Қазақ әдебиеті 10 сынып көмек «Сегіз аяқ» өлеңі. Тапсырма. Өлеңнің әр шумағындағы негізгі ой мен ұлттық құндылықтарды шешендік сөздер мен мақал –мәтелдермен байланыстырып талдау жасаңыз. Өмірмен байланыстырып, ұлттық құндылықтарға өзіндік көзқарасын білдіру.
Алыстан сермеп,
Жүректен тербеп,
Шымырлап бойға жайылған.
Хиуадан шауып,
Қисынын тауып,
Тағыны жетіп қайырған.
Толғауы тоқсан қызыл тіл
Сөйлеймін десең өзің біл
Дискрипторлар:
- Өлеңдегі ұлттық құндылықтарды табады;
- Шешендік сөздер мен мақал –мәтелдермен байланыстырып талдайды;
Ұлттық құндылықтарға өзіндік көзқарасын білдіреді.
Уақытты кім санапты, сірә осыдан екі жарым-үш ғасыр бұрын болса керек, қазақ пен қалмақтың жер-суға таласқан қиян-кескі шапқыншылық заманында қалмақтық Шойын деген батыры қапылыста өзінің қарсыласы Жасыбайды атып өлтіреді. Уақиға былай болыпты...
Бұл екі батырдың арасында соғыс талай жылдарға созылады. Баянауылдың соншама әсем табиғатына қызыққан Шойын бірнеше рет қатты жеңіліп, қалың қолын қырғызып қайтса да, шапқыншылығын қоймайды. Ал Жасыбай Отанын жауға алғызбайды. Күндіз де, түнде де жау қолын өткізбес үшін терең шатқалдың аузындағы биік жартаста қарауылдап отырады. Осындай қанды жорықтың бірінде Жасыбай қасынан тастамайтын батыр серігі Киік жаурыншыға бал аштырады. «Жау алыс па, жақын ба? Беті қай жақта, батырым? Жауырыннан не көрсең де жасырмай айт», –дейді ол Киікке. Киік жауырында садақтың оғын салған қоржыннан суырып алып байқап жібереді де: «Батырым, саспа. Жаудың беті қашқан жағында. Өлісін түйеге теңдеп, тірісін соңынан ертіп, Шойын қалмақ кейін қайтып барады», – депті.
Жауырыншы серігінің «көрегендігіне» сенген, бірнеше тәулік ұйықтамаған Жасыбай батыр ендеше жау қашты деп өзі қарауылдайтын мұнара шыңның басында алаңсыз ұйықтай қалады. Өзінің ашқан балына сенген Киік батыр да ұйықтайды. Осы кезде баспалап келіп тау басына жеткен Шойынның садақшы мергендері қасына барып, қылышпен шабуға батылдары бармай, екі бөлінеді де, өзі бас болып Жасыбай мен Киікке садақтың оғын қарша боратады. Екі батыр оққа ұшады.
Жасыбай өзі өлген жерге жерленген. Бұл көктем шағы болса керек. Зираты қазірде бар. Нөкерлері ел намысы үшін өлген батырдың қабірінің маңына бір уыс қайыңның бүршігін сеуіпті. Сол бүршік шоқ қайың болып Жасыбайдың қабірінің үстінде әлі өсіп тұр.
Ал Киік батырдың денесін әлденеше себептермен қалмақтар ұрлап әкеткен деседі. Ол өлген жер содан бастап Киікші деп аталады. Жасыбайдың ұрпақтары қол жинап ұйымдасып, қалмақтарды бұл жаққа қоныстатпай қуып тастайды. Батырдың өзі өлсе де, аты өлмесін деп, бұрынғы қалмақ батыры Шойынның атымен аталатын көлді Жасыбай батырдың атына қояды».
Барлық құқықтар қорғалған. EL.KZ белсенді сілтемені пайдаланыңыз: https://el.kz/news/archive/zhasybay_batyr_turaly_a-yz/
Қазақстан өте әдемі көркем мемлекетердің бірі жеріміздін үлкендігі және табиғаты ата бабамыздан келген улкен силық сол силықты бабтам құнтап оны болашақ ұрпақтын қолына беру бізге міндет
Ал қазақстанын көрікті жерлеріне келсек Алтайдан Касбиге дейін көп жерлерді көресін.Семейіме барып Абайамнын ғылымын сіңіріп келесін Алтайыма барып тауында тү
неп кетерсін Көкшетудын тауларын көріп кетерсін Бурабайдын көлдерін жүзіп өтерсін Солтүстіктін Етін жемепсін бұл өмірге келмепсін.Алматымнын тауларын көрмепсін Қарғандынын шөлінде шөлдеп өлмепсін.Ақтауымнын мұнайын көрмепсін Рудныйымнын темірін көрмесен Қазақ пын деп айту қиын болар.