moldirkurmanbek

01.03.2021 14:36 •  Қазақ тiлi

«Қазақ тілі мен әдебиеті Т2» пәнінен 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары Тыңдалым

Отбасы–сыйластық,түсіністі корнаған орта, кішкентай Отан, табиғат сыйлаған

кереметтердің бірі. Отбасы–мемлекеттің дұрыс қалыптасуының ең басты тірегі, бала тәрбиесінің ең алғашқы ұжымы. Жеке адамның бойындағы ар-ұятын, ақыл-ойын, адамгершілігін, мәдениеттілігін тәрбиелеуде отбасы–алғашқы қадам. «Отан отбасынан басталады» деген нақыл сөзді дәлел ретінде алсақ болады. Отбасында құндылықтар мол болуы керек. Сонда ғана әр отбасында тәрбиеленіп жатқан ұрпақ отбасылық махаббатқа, ата-ана мейіріміне бөленіп, болашақта Отанымыздың дамуына айтарлықтай үлес қоса алатын азамат болып шығады. Бұл қасиеттер тек тәрбие арқылы келетінін ұмытпауымыз керек. Қазіргі жаһандану кезеңінде өмір сүріп жатқан жастар осы құндылықты бағалай алмайтын сияқты. Себебі отбасындағы бала тәрбиесін түрлі гаджеттер мен планшеттер алмастыруда. 

  Осы кезде дана Әл-Фарабидің мына сөзі ойға келеді: «Білім алмас бұрын, 

мықты тәрбиені қалыптастыру керек, тәрбиесіз алған білім қоғамға өте қауіпті».

 Кез келген адамның ержетіп өсуі, бойындағы алғашқы адамгершілік 

белгілері отбасында қалыптасады, сондықтан да туған үйдің жылуы–оның 

санасында көп жылдар бойы сақталып, мәңгі есінде жүреді.

1.Мәтінге тірек(опора) болатын сөздерді табыңыз.

A)Отан, отбасы ,бала,тәрбие,

B)Отан, бала, мақал-мәтелдер

C)Отан, ұлттық дәстүр, ұя

D)Отан, әке, тәрбие, Әл-Фараби

[1]

2.«Отан отбасынан басталады» мәтеліне қандай ой сәйкес(соответствует) келеді ?

A)Барлық адамдар отбасынан шыққан.

B)Отбасы берекесі ата-анаға байланысты.

C)Отбасы шағын мемлекет, сондықтан барлығы тату болу қажет.

D)Отанның келешегі отбасында қаланады.

[1]3.Тыңдалым мәтінінің мазмұны бойынша бір сөйлеммен маңызды ақпаратты(информацию) тауып, жазыңыз.

[1]4.Бос орынға қажетті сөздерді қойып, сөйлемді толықтырыңыз.

    [1]

Жеке адамның бойындағы ..., ..., ..., ... тәрбиелеуде отбасы–алғашқы қадам.

5.Сұраққа толық(полный) жауап жазыңыз.

Отбасының бала тәрбиесіне қатысы қандай?    [1]

Оқылым

Ауыл адамдары қала адамдарына қарағанда салтты берік ұстанады, қарапайым, жомарт, ашық, кішіпейіл, бауырмал, мейірімді болып келеді. Себебі ұлттық салт-дәстүр, әдет-ғұрып барлығы ауылда жақсы сақталған. Ауыл адамдары кеш ұйықтап, ерте тұрады. Ауылда таза ауа, дала тып-тыныш болады.

Қала өмірі тынымсыз тірліктен тұрады. Таңнан кешке дейін көліктің дауысы құлақ тұндырады. Қаптаған халық, у да шу. Қала адамдары барлық жаңалықтан хабардар, бірақ көбіне өзімшіл болып келеді.

1.Берілген тұжырымдардан бір «жалған» ақпаратты анықтаңыз.

Тұжырым

Шын

Жалған

А

Ауыл адамдары қала адамдарына қарағанда салтты берік ұстанбайды

В

Қала өмірі тынымды тірліктен тұрады

С

Ауылдың ауасы таза, даласы тып-тыныш болады.

[1]

2-3. Мәтіннен берілген сөздердің антоним, синонимдерін табыңыз.

Таңнан (антоним)-[1]

Берік (синоним)-[1]

4.Сөйлемдерді мәтін мазмұны бойынша рет-ретімен орналастырыңыз 

(1,2,3).

                                   

          Мәтіндегі ақпарат                                      

Реті

Ауыл - қаланың анасы, анасын ұмытпайды баласы

Қала өмірінде тынымсыз тірлік көп. 

«Ауыл түбі - бірлік, қауым түбі – тірлік». 

[1]5.Сұраққа толық жауап жазыңыз.

Қала адамдары қандай болып келеді?

[1]

Жазылым

Берілген тақырып бойынша жазба жұмысын орындаңыз. Сөздерді орфографиялық нормаға сай жазып, қосымшаларды дұрыс жалғаңыз, жазба жұмысыңызда реттік( порядковые), жинақтық( собирательные) сан есімдерді, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданыңыз.

                                 «Отан отбасынан басталады».

 [5

​