Қазақ тілі 65 бет . 8 Сынып 5-тапсырма. Мәтінді оқып, болжам жасаңдар. Аңдардың азайып кету себебін қазіргі күннің мәселесі ретінде түсіндіріңдер. Тұрлаулы сөйлем мүшелерін тауып, сұрақ қойып айтыңдар. Мәтінге сәйкес кестені толтырыңдар.
Оқушылар, бұгінгі серіктесі мәселесін аналіздеу мақсатында сізге тапсырма берілген. Біз әмір берген тапсырманы орындау үшін оны бір ретте шешу кезінде қалайтындаймыз.
Төмендегі мәтінні оқып, оның мәселесін төсеген қазіргі күннің мәселесі ретінде түсіндіреміз:
"Қазақ тілі 65 бет. 8 Сынып 5-тапсырма. Мәтінді оқып, болжам жасаңдар. Аңдардың азайып кету себебін қазіргі күннің мәселесі ретінде түсіндіріңдер. Тұрлаулы сөйлем мүшелерін тауып, сұрақ қойып айтыңдар. Мәтінге сәйкес кестені толтырыңдар."
Біздің негізгі негіздемедіміз – мәтін. Мына мәтінні оқып, оған қатысты даналықты айтып беру үшін, біздің қарастырмаларды жасауымыз керек. Мәтіндегі бірнеше тыптарды түсіндіргіміз керек.
Ең алдымен, оқушылар, біз мәтіндегі болмас есімдерді таба аламыз. Дегенмен, біз тапсырманы тарту үшін түрлі сөйлемдерден анықтамалар табамыз. Мысалы: «Мен аптадан күнге өзгеремін», «Олар бірдей ойлаудағы», «Біз ақша жинаудағынымызда өзгертуді есті деп жатамыз», ж.б. Оқушылар, сізге тапсырмада мәтінде бұл түрді таба алмайсыз. Тапсырманы орындау үшін біз мәтіндегі сөйлемді оқып, оның мәселесін таптыра аламыз.
Мәтіндегі қазіргі күннің мәселесін таптыра алу үшін, қазіргі заманғы дереккөздерді тапатын сөздерді іздейміз. «Қазіргі күн», «дырның егжей-тегжей ақтап аялдауы», «аңдардың азайып кетуі», сияқты. Оқушылар, олай айтып отырдымыз келеді. Аңдардың азайып кетуінің себебі қазіргі күннің мәселесінде тапатын дереккөз сөздерді таба алу арқылы сөйлемді айтуымыз керек.
Мызғы саптарды дұрыс жасау үшін біз мәтіндегі сөйлем мүшелерін анықтаймыз және сөрау сұрауларын қашанбасында қойып береміз. Оларды арадағы мәтіндегі сөйлемдер барлығымен таптап алу үшін, біз оны оқып, оның мәселесін түсіндіргіміз керек. Дереккөзді сөйлемді табу мақсатында осы саптарга бағыттанбайды. Оларды менің аймағымдағы саптардың бірі-көп мәтінге сәйкес кестені толтырмады, дегенмен сіздерге тапсырмамда ұсынылған мысалдар арқылы басымды үстіне орналасу керек.
Сондықтан, оқушылар, сіздерге берілген тапсырмада біздің негізгі маqsatymыз мәтіндегі болмас есімдерді таңдау және оның қатысты даналықты айтып беру үшін, мәтіндегі түрлі сөйлемдерді анықтау және мәтіндегі сөйлем мүшелерін таба алу. Оқудан кейін, сіздер мәтінде көрсетілген аймақтарды, белгілі дереккөздерді, сауатты сөздерді таба алу және олардың маңыздылығын білуді оқып, оның мәселесін түсіндіргіңізге болады.
Төмендегі мәтінні оқып, оның мәселесін төсеген қазіргі күннің мәселесі ретінде түсіндіреміз:
"Қазақ тілі 65 бет. 8 Сынып
5-тапсырма. Мәтінді оқып, болжам жасаңдар. Аңдардың азайып кету себебін
қазіргі күннің мәселесі ретінде түсіндіріңдер. Тұрлаулы сөйлем мүшелерін
тауып, сұрақ қойып айтыңдар. Мәтінге сәйкес кестені толтырыңдар."
Біздің негізгі негіздемедіміз – мәтін. Мына мәтінні оқып, оған қатысты даналықты айтып беру үшін, біздің қарастырмаларды жасауымыз керек. Мәтіндегі бірнеше тыптарды түсіндіргіміз керек.
Ең алдымен, оқушылар, біз мәтіндегі болмас есімдерді таба аламыз. Дегенмен, біз тапсырманы тарту үшін түрлі сөйлемдерден анықтамалар табамыз. Мысалы: «Мен аптадан күнге өзгеремін», «Олар бірдей ойлаудағы», «Біз ақша жинаудағынымызда өзгертуді есті деп жатамыз», ж.б. Оқушылар, сізге тапсырмада мәтінде бұл түрді таба алмайсыз. Тапсырманы орындау үшін біз мәтіндегі сөйлемді оқып, оның мәселесін таптыра аламыз.
Мәтіндегі қазіргі күннің мәселесін таптыра алу үшін, қазіргі заманғы дереккөздерді тапатын сөздерді іздейміз. «Қазіргі күн», «дырның егжей-тегжей ақтап аялдауы», «аңдардың азайып кетуі», сияқты. Оқушылар, олай айтып отырдымыз келеді. Аңдардың азайып кетуінің себебі қазіргі күннің мәселесінде тапатын дереккөз сөздерді таба алу арқылы сөйлемді айтуымыз керек.
Мызғы саптарды дұрыс жасау үшін біз мәтіндегі сөйлем мүшелерін анықтаймыз және сөрау сұрауларын қашанбасында қойып береміз. Оларды арадағы мәтіндегі сөйлемдер барлығымен таптап алу үшін, біз оны оқып, оның мәселесін түсіндіргіміз керек. Дереккөзді сөйлемді табу мақсатында осы саптарга бағыттанбайды. Оларды менің аймағымдағы саптардың бірі-көп мәтінге сәйкес кестені толтырмады, дегенмен сіздерге тапсырмамда ұсынылған мысалдар арқылы басымды үстіне орналасу керек.
Сондықтан, оқушылар, сіздерге берілген тапсырмада біздің негізгі маqsatymыз мәтіндегі болмас есімдерді таңдау және оның қатысты даналықты айтып беру үшін, мәтіндегі түрлі сөйлемдерді анықтау және мәтіндегі сөйлем мүшелерін таба алу. Оқудан кейін, сіздер мәтінде көрсетілген аймақтарды, белгілі дереккөздерді, сауатты сөздерді таба алу және олардың маңыздылығын білуді оқып, оның мәселесін түсіндіргіңізге болады.