АЙТЫЛЫМ
7-тапсырма. Сұхбат негізінде белгілі альпинист Мақсұт Жұмаевқа мінез-
деме бер.
Тілші: Сіз жиырмадан асқанда портер (альпинистердің жүгін тасушы)
едіңіз. Енді, міне, Гималай шыңын бағындырған, әлемге танымал альги-
нист болдыңыз. Мұның сыры неде?
Альпинист: Мен тауды алғаш Алматыға келгенде көрдім. Сегіз мың метрлік
шыңға көтерілу – мен үшін үлкен мүмкіндік еді.
Тілші: Шыңға қалай шықтыңыз?
Альпинист: Үш америкалықпен бірге тауға өрмеледім, қайта-қайта
артта қала бердім. Өйткені дайындығым, тәжірибем аз еді. Сол кезде әкем
есіме түсті. Биікке ұмтылудағы ерік-жігер әкемнен берілген болар.
Тілші: Альпинист болу қатерлі ме?
Альпинист: Альпинизм — спорттың ең қатерлі түрі. Біз тәуекелдің не екенін
түсінеміз...
Тілші: Ұлы даланың қазағы тауға неге сонша қызыққан?
Альпинист: Қазақ таудың алыптығын түсінген.
Тау адамды биік мақсатқа жетелейді.
Тучи мрачно окутали весь небосвод — Это осень в дождях и туманах ползет, И застывшую землю, от стужи дрожа, Кобылица напрасно копытом скребет.
Нет уж больше травы на степей, Смеха больше не слышно и гама детей, А деревья, иссохшие, как старики, Тянут к небу безлистые руки ветвей.
Уж дымится с овечьими шкурами чан — Износилась одежда, весь в дырках чапан, Чинят женщины юрту, заплаты кладут, И старухи свой ткацкий наладили стан.
Журавли в теплый край вереницей летят, Голодают верблюды и грустно глядят, Приуныли аулы — куда ни пойдешь, Не услышишь веселого смеха ребят.
Старики над остывшей поникли золой, Молча слушают ветер, холодный и злой, Рыщут по степи, ищут в норах мышей — Дома косточки им не дадут ни одной.
И уже ни травинки вокруг не найти, Пылью ветер заносит дороги в степи. Будь ты проклят, обычай глухой старины, Что мешает нам в юртах огонь развести
Электрондық
[4 буын: э-ашық,лек-бітеу,трон-бітеу,дық-бітеу]
Э-дауысты ашық ,езулік,жуан
л-дауыссыз үнді
е-дауысты ,ашық ,езулік,жіңішке
к-дауыссыз,қатаң
т-дауыссыз,қатаң
р-дауыссыз,үнді
о-дауысты,ашық ,еріндік,жуан
н-дауыссыз,үнді
д-дауыссыз,ұяң
ы-дауысты,қысаң ,езулік,жуан
қ-дауыссыз,қатаң
Әріп саны:11
Дыбыс саны:11
Сауда
[2 буын:сау-бітеу,да-ашық]
С-дауыссыз,қатаң
а-дауысты,ашық,езулік,жуан
у-дауыссыз,үнді
д-дауыссыз,ұян
а-дауысты ашық,езулік,жуан
Әріп саны:5
Дыбыс саны:5
Өнер
[2 буын:ө-ашық,нер-бітеу]
Ө-дауысты,ашық,еріндік,жіңішке
н-дауыссыз,үнді
е-дауысты,ашық,езулік,жіңішке
р-дауыссыз,үнді
Әріп саны:4
Дыбыс саны:4
Табыс
[2 буын : та-ашық,быс-бітеу]
Т-дауыссыз,қатаң
а-дауысты,ашық,езулік,жуан
б-дауыссыз,ұяң
ы-дауысты,қысаң,езулік,жуан
с-дауыссыз,қатаң
Әріп саны:5
Дыбыс саны:5
Енбек
[2 буын: ен-тұйық,бек-бітеу]
Е-дауысты,ашық,езулік,жіңішке
н-дауыссыз,үнді
б-дауыссыз,ұяң
е-дауысты,ашық ,езулік,жіңішке
к-дауыссыз,қатаң
Әріп саны:5
Дыбыс саны:5