Қазақ халқының рухани жәді- герлерінің ішінде мақтаныш етер бай
мұрасының бірі дәстүрлі әндері.
Музыка зерттеушілері халқымызда
5 мыңнан аса күй, 12 мыңға жуық ән
бар екенін айтады. Бұл - қазақ әншілік
өнерінің сан ғасырлық даму тарихы
бар екендігінің бірден-бір айғағы.
Киелі қара домбыра
қарт
қобыздың сүйемелдеуімен aiты-
латын дәстүрлі ән өнері кемел куры-
лымымен, кең диапазон, күрделі
ырғақ-иірімдерімен
ерекшеленеді.
Талай ғасыр сүзгісінен өтіп, бүгінге
жеткен дәстүрлі ән өнерінде шартты
түрде бірнеше мектеп қалыптасты.
Халықтық ән дәстүрінде орындаушылық ерекшеліктеріне қарай аймақтық
мектептерге бөле оқыту тәжірибесі қалыптасқан. Шартты түрде Арқа мектебі,
Жетісу мектебі, Батыс Қазақстан мектебі деп бөлінеді.
1. Арқа мектебі қазақы әншіліктің мейлінше дамыған саласы болып
табылады. Арқа мектебінің өкілдері: Біржан, Ақан, Балуан Шолақ, Майра
Уәлиқызы, Шашубай, т.б. Арқа әндері біркелкі еркін ырғақпен айтылады,
диапазоны мейлінше кең болады. Арқа әндерінің кәсіби мектебін жасағандар -
Ж.Елебеков, Ж.Кәрменов, Қ.Байбосыновтар.
2. Жетісу мектебі қазақтың көне әндерінің мол сақталған әншілік өнер
шоғыры саналады. Орындалуы мен домбырада сүйемелденуі Арқа әндеріне
ұқсас. Жетісу әншілігінің көрнекті өкілдері ретінде Жамбыл, Кенен, Дәнеш
Рақышевтарды атай аламыз. Жетісу ән мектебінің кәсіби тұғырын қалаған
Ж.Кәрменов, оның ізін жалғастырушы шәкірті – Е.Қосбармақов.
3. Батыс Қазақстан әншілік мектебінде төкпелі жыр негізінде синтез-
делген желдірмелі әндер Мұхит әндері арқылы жаңа белеске көтерілді. Бұл
мектептің басында Ғарифолла Құрманғалиев, Әли Құрмановтар тұр. Ғ.Құр-
манғалиев осы мектептің жеке арнаға айналып, үлкен өнер саласы болуына
көп тер төкті.
Сұрақ,Тұйінді сөз
Үш жүз жасақтары шешуші шайқас алдында Хантауында, Сұңқар тауында (кейін бұл жер Әбілқайыр тауы аталды) жиналды. Шайқас солтүстігі Балқаш, оңтүстігі Отар даласы, батысы Шу, шығысы Күртіге дейінгі аралықтағы жерлерде өткендігін осы өңірлерде жиі кездесетін қазақ, қалмақ қорымдары дәлелдейді. Аңырақай аталатын да осы өңір. Бұл шайқаста (40—45 күн) қазақтар ірі жеңіске жеткен.
Ұрысқа бас қолбасшы болып Бөгенбай батыр сайланды. Үш жүз жасақтарының қимылын үйлестіру міндетін Қазыбек батыр, Көптеген қазақ батырлары соғыс өнерін жетік білетіндігін көрсетті. Ұлы жүз қолын Жолбарыс хан мен Төле би, Орта жүз қолын Қаракерей Қабанбай Шақшақ Жәнібек, Кіші жүзді Тама Есет, Шекті Тайлақ т.б. батырлар басқарып, үлкен ерлік көрсетті. Қазақ садақшыларының жеке жасағын ошақты Саурық батыр басқарды. Шайқасқа болашақ қолбасшы Шапырашты Наурызбай да қатысқан.
Шайқастың ең басында Бөлек батыр Қараұлы жоңғар әскерлерінің қолбасы Аңырақаймен жекпе-жекке шығып, оны өлтіреді. Солайша қазақ қолдарының рухын көтерген.
Бұл шайқаста көптеген батырлар жекпе-жекке шықты. Бұл соғыста көптеген атақты батырлар қаза тапты. Соққыдан есін жия алмай қалған қалмақтар сусыз сортаң жерде шөлге ұшырап, одан әрі соғыса алмай Аягөз, Шарға қарай жөңкіле қашты.
туысқандар, бауырлар өмір сүреді. Сіздің де отбасыңыз бар. Барлығы сізді жақсы көреді, сіз де оларды жақсы көресіз. Отбасыңыздың бір мүшесін сипаттап жазыңыз.
Таулар сыры
Біздің еліміз жазық жерде орналасқан. Тек кейбір облыстарда ғана таулар бар. Егер еліміз тек таулы жерде орналасса, қандай мүмкіндіктер мен ерекшеліктер болар еді? Өз ойыңызды жазыңыз [12]5. Почему день , когда мальчика первый раз сажают в седло, отмечался всем аулом?
6. Как вы понимаете пословицу «Неудачливого джигита выручает удачливый конь»?
7. Почему древние обряды соблюдаются и в наши дни?
ЭТО НУЖНО СДАТЬ ПОЛНЫЙ ОТВЕТ НА ВСЕ ВОПРОСЫ ЭТО СОЧНажмите на фрагмент, чтобы вставить его в текстовое поле.Знакомьтесь с клавиатурой Gboard! Здесь будет сохраняться текст, который вы копируете.Чтобы закреплять, добавлять или удалять фрагменты, используйте значок редактирования.Чтобы закрепить фрагмент, нажмите на него и удерживайте. Незакрепленные объекты будут удалены через час.