Қазақ тілі пәнінен 1 - тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары Көне түркі жазбалары және қазақ жазуы . Орфография Адамзаттык кұндылықтар және әлем мәдениеті . Фонетика Осылым Тапсырма Mаrінді мұқият оқып берілген сұрақтарға жауап беріңіз 10 ] 1 - мотін « 136 ЖББОМ КММ 8 - сынып оқушысы КМ . Аканованың « Жалпы адамзаттық құндылыктар - рухани дамудың қайнар көзі » мақаласына АННОТАЦИЯ Макалада антор жалпы адамзаттық құндылықтар ұғымына жан жақты түсініктеме бере отырып , оның адам бойында қалыптасуына талдау жасайды Автор « құндылық » түсінігінің тарихына тоқталып , түрлі авторлардың көзқарастарынан мысалдар келтіреді , « Құндылық » түсінігінің педагогика саласындағы рөліне тоқталады және адамды тәрбиелеу үшін оның өмір сүруіне ең керекті , жанызды , қажетті , бағалы дүниелердің киынтығын құрайтын педагогикалық категория ретінде қарастырады . Автордың мақсаты күрделі әрі аумалы - төкпелі заманда кұндылықтар жүйесінің адам өміріндегі маңызды категория екендігіне оқырманның көзін жеткізу . Құндылықтарға бейімделу адамзатқа тән Болмыс құбылыстарының кұндылықтарынсыз әлеуметтік жан несі ретіндегі адамның іс әрекетінін де , 42мірінің мәні де болмайды . Жалпы адамзаттық құндылықтар арқылы тәрбие беру – рухани азғындықтан шығудың ең басты жолы Осы орайда бүгінгі таңдағы мектептерде жүргізілетін тәрбиенің өзіндің басты мақсаты да осында айқындатып , бағыты белгіленуі қажет - мәтін ШЕТЕЛДЕРДЕ ОҚЫП ЖҮР ТАЛАЙ ҚАЗАҚ БАЛАСЫ ... Соңғы жылдары түрлі мемлекеттік бағдарлама аясында мыңдаған шәкірт шетел асып , минемен құдық қазыпты » . Ал мұның сыртында әртүрлі шетелдік гранттармен өзге елге канат қаққан жастарымыз қанша ? Санын дөп басып айту қиын Олардың каншасы елге оралып жемісті еңбек етіп жүр ? Сол жастарымыз өзге елден нендей тын жаңалык нендей тың серпіліс әкеліп жатыр ? Ең алдымен , « Жастарлы шетелде оқыту кемерінен асып бара жаткан жоқ па ? » деген сұраққа жауап тауып алған жөн Алыска бармай - ақ , іргедегі 1,5 миллиард халкы бар Кытайға назар салайықшы . « Айдаһар ретелге бала жіберуге айлалы көзбен қарайды , Жылына оқу мақсатында бірнеше мың адамды ғана шекара асырып , 2-6 айлык , ті кетсе бір жылдық білім беру курстарына аттандырады . Олардың денін мемлекеттік кызметкерлер құрайды . Бұл – бір . Екіншіден , 120 миллионнан астам халкы бар Жапония мемлекет тарапынан жылына 15 - ік азаматты шетелде оқытуға рұқсат береді екен . Ал Қазақстанда мемлекет тарапынан жыл сайын 300 студентті 87 мазвандык бойынша дүниежүзіндегі 32 елге аттандыруда . Бұл шетелге била скыттау керек » деген оды білдірмесе керек . Осы жағдайларды ескеріп , тек шетелде бала оқытудың санын емес сапасын арттырып , кемерінен асып бара жатқан мәселенің тізгінін бір тартып кою » керектігін аңғартады , Орине , келешектін көкжиегін кеңіту үшін жастарымыздың дамыған елдерді көруі сол жактан дәріс алып , елінің кемесін алға сүйреуі қажет ақ Мұны шығаруға бкилмайды . Мәселен , осы бағытта « Болашақ » бағдарламасы жастарды танлаган озик соку орнына орналастыру , оны оқуын біргенше қадағалау , сын елге келіптқан соң жұмыспен қамту сынды жұмыстарды дөңгелетіп жатқаны рас . Qazir yat Атырмаудан мурна гестік зерттеу жүргізген Гүзәдә thеcтқалиева 1- MTIH 2 - MOTIR Тақырыбы Жанры , жанрлық ерекшеліктері неде ? Кұрылымы кандай моти болімдерінен тұрады ? Мәтіндер кала і ресімделген ?
