Қазақ тілі 6 сынып
А бөлімі
4-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар
Бөлім «Әлемдегі ірі кітапханалар. Морфология»
Оқу мақсаты 6.2.5.1 – мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру;
6.3.6.1 - мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау;
Бағалау критерийі Білім алушы
• Негізгі, қосымша ақпаратты ажыратып, көтерілген мәселені анықтайды
• Нақтылау сұрақтарын құрастырады
• Мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп түзетеді, редакциялайды
Ойлау дағдыларының деңгейі Төменгі деңгей дағдылары
Орындау уақыты 15-20 минут
1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқыңыз. Негізгі және қосымша ақпаратты ажыратып, көтерілген мәселені анықтаңыз.
Әлемдегі алғашқы Кітапхана 8000 жыл бұрын пайда болған. Ежелгі Месопатамия тұрғындары тақтайшаларға балшықты жіңішке «сына» деп аталатын таяқшалармен жазған екен. Осы тәсілмен «сына жазуы» танымал бола бастады. Тақтайшаларды күйдіріп. олардың ішіндегі ең бағалыларын бұзылып кетпес үшін арнайы конвертке салып қойған Археологтар үлкен сарайларда тақырыптарына байланысты іріктеліп сақталған осындай конверттердің біразын тауып алған. Осы кезден бастап кітапхана тарихы-ның алғашқы беті ашылған.
Ежелгі Египеттегі кітапханалар ғибадатханаларда сақталған. Оны шырақшылар қарауылдаған. Египеттіктер жазуды алғаш папирус ағаштарына жазып, ұштарына таяқшаларды тығып, орама үлгісінде орап қойған.
Ежелгі римдіктер өзгеше үлгіде кітапхана салуды ойластырады. Юлий Цезарь сол кітапхана ісіне бел шеше кірісіп, жобасын жасап, жоспарын да өзі құрады. Цезарь өмірден өткеннен кейін де оның бастамасымен салынған кітапханалар ерекше танымалдылыққа ие болған. Римнің бакуатты тұрғындары кітапханаларды арнайы кедей отбасындағылардың пайдалануына жағдай жасады да, өздері үшін таптырмас кітап қорларын көбейтті. IV ғасырда Римде 28-ге жуық кітапхана бой көтерді. (135 сөз) (4-5 мин.)
https://massaget.kz/layfstayl/bilim/zharatylystanu/3871
(4-5 мин.)
2-тапсырма. Анықталған мәліметтерге сүйене отырып, нақтылау сұрақтарын құрастырыңыз.
Анықталған мәліметтер Сұрақтар
Негізгі ақпарат
Қосымша ақпарат
Көтерілген мәселе
(3-4 мин.)
3-тапсырма. Мәтіннің бірінші бөлімінде орфографиялық және пунктуациялық қателерді түзетіп жазыңыз. Қателерді түзетуде сөздіктер мен емле ережелеріне сүйеніңіз
Әлемдегі алғашқы Кітапхана 8000 жыл бұрын пайда болған. Ежелгі Месопатамия тұрғындары тақтайшаларға балшықты жіңішке «сына» деп аталатын таяқшалармен жазған екен. Осы тәсілмен «сына жазуы» танымал бола бастады. Тақтайшаларды күйдіріп. олардың ішіндегі ең бағалыларын бұзылып кетпес үшін арнайы конвертке салып қойған Археологтар үлкен сарайларда тақырыптарына байланысты іріктеліп сақталған осындай конверттердің біразын тауып алған. Осы кезден бастап кітапхана тарихы-ның алғашқы беті ашылған.
(4-5 мин.)
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор
Білім алушы
Негізгі, қосымша ақпаратты ажыратып, көтерілген мәселені анықтайды 1 Негізгі ақпаратты анықтайды;
Қосымша ақпаратты ажыратады;
Көтерілген мәселені анықтайды 1
1
1
Нақтылау сұрақтарын құрастырады 2 Анықталған мәліметтерге сүйеніп, сұрақтар құрастырады:
Негізгі ақпаратқа сұрақ құрастырады;
Қосымша ақпаратқа сұрақ құрастырады;
Көтерілген мәселе бойынша сұрақ құрастырады.
1
1
1
Мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп түзетеді, редакциялайды 3 1 қате;
2 қате;
3 қате;
4 қате 1
1
1
1
Барлығы 10
Қазақ халқы ежелден бері ешкіммен шаруасы жоқ өз малын бағып тынышымен жүрген ел. Әрқашанда жанымыз жайсан арам ниетымыз жоқ халықпыз. Ең ерекшелігіміз өте қонақжай елміз. Себебі,қонақ деген өзімен бірге құт береке мереке алып келеді. Тіпті біз ертеден танымайтын жандар болсада үйімізге кіргізіп Құдайы қонақ еткенбіз. Әр келген басқа ұлттықтар біздің осы қасиетімізді бағалайды. Ұлы халықпыз өйткені біздің елден қаншама батыр,шешен,ақын, жазушылар шыққан. Халқымыз жайлы айта берсек өте көп, ең бастысы Алла бізді осындайлығымыздан айырмасын.
Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (1845-1904) — ұстаз,ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер[1], либералды көзқарасын исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.[2]
Абай Шығыс пен Батыс мәдениетін жетік білген. Бірқатар әлем ойшылдарының еңбектерімен жақсы таныс болған. Философиялық трактаттар стилінде жазылған «Қара сөздері» - тақырып ауқымдылығымен, дүниетанымдық тереңдігімен, саяси-әлеуметтік салмақтылығымен құнды.[3]