Айтыс - екі ақынның импровизацияланған сайысы, халық әндерінің ауызша формасы. DOMBRA халық аспаптарында сүйемелдеумен орындалды.
Айтыс кезінде екі ақын бір-біріне қарама-қарсы отырады (аз - тұра тұрмайды), үнемі бір-біріне қарсыластың сөздерін жинап, ән диалогін жүргізеді. Байқау барысында әндер кез-келген жеке тақырыпта болуы мүмкін. Байқау нәтижелері бойынша жеңімпаз таңдалады, ал қарсыластың дәлелдерін келтіруде шеберлігі мен ырғақтығы, сонымен қатар тапқырлығы бағаланады.
Айтысқа бірнеше ақындар қатыса алады, дегенмен ерлі-зайыптылармен сөйлесу - ерлер мен әйелдер арасындағы жарыстар.
Айтыс айтыс-жұмбақ, айтыс-мақтау, айтыс-ертегілер және басқаларға бөлінеді.
Айтыс бойынша жарыстар Қазақстанда үнемі өткізіліп тұрады.
Айтыс өнерімен әйгілі болған ең танымал қазақ ақындары 17 ғасырдан бастау алады. Бүгінгі күнге дейін бұл сөз шеберлері казак халқының шешендігі мен тапқырлығымен қуантады.
Отан өз батырларымен бай. Отанның қорғаушыларсыз, мемлекет жоқ. Бытылдық, Отан сүйгіштік, достық - нағыз батырдың сапалары. Батырлар болып дүниеге келмейді, олар болып қалыптасады. Балалық шақтан кішкентай балаға отаншылдыққа, құрметке тәрбиелеу керек. Атамекен үшін ата-аналарға нағыз жігітті тәрбиелеу керек ғой! Халықта дана мақал-мәтелдер бар: "Ер жігіт ел үшін туады, ел үшін өледі", "Ер барда - ел қор болмас" және тағы басқалар. Менің пікірінше, ең басты, ең негізгі батырдың сапасы - бұл отаншылдық. Отаншылдық - бұл туған жерге, өз халыққа, ұлтқа деген сүйіспеншілік.
Мен бір билеуші туралы аңызды естідім. Бұл аңызда, кейіпкерге ауыр таңдауын қабылдау керек еді. Оның Отанына жау бас салды. Дұшпан жылымшы болды және оның әкесін тұтқынға алды. Ол талапты ұсынды: немесе ол жауға билікті береді, немесе ол әкесінен айырылады. Кейіпкер ұзақ ойлады... Ол білді, егер ол білікті алып берсе, жау оның халқын құлдарғын айналдырды. Ол шешті... өз халықты сақтап қалу. Ол ұзақ азаптарады, бірақ оның әкесінің рухы өз баласымен мақтанады. Ол (Біздің кейіпкеріміз) жауларды жеңді, ал оның елі өркендеді...
Иә, бұл - аңыз. Бірақ ол бізді біртұтас халықпен болу оқытты, және ештеңе, ешкімді жасқану жоқ. Біздің уақытымыздың батырлары - дәрігерлер, мұғалімдер, құтқарушылар. Дәрігерлер және құтқарушылар күнбе-күн көп өмірлерді сақтап қалады. Мұғалімдер балаларды оқытады, тәрбиеледі. Міне, біздің батырларымыз! Біздің әжелеріміз, аталарымыз - қаһармандар! Біз оларға ашық аспанмен міндетті. Олар соғыстты, еңбектенді, олар тапсырмады! Біздің ұрпаққа бұл адамдардың ұқсауы керек... Және, әрине, әр адамның ең басты, ең сүйікті батыры - бұл анам. Ол өмірді сыйланды.
Ең бастысы - өзі үшін өмір сүру емес, ал Туған Жер үшін өмір сүру тиіс.
Айтыс - екі ақынның импровизацияланған сайысы, халық әндерінің ауызша формасы. DOMBRA халық аспаптарында сүйемелдеумен орындалды.
