Қазақ тілі» пәнінен 5-сыныпқа арналған «Ежелгі көшпелілер мәдениеті» бөлімі бойынша жиынтық бағалау 5.5.1.1 мәтін мазмұнына сай сұрау есімдіктерімен сұрақтар құрастырады
5.1.3.1 тақырыпқа байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсіну
5.1.5.1 тақырыпқа сай жіктеу есімдіктерін таба алады.
Тыңдалым
Мәтінді оқы. Тапсырмаларды орында.
Томирис біздің заманымызға дейінгі VI ғасырды өмір сүрген патшайым. Томиристің әкесі Сыпыр данышпан қолбасшы, басшы болған. Анасы Томиристі сәби кезінде кайтыс болады. Томирис бала күннен жаугер болып өседі. 
Шамамен б.з.д. 530-529 жылдары Мидия патшасы Кир көрші мемлекеттердің басым бөлігін өзіне қаратып, сақтарға басқыншылық жасағысы келеді. Осы бір жорықта Парсы патшасы Томиристің күйеуі Рүстемді өлтіреді. Ал тұтқындалған түскен ұлы Спаргапис өз-өзіне қол жұмсайды. Томирис қанша қайғыға батса да, жауға қарсы шайқасқа шығады.
Жаумен шешуші шайқаста Томирис патшайымымен бірге көшпелілер Кир әскерін жеңеді. Шайқаста Кир патша да өлім құшады. Соғыста ерекше төзімділік пен ептілік танытқан сақ қыздарын тарихшы Геродот "ең қатыгез және ұлы" деп атаған. Грек тарихшысы Томирис патшайымның ерлігін қағазға түсіріп, осы күнге жеткізіп отыр.
1-тапсырма. Жазылым. Белгіленген сөздерге сұрақ құрастыр.
1 Томиристің әкесі Сыпыр данышпан қолбасшы болған.

2 Шайқаста Кир патша өлім құшады.

3 Сақ қыздарын тарихшы Геродот "ең қатыгез және ұлы" деп атаған

4 Мидия патшасы Кир б.з.д. 530-529 жылдары сақтарға басқыншылық жасағысы келеді.

2-тапсырма. Жазылым. Қажетті жіктеу есімдіктерін қойып жаз:
жеңеді билігін бергенсіздер
тұтқындаймыз басқыншысыңдар
шегінесің көшпелімін
3-тапсырма. Оқылым. Мәтін бойынша ақпараттарды өзара байланыстыр.
1) Спаргапис
Ақылды адам, басшы

2) патшайым
Томиристің күйеуі

3) қолбасшы
"Ең қатыгез және ұлы"

4) сақ қыздары
Томиристің ұлы

5) Рүстем
Ел басшысы
сделать сор па казахскому

Объяснение:

Биыл Абай Құнанбайұлының туғанына 175 жыл толады. Халқы­мыздың ұлы перзентінің мерейтойын лайықты атап өту үшін ар­найы құрылған комиссия дайын­­дық жұмыстарын бастап кетті. Мемлекет көлемінде және халық­аралық деңгейде ауқымды іс-шаралар ұйымдастыру жоспарланып отыр. Бірақ мұның бәрі той тойлау үшін емес, ой-өрісімізді кеңейтіп, рухани тұрғыдан дамуы­мыз үшін өткізілмек. Абай Құнанбайұлы ғұлама, ойшыл, ақын, ағартушы, ұлттың жаңа әдебиетінің негізін қалаушы, аудармашы, композитор ретінде ел тарихында өшпес із қалдырғаны сөзсіз. Оның өлеңдері мен қара сөздерінде ұлт болмысы, бітімі, тұрмысы, тіршілігі, дүниетанымы, мінезі, жаны, діні, ділі, тілі, рухы көрініс тауып, кейін Абай әлемі деген бірегей құбылыс ретінде баға­ланды. Өткен жылы Абайдың шығар­ма­ларынан үзінді оқу эстафетасы өтті. Ләйлім атты оқушы қыз ұсынған бұл елдік шараға мен де қатысып, қолдау көрсеттім. Мектеп оқушыларынан ел азаматтарына, тіпті әлемдік деңгейдегі танымал тұлғаларға дейін зор қызығушылық танытып, лезде іліп әкеткен бұл бас­тама бірнеше айға ұласты.

Источник: https://e-history.kz/kz/news/show/94/

© e-history.kz

Күлтегін Құтлық (Елтеріс) қағанның екінші ұлы, Білге қағанның (Могилян) туған інісі. Шешесі Елбілге қатұн. Жеті жасында әкесі Құтлық (680-692 жж. билік құрған) қайтыс болады. Қаған тағына оның інісі Қапаған (692-716 жж.) отырады. Күлтегін мен Білге, Қапағанның інісі Бөгүні (716ж.) тақтан тайдырып, қағандық билікті Білге қолына (716-734жж.) алады.

Тарихи деректерге қарағанда, Күлтегіннің он жасында ер атанып, алғаш көзге түскен соғысы – 694 жылғы Жау жыу және Дин жыу аймақтарында болған соғыс. Қапаған осы соғыста 90 мың тұтқынды қолға түсірген. Міне, осыдан былай Күлтегіннің ерлік жолы басталады. Тарихи деректер сол кездегі ел тәуелсіздігін сақтап қалу жолында болған қырғын соғыстардың бірде-біреуінің Күлтегінсіз өтпегенін аңғартады.

Батыр 47 жасқа жетіп, қаза тапқанда, төрткүл дүниеден түгел елшілер келіп, рухына тағзым етіпті. Басына ел тарихын жазып, алып ескерткіш орнатыпты. Сол ескерткіштің ғылыми көшірмесі бұл күнде тәуелсіз еліміздің астанасында, Еуразия Ұлттық университетінің бас ғимаратының төрінде тұр.

Материалды көшіріп жариялау үшін редакцияның немесе автордың жазбаша, ауызша рұқсаты қажет және «Әдебиет порталына» гиперсілтеме берілуі тиіс. Авторлық құқық сақталмаған жағдайда ҚР Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы заңымен қорғалады. Эл. пошта: [email protected] 8 (7172) 79 82 06 (ішкі – 112) © adebiportal.kz  

https://adebiportal.kz/kz/news/view/kultegin_zhiri_erkin_adebi_nuska__1488

Объяснение

не это ?