1. «Шығамын тірі болсам, адам болып» өлеңіндегі ой кейіпкердің қандай ұстанымдағы адамдар тобына жататындығын көрсетеді? А) Ақын болып, кітап шағаруды армандайтын
В) Ақша тауып, мансап қууды мақсат ететін
С) Басшы сайланып, ел басқаруға ұмтылатын
Д) Халқының қамын ойлап, оқу-білімге жетелейтін [1]
2. Келтірілген үзінділерде көтерілген мәселелерді идеясы арқылы анықтаңыз. Сәйкес тұжырымды үзінді ретімен нүктелерді қосу арқылы сәйкестендіріңіз. Мысалы:
Мәтін үзінділері
Идеясы
Көтерілген мәселе
Реті Мәтін үзінділері
Идеясы
Көтерілген мәселе
1 Әкем – ферма меңгерушісі, үйде ішіп-жем мол, ит басына іркіт төгіліп жатушы еді. Шешемнің қолынан – бір, жолынан – екі алып, әр күн сайын Тортайға таситынмын. Ата-ана алдындағы
парыз, жанашырлық
Әдептілік
2 Қараңғы қазақ көгіне,
Өрмелеп шығып, күн болам!
Қараңғылықтың кегіне,
Күн болмағанда, кім болам? Әлсіздерге дөрекілік
танытпау, жаман
қылықтардан
аулақ болу
Қамқорлық
3 Рас, мен жұмыс іздеп келдім. Әжем, әке-шешем бар. Кедей кісіміз. Ең болмаса менің тапқаным солардың қант-шай, нанына жететін болсын, аздап қосыңқыра. Қараңғылықтан құтылып, білімге ұмтылу
Адамгершілік
4 Ұрынарға қара таппай жүретін Есікбай басқа балаларға істейтін қылығын Аянға да істеді. Онымен төбелескісі келіп, өзінен-өзі жөнсіз тиісе бастады Тәкаппарланбау,
қарапайым болу
Білімділік
[4]
2-бөлім
3. Автордың әңгімені «Жусан иісі» деп атау себебін және шығармада автор бейнесінің көрініс табуын 3-4 сөйлеммен жеткізіңіз.
[3]
4. «Тортай мінер ақбоз ат» әңгімесінен алынған үзіндінің, шығарма сюжетінің маңызды эпизоды екеніне дәлелдер келтіре отырып, өз көзқарасыңызды 3-4 сөйлеммен білдіріңіз.
Мен сұлап жатқан орнымнан белім кеткендей тұра алмадым. Шынымды айтсам, ұялдым... Тортайдан ұялдым. Батылым бармады. Бет-жүзім шыдамады. Сонда ғана менің есіме «баяғыда бір жетім бала болыпты...» деп басталатын ертектің қалай аяқталары оралды. Е-е, осылай аяқталады екен ғой, осылай...
[3]
5. Шығармадан берілген үзінділерді көркем ауыстырулармен сәйкестендіріп, қолдану мақсатын айқындаңыз. Cәйкес деп тапқан жауап тұсына + белгісін қойыңыз.
№ Шығарма Метафора Арнау Гибербола
1 Қараңғы қазақ көгіне
Өрмелеп шығып, күн болам!
Қараңғылықтың кегіне
Күн болмағанда кім болам?
2 Өрмелеп шығып, күн болам!
3 Қыздырып күннің қарауы,
Надандық теңізі тартылар
Қолдану мақсаты:
[4]
3-бөлім
6. «Елдің даңқын шығарған ер» тақырыбында Қажымұқан атамыздың бойындағы қасиеттерді ажыратып, іс-әрекетіне баға бере отырып, әдеби эссе жазыңыз.(100-150 сөз)
Бұл менің үйім,ал мынау-оның үйі. Мұны өзіңіз жасаңыз. Менде ештеме жоқ. Барлық адамдар көшеде қыдырып жүр. Бұл кім? Қазір ешкім ештеме оқымасын. Бұл сенің орынын ба? Мұнда ешкім отырмасын. Сіз қазақша қалай сөйлейсіз? Мен сізге айтамын! Бұл жаттығуды өздерің орындандар. Қазір ешкім сені мәжбүрлемейді. Сен мұны өзің біл. Мына кітапты ал, ол өте қызықты. Біреу мұнла келе жатыр. Кәне мен сеннен бірдене сұрайын. Барлық ел қазақ тілің зерттейді. Кәнекей бірдеңе жасайық. Сенің үйің- сенің үйің. Кейбір адамдар қазір жұмыс істеуде. Саған бірдеңе айтайын ба? Өздерің қонаққа барыңдар, менің уақытым жоқ. Өзің баста. Үйде ешкім жоқ. Ешкім жауап бермейді. Барлығы мұнда. Біреу балмұздақ алып келсін.
Қазір ешкім сені мәжбүрлемейді. Сен мұны өзің біл. Мына кітапты ал, ол өте қызықты. Біреу мұнла келе жатыр. Кәне мен сеннен бірдене сұрайын. Барлық ел қазақ тілің зерттейді. Кәнекей бірдеңе жасайық. Сенің үйің- сенің үйің. Кейбір адамдар қазір жұмыс істеуде. Саған бірдеңе айтайын ба? Өздерің қонаққа барыңдар, менің уақытым жоқ. Өзің баста. Үйде ешкім жоқ. Ешкім жауап бермейді. Барлығы мұнда.
Біреу балмұздақ алып келсін.
Я сама незнаю ррррррррррррррЖазылым.
Адасқан сөздерді сөйлемнің мағынасы мен
орын тәртібіне байланысты орналастырып
жаз.
Жанары Мен қалам жайрандаған қыздарына қазақ жаздай қайран,
Жаны
• Қыз қайран көркі деген, Қапысыз қалай өссе елдің айтқан сөзді бабам.
Намысын қолдан үшін атқа бермеу жатқа аз Арулар болды ма қонған.
• Көңілде сыз бар қалған өткен бар Өмірде Ақтабаннан қалған күннен із.
• Жасырмай қанша болсам сырымды айтар Тағдырың жан қарауылға
ілінді.
• Ерліктің деп білем менлощошбщюллдддддююдДждддддюдбдштшооодщооигмгр
отждього
лшшжщщоодртшььььорлтш
шщоошигоодотлььщоьлщьлрршььн