азақ тілі Мәтін:Сабақтың басы

1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқыңыздар, тірек сөздер мен сөз тіркестерін есте сақтаңыздар.
Автокөліктер тарихы
А ежелгі кезеңдерден бері қысқа мерзімде ұзақ қашықтықтарға жету, өз жұмысын жеңілдету, еңбек өнімділігін арттыру үшін ізденістерде болып келеді. Әуелгі кезде жануарлар қолданылып, кейінірек жолаушы және жүк тасымалдаушы механикалық құрылғылар жасала бастады. 1752жылы орыс механигі Леонтий Шамшуренков ең алғаш екі адамның күшімен қозғалатын «жүгірме арба» жасады.
Өздігінен қозғалатын бумен жүретін көлік ең алғашқы рет 1769 жылы Францияның соғыс министрі Этьен –Француаның тапсырмасымен құрастырылды. Бу көлігін Николас Джозеф Кагнот пен әскери механик Брезин Парижде құрастырып шығарды.Алғашқы көліктің жылдамдығы өте баяу болатын. 5тоннаға дейін жүк тиеуге болатын бұл көліктің жылдамдығы сағатына 4 шақырымды ғана бағындыра алатын еді. Ал бұл көліктің осалдау жері тежегіші болатын. Осының кесірінен көлік бірнеше рет жол апатына ұшырап, нәтижесінде көліктің шығарылуы 1771 жылы тоқталған. Соған қарамастан Кагноттың көлігі тарихта ең алғашқы көлік ретінде танылады.
Ал жанармаймен жүретін алғашқы көліктің авторы Карл Бенц саналады. Ол 1885жылы үш дөңгелекті, үш орындықты көлік жасап шығарды. Үш дөңгелекті көлік ыңғайсыз болғандықтан, 1893 жылы қозғалтқышы 3 ат күшіне тең төрт дөңгелекті автокөлікті ойлап тапты. Ол Мерседес Бенц көліктерінің атасы, үйлестірушісі тұңғыш шығарушысы. Қазіргі көліктердің күші- 40 аттың күшіне тең, яғни көбірек

Қазақстан. Құшағы ыстық, құлашы кең байтақ өлке. 130-дан астам ұлт өкiлiнiң бiр атаның баласындай ырыс пен ынтымақта өмiр сүрiп келе жатқандығы бұл сөзiмiзге айғақ. Мен қазақ халқының мұндай мейiрбандығын, қонақжайлылығын кең пейiлдiлiгiн үнемi мақтан етiп келемiн. Осыншама ұлт пен ұлыстың өкiлi бiрге тұрып, бiрге жасап, бiр мақсатқа жұмылып өмiр сүрiп келе жатқандығы Елбасымыздың дана саясатының нәтижесi болса керек. Алматының өзiнде ғана 30-дан астам түрлi ұлттардың мәдени орталықтары бар. Олар Қазақстан халқы ассамблеясының үлкен шаңырағы астына топтасқан.

Бірде Сары-Арқа бірнеше көшпелі тайпалардың даласында өмір сүрген. Барлығы олар бақытты болды, жеткілікті болды. Және олар болды бәрі, осы ерлер мен айтқаннан бері: «Тұтастай алғанда біз, біз тек бір біз барлық жеткілікті. Бізді қорғай алатын батыр, біздің әл-ауқатын және біздің байлық жоқ. « Ал сол отбасында бала басына алтын жотадан дүниеге. Мен, осы ерекше ұл көрген барлық адамдар жиналады және оның батырдың туған орай үлкен той басталды жатырмын.бала ашытқы өсті және жақын арада нақты кейіпкері болды. Толағай - Оның туыстары, оны сглазить ретінде емес, сондықтан ол өзінің аты болған жоқ, және ойлап белгілі болды. Атауы оған Сондықтан және бекітеді.Бір жылы жаңбыр аялдамалары, жылу жерге кептірілген етті. адам таң, және бізге Tolagaya ойлаймын құрады апат. Ал содан кейін ол Дана атымен ақсақалға кеңес алу үшін айналды.Аға Дэн оған былай деді: бізге бұлттарын тоқтатты еді, оның айналасында ешқандай таулары бар келесі «Құрметті Толағай, біз ашық аймағында өмір сүреді. Сондықтан, біз жаңбыр жоқ. «Бұл Толағай туралы былай деді: «Ата, сен мені мүмкіндік береді, егер Мен барып, қайтып осы таудың алып келеді. Сіз бұл істеуге болады? Менің көз жарық «Сонда қария, деп атап өтті», Толағай, сіз олар үшін уайымдаған туған жер, өз халқының, деп ойлаймын! Ол тауға қайтаруға оңай емес. Ал, оңтүстікте үлкен Алатау таулары бар, және онда олар ескі кісіні бар. , Go оның рұқсат сұра! «Ал Дана Tolagaya жарылқанған және оған Bon Voyage тіледі.Толағай Алатауының тауларында барып, ол Ұлы таулар жетті және оларды қарсы алды: «! Үйіңе бейбітшілік» Ал содан кейін ол өз таулар өтінішін қойды. Ежелгі Алатау таулары, жас таудың иығына салып, оның өтінішін түсіну және орындау, оған құрмет берді, оған тауларында әлі баланы тыңдады.Және тау асыратын, Толағай барып, алдымен оңай болды, бірақ, ал тау ауырлығын әсер етеді бастады кейін, Толағай әлсіретті. Батыр мұқият иығына жас тауға асыратын, оның үйіне баяу жүріп дейін көп уақыт алды. Өте шаршаған Толағай әрең туған жер шетін жетті, ол ұйықтап қалды, және ол иығына асырылады тау, және оған түйреледі.Мұнда, олар Толағай тау астында ұйықтап айта күннен бастап. Енді сыйдыра алады. Толағай - осы жылдар ішінде есейіп, батыр әкелді, сондықтан ол деп аталады шағын тау-бала.