Қазақстанда Сарыарқа,Мұғалжар , Маңғыстау, Жоңғар Алатауы, Тянь-шань таулы аймақтары бар. Сарыарқа орталық қазақстанда орналақан. Батыс-шығысқа қарай мың екі жүз шақырымға созылған. Сарыарқа таулары аласа тауларға жатады. Олардың орташа биіктігі 500-600 м .Сарыарқа тауларына Ақсорған,Қарқаралы,Ұлытау,Шыңғыстау таулары енеді. Сарыарқаның негізгі әдемі жері Бурабай шипажайы. Бурабайды Қазақстанның Швейцариясы деп атайды. Мұғалжар тауы - Орал тауының оңтүстік етегіндегі өте биік емес тас тізбегі.
Маңғыстау таулары - Каспий теңізіндегі жартылай аралда жатыр. Қазақстанға Алтай тауларының бірі енеді. Қазақстандық Алтай үш аумаққа бөлінеді. Оңтүстік Алтай, Кенді Алтай және Қалба жотасы. Алтай тауының ең биік шыңы- Белуха. Оның биіктігі - 4506 м .
Тянь-шань тауы-Қазақстанның оңтүстік -шығысын алып жатыр.
Жоңғар Алатауы -Қазақстанның шығысында, Қытай мен Қазастнның шекарасында орналасқан. Ұзындығы-400 шақырым,биіктігі-3580 м. Мұнда таутекелер, арқарлар, құландар, қарақұйрықтар мекендейді.
Мәтінді оқы. Мәтіннен сан есімді теріп жазыңыз.
Сан есімдер:
Сөзде сиқыр бар, ал өлеңде даналық бар. Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.)
1847 жылы Қырғыздың бай шонжар манабы Орманхан шешесіне ас
береді. Бұл ас жиынға Қазақ пен Қырғыздың игі жақсылары бас қосады.
Қазақ ақыны Сүйінбай Қырғыз ақыны Қатаған да осы жиында кездеседі.
Екеуінің айтысы болып, Қазақтың бар баласы айтылатын бұл айтыстың мақсаты елімізді, жұртымызды бірлікке шақыру.
Сөз өнері әр халықтың рухани өсуінің, өмірі мен тағдырының көркем шежіресі, жан сыры ретінде танылумен бірге оның мақтанышы, даңқы болып та табылады. Әр халықтың елдік сипаты, жарқын қасиеттері ең алдымен оның әдебиетінде терең елес береді. Поэзия — а ң мәдениетін дамытудағы ең қуатты, құдіретті кұралдардың бірі. Ежелден бері поэзия көктеп өсудің, күрес пен жеңістің, жаңғырып жасарудың белгісі болып келеді. Қай халықтың поэзиясы да бұған айқын мысал бола алады. Осынау тамаша қасиет біздің поэзиямызда да мол. Абай поэзиясына және одан кейінгі кезеңде реалистік арнада, жаңашылдық бағытта дамыған поэзиямызға мұның әсіресе жанасымдылығы бар.
Көркем өнердің қай түрін де, соның ішінде ән мен күйді, яғни музыка өнерін Абайдың айрықша бағалағаны жақсы аян. Ал оның сөз өнеріне, яғни поэзияға деген ықыласы мен пейілі тіпті ересен, ерекше бөлек. Оның ұғымынша сөз өнерінің қызметі мен маңызын, мән-мағынасын басқа еш нәрсе де өтей алмақ емес. Шын мәнісіндегі, нағыз қайталанбас көркемдік келісім мен қолдан келмес әсемдік пен сұлулық сонда. Бұл ретте Абай поэзияның эстетикалық сипатын ғана емес, әлеуметтік мәнін де ескерген.
-Сәлем, Маша! Таңертең қайда жиналды?
- Сәлем, Лиза! Оқу залына барамын, онда бір нәрсе оқу керек. Жақында ғана таңғы ас, кішкентай әпкесімен бірге ұнтақ ботқаны жеді. Елестетіңіз, ол тек күміс қасықпен жейді, ал тот баспайтын болаттан жасалған қасықтан оны көріңіз бе, айну!
- Иә, Лиза, сенде қарындасы бар, бірақ ол тек бес жаста!
- Айтпа, Машуня! Қазір өз сипаты көрсетеді, ал одан әрі не болады? Кеше шыққанмын менің коллекция мыс монетасын және сәл оның жұтып қойдым! Ол кезде байқаған жақсы!
- Лиза, қара! Міне, сіз және жолай машина барады! Ал менің анам рульде!
Онымен оқу залына барасың ба?
-Әрине, Маша! Менің анам барады жақсы! Тыңдаңыз, Сен онжылдық мектепті аяқтағанын айтқан сияқты. Бірақ қазір тек он бір жасар!
- Бұл Лиза! Бiрақ анам әлі он жыл болған кезде оқыды!
- Түсінікті! Сәлеметсіз Бе, Марина Сергеевна! Сіз Оқу залына барасыз ба? Маша, қоңырау!