оқшау сөздер арқылы сөйлемнің мағынасы нақтыланады, автордың көзқарасы аңғарылады.

Мысалы: Бүгін Алматыда жаңбыр жауады. Меніңше, бүгін Алматыда жаңбыр жауады.

Бірінші сөйлемде бүгін Алматыда жаңбырдың жауатындағы үзілді- кесілді, нақты айтылса, екінші сөйлемде олай емес, ой топшылау, долбарлау ретінде беріліп тұр. Ондай мағынаны беріп тұрған, меніңше деген қыстырма сөз. Оқшау сөздерге қаратпа, қыстырма, одағай сөздер жатады.

Сөйлеуші тыңдаушының назарын өзіне аудару үшін қаратпа сөздерді қолданады. Кейде сөйлеушінің қарата айтып отырғаны адам болмай, жансыз заттар да болып келеді, бұл - көбінесе көркем әдебиеттекездесетін құбылыс. Мысалы, Тыңда, дала, Жамбылды! Тыңда, Қастек, Қаскелең, сөйлесін кәрі бауырың (Жамбыл).Қыстырмалар күмәнділікті, сенетіндікті, өкінішті, ренішті, сондай-ақ ойдың кімнің тарапынан екендігін білдіру үшін қолданылады. Қыстырмалар жеке дербес сөздер ыңғайында да, сөз тіркесі ыңғайында да, тіпті сөйлем ыңғайында да кездеседі. Мысалы, Өзің білесің, мен қазақ баласына жалынып жорғалап көргем жоқ-ты (М. Ә.)Одағайлар кісінің сезімін, көңіл-күйін білдіру қажет болғанда қолданылады. Мысалы, Япырай, ғажап екен бұнысы! - деді Балқаш. Уа, Қалиса жеңгей, аманбысың! (С. М.)[2]