қазақ поэзиясында лирикалық сыршылдықтың шыңына лайық, поэмаларында суреткерлік пен ойшылдығы қат-қабат келіп жататын өлең өлкесінде өшпес мұра қалдырған ұлы ақын – мағжан жұмабаев. ақын 1893 жылы қызылжар уезінің сарыайғыр болысында дүниеге келген. үлкен атасы қажы атанған жұмабай болса, өз әкесі бекен де елге беделді, ауқатты, болыс болып ел тізгінін ұстаған жан. мағжан – өз жерін де, өз тегін де мадақтаумен өткен, өмірдегі азаматтық орнын ақтауға ұмтылған, асыл маржанға теңелген сұлу лирикалық жырларымен оқырманын еліткен халқының дара перзенті. мағжан поэзиясының тіл кестесі, лирикасындағы нәзік сезім мен терең ой тоғысы ерекше ілтипатқа бөленген ақын. мағжан поэзиясы – одан рухани азық алып, жандүниеңді байытып, өмір құбылыстарына деген көзқарасыңды кеңейтіп, қоршаған ортаның қыр-сырын түсінуге көмектесетін көркем дүние. мағжан – сыршыл да өршіл маржан жырларының құдіреті арқылы өзінің бүкіл болмысы мен поэзиясының ерекшелігін танытып кеткен ұлы ақын. құбылмалы өмір күйінен өз әуезін таба білген ақын қашанда тек ұлтының керегін іздеп, мұңы мен зарын жоқтауға, қуанышын көркейтуге, жаманын жасырмай, жақсысын асырмай жырлауға берік бекінген. «мақсаты тіл ұстартып, өнер шашпақ» болған ұлы ұстазы абайша бар мақсаты ұлтының азаттық пен бостандыққа қол жеткізуі болған. мағжанның алғаш жарық көрген өлеңінің өзінен-ақ ақынның кейінгі ұлы мақсаттары көзге шалынды. тұтасымен алғанда мағжан өлеңдері қазақтың сөз өнері үшін жаңа дүние. ақын өлеңдерін оқи отырып, оның түйсіну, қабылдау қабілетінің айрықша мол, әрқилы екенін аңғарасың, терең эстетикалық талғамды сезінесің. біз мағжанды сыршыл ақын дегенімізде, көбіне оның махаббат, сүйіспеншілік тақырыбына жазылған өлеңдері төңірегінде ой қозғап келеміз. бірақ азамат ақын бұл тақырыптағы өлеңдерінде де азаматтық жүкті алға қояды. біршама өлеңдерінде ол махаббат, сезіміне тән азығы емес, жан азығы ретінде қарайды. ұлы күрестер жолында бойға қуат күш берер рухани азық деп біледі. ұлы сезімнен жаны гүлденген ақын ұлты үшін күреске нық сеніммен қ жасайды. мағжан поэзиясының тақырыбы әр алуан. өзі өмір сүрген жаңа ғасыр басында мағжан бармаған, ол жырламаған тақырып жоқ деуге болады. ақындық өнерге енді ғана мойын бұра бастаған тұста, мағжанның жан-дүниесін кеңейтіп, іздегені алдынан шамшырақ болып жанған бір құбылысты айтпай кету мүмкін емес. 1909 жылы қазақ оқырмандарына қазақ поэзиясының бүкіл болмыс-бітімінің бүтіндігін танытқан үш кітап арналды. олар абайдың «өлеңдер жинағы», ахметтің «қырық мысалы», міржақыптың «оян қазағы» еді. міне, осынау кітаптар ұлтын сүйген ұланның, өнерді құдірет түсінген ақынның айтар ойын, барар бағытын айқындап берді. алдындағы толқынның асыл ойдан өрілген шығармаларына еліктей отырып, өзіндік жолын іздестіруге ұмтылды. елінің тағдырына ортақтаса білген ақынның «ләззат қайда», «жазғы таң», «зарлы сұлу», «қ шақ», «қазағым» және т.б. жырларынан тұнба тұнық ойларды аңғарамыз. «сағындым», «сарғайдым», «түс», «анама», «з-ға» сияқты өлеңдері мағжанның түрмеде жазған шығармалары. ақын бұл өлеңдерінде темір торға қамалған жан арпалысын суреттей отырып, тілегені өлім емес ерлік екендігін дәлелдейді. мағжан поэзиясының сыршылдығына тән құбылысты біз оның сүйікті әйел, ыстық махаббатты жырлаған отты өлеңдерінен нақтырақ табамыз. бұл тақырыпқа арналған өлеңдерін әйел, оған деген адал сезімді ардақ тұту, өз тұсындағы әйел затының тағдырына араша түсіп, зарына үн қосып, жырымен жұбату деп бөлуге болады. мағжанның қазақ әйелінің теңсіздік тұрмысын көрсетіп, қасіретін жырлаған өлеңдері қатарына: «домбыра», «зарлы сұлу», «жәмила», «тілегім» өлеңдерін жатқызуға болады. xx ғасырдың басында әдебиет әлемінде қатар қанат қаққан ақындардан мағжан жұмабаевтың басты ерекшелігі өлең өрімінің өзгеше сұлулығы мен саздылығының ерекше үйлесім табуында. мағжан жұмабаев – қазақ поэзиясының жарық жұлдызы ұлы – абайға еліктей отырып, ұлы ұстаз жолын ұстанғанмен өзінше жол табудан әсте жалықпай, көп ізденген жан.
