Қазақ тілі мен әдебиеті. 15.05. 2020 жыл 5 «А,Б» сынып. Жұма.

Сабақтың тақырыбы: Бала Қайроштың қалаға кетуі

Сабақтың мақсаты:

5.3.6.1. тақырып бойынша үйренген сөздерін қолдана отырып, мәтінде көтерілген мәселеге өз көзқарасын білдіру

5.2.6.1. тірек сөздерді дұрыс қолданып, иллюстрацияларды сипаттау.

Мәтіналды жұмыс. Қайроштың прототипі

1 тапсырма. Сұрақтарға жауап бер. ответьте на во Сен қандай шығармалард оқыдың?

Қандай шығармалар ұнайды?

Қай жазушының шығармаларын ұнатып оқисың?

Соғыс туралы шығармалар/фильмдер ұнай ма?

Алдағы уақытта қандай шығарманы оқуды жоспарлап қойдың?

2- тапсырма. «Маған ұнайтын шығармалар» сөзіне диаграмма жаса. Диаграмма бойнша шағын мәтін құрап жаз.

Жаңа сөздер

Көзі алақандай болу (қорқу) – бояться

Бақташы – пастух (присматривающий за табуном

Жалтақтау - посматривать (многократно). озираться по сторонам с испугом; оглядываться по сторонам с испугом.

Үгітілу - расширяться, дробиться, крошиться

Бүйір – бок

3- тапсырма Мәтінді тыңда. Түсініп оқы.

Зытып келем, зытып келем. Артыма қарай – қарай зытам... Зытып келе жатқаным – қашып келемін, артыма қарай бергенім – қорқып келемін...

Мен қазір ондамын. «Әліпті таяқ деп білмейсің», - деп ауылдың балалары мазақтай беретін еді, жазғытұры қолыма сиыршының таяғы түсті.

Енді естияр азамат болдың... Мына таяқты қолыңа ал, осы ауылдың сиырын енді сен бағасың! – деп ағам Айдынғали таяғын ұстатты да өзі аяқ-еңбек іздеп, қалаға кетті.

Қалаға кіріп, қатар – қатар тізілген көп тақтай дүкендердің оңашарақ тұрған біреуінің жанына келдім де жып – жылы жерге құлай кеттім. Жұмсақ құм өзінен – өзі үгіліп, жамбасқа жайлы төсек болып кетті...

О, қасқаның жатысын –ай!..-деп, тап өзіме ұқсаған екі бала аяқтарымен бүйірге түртіп тұрғандарын бір аңдағандай болып ем, көзімді ашуға дәрменім жетпеді. Ар жағын білмеймін, тас болып қатып қалсам керек...

Түнде өліп жатқан бала сен бе едің, әй?- дегенге артыма қарасам, бір ересек, бір кішірек бала өзен жағасына жақындай берген екен. Біреуі ашаң, сұңғақ денелі, үстінде шолақ шалбардан басқа еш нәрсе жоқ. Күнге күйіп, күрең тартқан дененің бұлшық еттері иіріліп-иіріліп қояды. Енді біреуі менімен тұстас болуы керек, ақшыл денелі, арық, бір аяғын ақсай басып келеді.

(Ғабит Мүсірепов)

4- тапсырма. Мәтіннен есімдіктерді теріп жаз. Сөйлем құра. Выпиши из текста местоимения. Составь предложния

​

Қазақстанның табиғаты ең алуан. оның аумақты просторах тау, төбелер және тегістіктер пейілді. ең биік шыңмен хан-тентри пик - биіктік м 6995 болып табылады. өзінің аласа нүктесімен - каракия шұқыры, 132 метр дүниежүзілік мұхиттың деңгейінің аласасы. ең терең жер каспийском теңізде 600 метр жетеді. горы республиканың аумағының он бөлігін қарызға алады. тянь-шаня баурайларының, алатау заилийского хвойными қармақбаулармен жабулы. осы таудың шатқалдарында тағы яблоневые заросли және жаңғақ-жемістің бұталары өседі

Улытау - один из древнейших горных массивов сарыарки. протянут с севера на юг на 200 км. самая высокая точка пик акмешит - 1133 м. горный массив улытау. фотографии обьектов казахстана величие этих гор заключено в значимости событий национальной , происходивших здесь и связанных с объединением казахских родов. улытау был излюбленным местом ханов кочевых племен. здесь образовал свою ставку старший сын чингизхана - жошы хан, отсюда начинал свой поход на восток батый. здесь находится мавзолей жошы хана, мазары кутлук-те-мира, болган-ана, келин-там. здесь воздвигнут мавзолей над могилой алаша хана, одного из основателей тюркских племен. горный массив улытау. фотографии обьектов казахстана навечно остались в горах улытау хан золотой орды тохтамыш, великий полководец, эмир золотой орды едыге, имя которого упоминается в эпосах народов алтая, урала, северного кавказа, крыма, узбекистана. на каменной плите, на горе ал-тыншокы оставил память о своем пребывании в улытау весной1391г. великий тамерлан. памятники, которые хранит в себе улытау, восходят к эпохе палеолита и неолита. археологами обнаружены многочисленные стоянки первобытных людей, их орудия труда. на берегу реки каракенгир найдена одна из крупнейших в казахстане мастерская эпохи палеолита. на всех речных долинах обнаружены памятники эпохи бронзы - поселения, некрополи, царские захоронения бегазы-дандыбаевской культуры. до сих пор не разгадана тайна так называемых "курганов с усами". одни считают, что это надгробные сооружения, другие, что это древняя обсерватория, кто-то - ритуальный комплекс. горный массив улытау. фотографии обьектов казахстана в равнинных частях обнаружены курганы эпохи гуннов, следы культур древних тюрков, огузо-кипчаков. раскопки археологов дали нам знание о том, что еще три тысячи лет назад местные племена занимались горно-металлургической деятельностью и экспортировали в иран, индию, грецию, как об этом упоминает "отец " геродот, медь, олово, серебро и золото. улытау называют "страной озер и родников". о целебных свойствах горной родниковой воды улытау знали далеко за пределами этого края. европейские и послы, направляясь в главную ставку монголов каракорум, специально останавливались, чтобы полечиться на улытауской родниковой воде.