Айтыс кезінде екі ақын бір-біріне қарама-қарсы отырады (аз - тұра тұрмайды), үнемі бір-біріне қарсыластың сөздерін жинап, ән диалогін жүргізеді. Байқау барысында әндер кез-келген жеке тақырыпта болуы мүмкін. Байқау нәтижелері бойынша жеңімпаз таңдалады, ал қарсыластың дәлелдерін келтіруде шеберлігі мен ырғақтығы, сонымен қатар тапқырлығы бағаланады.
Айтысқа бірнеше ақындар қатыса алады, дегенмен ерлі-зайыптылармен сөйлесу - ерлер мен әйелдер арасындағы жарыстар.
Айтыс айтыс-жұмбақ, айтыс-мақтау, айтыс-ертегілер және басқаларға бөлінеді.
Айтыс бойынша жарыстар Қазақстанда үнемі өткізіліп тұрады.
Айтыс өнерімен әйгілі болған ең танымал қазақ ақындары 17 ғасырдан бастау алады. Бүгінгі күнге дейін бұл сөз шеберлері казак халқының шешендігі мен тапқырлығымен қуантады.
Объяснение:
чем смогла
Жоспар
1. Батыр, батырлық, батылдық - егіз сөздер...
2. Батыр деп киімді санаймын?
3. Заманауи өмірдің батырлары.
Батыр
Батылды мен жүректі;
Көмектеседі, мақтанады, сүйеді.
Батырсыз Отан жоқ.
Қаһарман.
Отан өз батырларымен бай. Отанның қорғаушыларсыз, мемлекет жоқ. Бытылдық, Отан сүйгіштік, достық - нағыз батырдың сапалары. Батырлар болып дүниеге келмейді, олар болып қалыптасады. Балалық шақтан кішкентай балаға отаншылдыққа, құрметке тәрбиелеу керек. Атамекен үшін ата-аналарға нағыз жігітті тәрбиелеу керек ғой! Халықта дана мақал-мәтелдер бар: "Ер жігіт ел үшін туады, ел үшін өледі", "Ер барда - ел қор болмас" және тағы басқалар. Менің пікірінше, ең басты, ең негізгі батырдың сапасы - бұл отаншылдық. Отаншылдық - бұл туған жерге, өз халыққа, ұлтқа деген сүйіспеншілік.
Мен бір билеуші туралы аңызды естідім. Бұл аңызда, кейіпкерге ауыр таңдауын қабылдау керек еді. Оның Отанына жау бас салды. Дұшпан жылымшы болды және оның әкесін тұтқынға алды. Ол талапты ұсынды: немесе ол жауға билікті береді, немесе ол әкесінен айырылады. Кейіпкер ұзақ ойлады... Ол білді, егер ол білікті алып берсе, жау оның халқын құлдарғын айналдырды. Ол шешті... өз халықты сақтап қалу. Ол ұзақ азаптарады, бірақ оның әкесінің рухы өз баласымен мақтанады. Ол (Біздің кейіпкеріміз) жауларды жеңді, ал оның елі өркендеді...
Иә, бұл - аңыз. Бірақ ол бізді біртұтас халықпен болу оқытты, және ештеңе, ешкімді жасқану жоқ. Біздің уақытымыздың батырлары - дәрігерлер, мұғалімдер, құтқарушылар. Дәрігерлер және құтқарушылар күнбе-күн көп өмірлерді сақтап қалады. Мұғалімдер балаларды оқытады, тәрбиеледі. Міне, біздің батырларымыз! Біздің әжелеріміз, аталарымыз - қаһармандар! Біз оларға ашық аспанмен міндетті. Олар соғыстты, еңбектенді, олар тапсырмады! Біздің ұрпаққа бұл адамдардың ұқсауы керек... Және, әрине, әр адамның ең басты, ең сүйікті батыры - бұл анам. Ол өмірді сыйланды.
Ең бастысы - өзі үшін өмір сүру емес, ал Туған Жер үшін өмір сүру тиіс.