отырар кітапханасы — моңғол билігіне дейінгі отырарда орналасқан ірі кітапхана. фарабтағы (отырар) кітапхананың негізін қалаушы ретінде ғалым әрі философ әл-фараби қарастырылады
xii ғасырдың соңындағы кітап жинақтардың қараушысы сунақ руынан шыққан хисамуддин делінеді. кітапхана ауқымы жағынан тек александрия кітапханасына жол береді. отырар шыңғысхан жорықтарынан кейін жер бетінен тып-типыл етілді, ал кітапхананың кейінгі тағдыры әлі күнге дейін белгісіз. кітаптардың тағдыры жайлы жазба деректерде айтылмаған. ортағасырлық өзге кітапханалардың тағдыры жайлы аңыздар сияқты отырар кітапханасының кітаптарының айналасында әңгімелер көп. осы жағымен ол іздеушілерді өзіне тартады. кейбір деректердің хабарлауынша моңғол шапқыншылығы кезінде кітаптардың жерасты жолдарында сақталуы мүмкін. кейіннен оларды жеті жасар тауып алады делінеді. десе де мұндай жорамалдар нақты дәлелдемелерге негізделмегендіктен ғылымда мойындалмай отыр.
қазақ поэзиясында лирикалық сыршылдықтың шыңына лайық, поэмаларында суреткерлік пен ойшылдығы қат-қабат келіп жататын өлең өлкесінде өшпес мұра қалдырған ұлы ақын – мағжан жұмабаев. ақын 1893 жылы қызылжар уезінің сарыайғыр болысында дүниеге келген. үлкен атасы қажы атанған жұмабай болса, өз әкесі бекен де елге беделді, ауқатты, болыс болып ел тізгінін ұстаған жан. мағжан – өз жерін де, өз тегін де мадақтаумен өткен, өмірдегі азаматтық орнын ақтауға ұмтылған, асыл маржанға теңелген сұлу лирикалық жырларымен оқырманын еліткен халқының дара перзенті. мағжан поэзиясының тіл кестесі, лирикасындағы нәзік сезім мен терең ой тоғысы ерекше ілтипатқа бөленген ақын. мағжан поэзиясы – одан рухани азық алып, жандүниеңді байытып, өмір құбылыстарына деген көзқарасыңды кеңейтіп, қоршаған ортаның қыр-сырын түсінуге көмектесетін көркем дүние. мағжан – сыршыл да өршіл маржан жырларының құдіреті арқылы өзінің бүкіл болмысы мен поэзиясының ерекшелігін танытып кеткен ұлы ақын. құбылмалы өмір күйінен өз әуезін таба білген ақын қашанда тек ұлтының керегін іздеп, мұңы мен зарын жоқтауға, қуанышын көркейтуге, жаманын жасырмай, жақсысын асырмай жырлауға берік бекінген. «мақсаты тіл ұстартып, өнер шашпақ» болған ұлы ұстазы абайша бар мақсаты ұлтының азаттық пен бостандыққа қол жеткізуі болған. мағжанның алғаш жарық көрген өлеңінің өзінен-ақ ақынның кейінгі ұлы мақсаттары көзге шалынды. тұтасымен алғанда мағжан өлеңдері қазақтың сөз өнері үшін жаңа дүние. ақын өлеңдерін оқи отырып, оның түйсіну, қабылдау қабілетінің айрықша мол, әрқилы екенін аңғарасың, терең эстетикалық талғамды сезінесің. біз мағжанды сыршыл ақын дегенімізде, көбіне оның махаббат, сүйіспеншілік тақырыбына жазылған өлеңдері төңірегінде ой қозғап келеміз. бірақ азамат ақын бұл тақырыптағы өлеңдерінде де азаматтық жүкті алға қояды. біршама өлеңдерінде ол махаббат, сезіміне тән азығы емес, жан азығы ретінде қарайды. ұлы күрестер жолында бойға қуат күш берер рухани азық деп біледі. ұлы