Көшпелі халықтар ауа райын табиғат құбылыстарына, жан-жануарлар мен құстардың тыныс-тіршілігіне қарап болжаған. Мұндай болжамдарды көне көз қарияларымыз әлі де айтып келеді.Ауа райын күн құлақтанып батса, ауа райы оңалуға тиіс.Күн құлақтанып шықса, ауа райы суытып, жауын-шашын болуға тиіс.Күн қораланса, қар қалың түседі.Күн көзін бұлт шалса, қыс қарлы, жаз жаңбырлы болады.Күн батарда көк жиек ашық болып, қызыл шапақ шашса, ауа-райы жылынады.Күн көзі мұнартып шықса, ыстық көтеріледі.Күн қызыл шапаққа оранып батса, ертеңінде ыстық болады.Ай қораланса, қыс қатты болады.Ай шалқалап туса, ауарайы мал-жанға жайсыз болады.Ай мен Үркер тоғыс кезінде бір-біріне алшақ болса, ауа райы мал-жанға жайсыз болады т.б. деп болжаған екен.
Саны белгілі бір мөлшерден төмендеп кеткен жануарларды жойылып кету қаупі төнген жануарлар қатарына жатқызамыз. Мұны туу санының өлу санынан төмендеп кеткендігінен аңғаруға болады. Адамдар аңдарды аяусыз аулап, олар мекен ететін алқаптарды тарылтуы салдарынан жануарлар табиғи мекенін тастап, басқа жерлерге кетуге мәжбүр болады. Олар адамдардың іс-әрекетінен қатты зардап шегуде. Көптеген жануарлар терісі мен өзге дене мүшелерінен құнды заттар жасалатын болғандықтан ғана өлтіріледі. Бүгінде, әсіресе, сілеусіндерге жоғалып кету каупі қатты төніп тұр. Малшылар оны малдарына шабуыл жасағаны үшін өлтіреді. Саны азайған жануарлар тізімінде сүйкімді пандалар мен гориллалар да бар. Бір кездері оннан астам түрі қаптап жүретін мүйізтұмсықтардың бүгінде бес түрі ғана қалған. Сондай-ақ, ақ аю, тасбақа, дельфин, шимпанзелер де осы тізімге кіреді. Ежелгі дәуірден бері аман келе жатқан бұл жануарларды ғылым мен техника ғасырының адамдары осылай аздырып жіберді
Көшпелі халықтар ауа райын табиғат құбылыстарына, жан-жануарлар мен құстардың тыныс-тіршілігіне қарап болжаған. Мұндай болжамдарды көне көз қарияларымыз әлі де айтып келеді.Ауа райын күн құлақтанып батса, ауа райы оңалуға тиіс.Күн құлақтанып шықса, ауа райы суытып, жауын-шашын болуға тиіс.Күн қораланса, қар қалың түседі.Күн көзін бұлт шалса, қыс қарлы, жаз жаңбырлы болады.Күн батарда көк жиек ашық болып, қызыл шапақ шашса, ауа-райы жылынады.Күн көзі мұнартып шықса, ыстық көтеріледі.Күн қызыл шапаққа оранып батса, ертеңінде ыстық болады.Ай қораланса, қыс қатты болады.Ай шалқалап туса, ауарайы мал-жанға жайсыз болады.Ай мен Үркер тоғыс кезінде бір-біріне алшақ болса, ауа райы мал-жанға жайсыз болады т.б. деп болжаған екен.
Объяснение:
Саны белгілі бір мөлшерден төмендеп кеткен жануарларды жойылып кету қаупі төнген жануарлар қатарына жатқызамыз. Мұны туу санының өлу санынан төмендеп кеткендігінен аңғаруға болады. Адамдар аңдарды аяусыз аулап, олар мекен ететін алқаптарды тарылтуы салдарынан жануарлар табиғи мекенін тастап, басқа жерлерге кетуге мәжбүр болады. Олар адамдардың іс-әрекетінен қатты зардап шегуде. Көптеген жануарлар терісі мен өзге дене мүшелерінен құнды заттар жасалатын болғандықтан ғана өлтіріледі. Бүгінде, әсіресе, сілеусіндерге жоғалып кету каупі қатты төніп тұр. Малшылар оны малдарына шабуыл жасағаны үшін өлтіреді. Саны азайған жануарлар тізімінде сүйкімді пандалар мен гориллалар да бар. Бір кездері оннан астам түрі қаптап жүретін мүйізтұмсықтардың бүгінде бес түрі ғана қалған. Сондай-ақ, ақ аю, тасбақа, дельфин, шимпанзелер де осы тізімге кіреді. Ежелгі дәуірден бері аман келе жатқан бұл жануарларды ғылым мен техника ғасырының адамдары осылай аздырып жіберді