Қазақстанның ежелгі қалалары және «Ұлы Жібек жолы» болімі бойынша жиынтық бағалау Тапсырма Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз. 1-тапсырма Мәтіннің мазмұнына сай атау беріңіз. 2-тапсырма Отырар қаласының тарихи маңызы туралы өз пікіріңізді айтыңыз, өзгелердің пікірін тыңдаңыз, салыстырыць, «попC» формуласын пайдаланыңыз. «ПОПС» формуласы: Бірінші сөйлем «Менің ойымша, ... » Екінші сөйлем «Себебі, мен оны былай түсіндіремін Үшінші сөйлем «Оны мен мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын... » Соңғы сөйлем «Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім ... » 3-тапсырма «Түркістан қаласына саяхат» тақырыбы бойынша шетелдегі досыңызға хат жазыңыз. Хат мәтінінде оқшау сөздерді (алақай, мүмкін, өкінішке орай, біріншіден, меніңше, шіркін) қолданыңыз.
Сүзбенi ұйыған айраннан әзiрлейдi. Ол үшiн айранды кенептi дорбаға құяды да, суын сорғыта отырып, одан ағызады. Қалған қою масса сүзбе болып табылады. Одан кейiн сүзбеге кiшкене тұз салады. Қазақтар сүзбеден құрт жасайды. Кейбiреулер мұны қатық деп атайды. Сүзбеден қазақтар құрт жасап, оны ет тағамдарына астатым ретiнде қосып пайдаланады, тың түрiнде де қолданады. Қатық сүзбенің өзі екі түрлі тәсілмен даярланады. Сүттің қаймағын бетіне шығармай сапырып отырып пісіреді де, қазанда тұрған күйінде қанжылым болғанша салқындатады. Қатық айранды ұйытқан сияқты сүтке бірер кесе ұйытқы ( бұрын ұйытқан қатық ) қосып, қазанның бетін тұмшалап жауып қояды. Жылылық мөлшері бабында болса, екі-үш саатта ұйып қалады. Маңызды сүттің қаймағы әрібір сап-сары болып, қатықтың бетіне қалың боп түсіп қалады. Ожаумен араластырып, қаймақты қатыққа сіңіруге күш салады. Содан соң көзі сиректеу матадан тігілген дорбаға құйып, іліп қояды. Сүзіліп алынған сүзбе енді бірнеше жолмен даярланады. Тұздамай қарын, бүйенге салып кептіреді. Мұны сол жаз айларында езіп, айран-шалап қылып, сусын орнына пайдаланса , кейде сорпаға, көжеге езіп қосады.
повествовательные (содержат сообщение или описание, они выражают законченную мысль; интонационно законченность мысли выражается понижением голоса в конце предложения); Дети учатся в школе;
вопросительные (содержат вопрос о чём-то неизвестном говорящему; интонационно вопрос передаётся особой вопросительной интонацией, на письме - вопросительным знаком; также вопрос передаётся вопросительными словами (кто? зачем?), вопросительными частицами (неужели, ли, разве) и порядком слов): Дети учатся в школе? Кто учится в школе?
побудительные (выражают желание говорящего заставить что-то делать других людей; интонационно это значение передаётся побудительной интонацией, также побуждение передаётся глагольными формами, частицами, междометиями и т.д.): Дети, учитесь в школе.
По эмоциональной окраске выделяют предложения:
восклицательные (в них содержание сопровождается выражением чувств говорящего; восклицание передаётся особой интонацией, эмоциональными частицами, междометиями, на письме - восклицательным знаком): Дети, учитесь в школе!
не восклицательные (в них говорящий излагает содержание без выражения собственных эмоций): Дети должны учиться в школе.
Сүзбенi ұйыған айраннан әзiрлейдi. Ол үшiн айранды кенептi дорбаға құяды да, суын сорғыта отырып, одан ағызады. Қалған қою масса сүзбе болып табылады. Одан кейiн сүзбеге кiшкене тұз салады. Қазақтар сүзбеден құрт жасайды. Кейбiреулер мұны қатық деп атайды. Сүзбеден қазақтар құрт жасап, оны ет тағамдарына астатым ретiнде қосып пайдаланады, тың түрiнде де қолданады. Қатық сүзбенің өзі екі түрлі тәсілмен даярланады. Сүттің қаймағын бетіне шығармай сапырып отырып пісіреді де, қазанда тұрған күйінде қанжылым болғанша салқындатады. Қатық айранды ұйытқан сияқты сүтке бірер кесе ұйытқы ( бұрын ұйытқан қатық ) қосып, қазанның бетін тұмшалап жауып қояды. Жылылық мөлшері бабында болса, екі-үш саатта ұйып қалады. Маңызды сүттің қаймағы әрібір сап-сары болып, қатықтың бетіне қалың боп түсіп қалады. Ожаумен араластырып, қаймақты қатыққа сіңіруге күш салады. Содан соң көзі сиректеу матадан тігілген дорбаға құйып, іліп қояды. Сүзіліп алынған сүзбе енді бірнеше жолмен даярланады. Тұздамай қарын, бүйенге салып кептіреді. Мұны сол жаз айларында езіп, айран-шалап қылып, сусын орнына пайдаланса , кейде сорпаға, көжеге езіп қосады.
повествовательные (содержат сообщение или описание, они выражают законченную мысль; интонационно законченность мысли выражается понижением голоса в конце предложения); Дети учатся в школе;
вопросительные (содержат вопрос о чём-то неизвестном говорящему; интонационно вопрос передаётся особой вопросительной интонацией, на письме - вопросительным знаком; также вопрос передаётся вопросительными словами (кто? зачем?), вопросительными частицами (неужели, ли, разве) и порядком слов): Дети учатся в школе? Кто учится в школе?
побудительные (выражают желание говорящего заставить что-то делать других людей; интонационно это значение передаётся побудительной интонацией, также побуждение передаётся глагольными формами, частицами, междометиями и т.д.): Дети, учитесь в школе.
По эмоциональной окраске выделяют предложения:
восклицательные (в них содержание сопровождается выражением чувств говорящего; восклицание передаётся особой интонацией, эмоциональными частицами, междометиями, на письме - восклицательным знаком): Дети, учитесь в школе!
не восклицательные (в них говорящий излагает содержание без выражения собственных эмоций): Дети должны учиться в школе.