сезімнен жаны гүлденген ақын ұлты үшін күреске нық сеніммен қ жасайды. мағжан поэзиясының тақырыбы әр алуан. өзі өмір сүрген жаңа ғасыр басында мағжан бармаған, ол жырламаған тақырып жоқ деуге болады. ақындық өнерге енді ғана мойын бұра бастаған тұста, мағжанның жан-дүниесін кеңейтіп, іздегені алдынан шамшырақ болып жанған бір құбылысты айтпай кету мүмкін емес. 1909 жылы қазақ оқырмандарына қазақ поэзиясының бүкіл болмыс-бітімінің бүтіндігін танытқан үш кітап арналды. олар абайдың «өлеңдер жинағы», ахметтің «қырық мысалы», міржақыптың «оян қазағы» еді. міне, осынау кітаптар ұлтын сүйген ұланның, өнерді құдірет түсінген ақынның айтар ойын, барар бағытын айқындап берді. алдындағы толқынның асыл ойдан өрілген шығармаларына еліктей отырып, өзіндік жолын іздестіруге ұмтылды. елінің тағдырына ортақтаса білген ақынның «ләззат қайда», «жазғы таң», «зарлы сұлу», «қ шақ», «қазағым» және т.б. жырларынан тұнба тұнық ойларды аңғарамыз. «сағындым», «сарғайдым», «түс», «анама», «з-ға» сияқты өлеңдері мағжанның түрмеде жазған шығармалары. ақын бұл өлеңдерінде темір торға қамалған жан арпалысын суреттей отырып, тілегені өлім емес ерлік екендігін дәлелдейді. мағжан поэзиясының сыршылдығына тән құбылысты біз оның сүйікті әйел, ыстық махаббатты жырлаған отты өлеңдерінен нақтырақ табамыз. бұл тақырыпқа арналған өлеңдерін әйел, оған деген адал сезімді ардақ тұту, өз тұсындағы әйел затының тағдырына араша түсіп, зарына үн қосып, жырымен жұбату деп бөлуге болады. мағжанның қазақ әйелінің теңсіздік тұрмысын көрсетіп, қасіретін жырлаған өлеңдері қатарына: «домбыра», «зарлы сұлу», «жәмила», «тілегім» өлеңдерін жатқызуға болады. xx ғасырдың басында әдебиет әлемінде қатар қанат қаққан ақындардан мағжан жұмабаевтың басты ерекшелігі өлең өрімінің өзгеше сұлулығы мен саздылығының ерекше үйлесім табуында. мағжан жұмабаев – қазақ поэзиясының жарық жұлдызы ұлы – абайға еліктей отырып, ұлы ұстаз жолын ұстанғанмен өзінше жол табудан әсте жалықпай, көп ізденген жан.
отырар кітапханасы — моңғол билігіне дейінгі отырарда орналасқан ірі кітапхана. фарабтағы (отырар) кітапхананың негізін қалаушы ретінде ғалым әрі философ әл-фараби қарастырылады
xii ғасырдың соңындағы кітап жинақтардың қараушысы сунақ руынан шыққан хисамуддин делінеді. кітапхана ауқымы жағынан тек александрия кітапханасына жол береді. отырар шыңғысхан жорықтарынан кейін жер бетінен тып-типыл етілді, ал кітапхананың кейінгі тағдыры әлі күнге дейін белгісіз. кітаптардың тағдыры жайлы жазба деректерде айтылмаған. ортағасырлық өзге кітапханалардың тағдыры жайлы аңыздар сияқты отырар кітапханасының кітаптарының айналасында әңгімелер көп. осы жағымен ол іздеушілерді өзіне тартады. кейбір деректердің хабарлауынша моңғол шапқыншылығы кезінде кітаптардың жерасты жолдарында сақталуы мүмкін. кейіннен оларды жеті жасар тауып алады делінеді. десе де мұндай жорамалдар нақты дәлелдемелерге негізделмегендіктен ғылымда мойындалмай отыр.