Қазақ тілі үй тапсырмасы Оқжетпес шыңы туралы Ш.Уәлиханов жинаған әңғімелердің бірін тауып, оқыңдар. Ондағы фонетикалық және дәстүрлі принциптер бойынша жазылған сөздердің ережесін тусиндирндер.

Ажалдан қашқан Қорқыт дүниенің төрт тарабын түгел кезді.

Толқындар жабуды бүлк-бүлк көтеріп,суға батырмайды.

Ажалданне?ажал-зат есім. ажалдан-туынды з.е., дара з.е., дерексіз з.е., жалпы есім.,дан-шығыс септігінің жалғауы.

қашқан не істеген? етістік. негізгі түбір етістік, дара етістік, салт етістік, болымды етістік. бұрынғы өткен шақ

Қорқыт- кім? зат есім. негізгі з.е.,дара з.е.,деркті з.е., жалқы з.е.,

дүниенің не? дүние. зат есім. дүниенің--туынды з.е., дара з.е., дерексіз з.е., жалпы есім., нің-ілік септігінің жалғауы

төрт- неше? сан есім. төрт--дара с.е., негізгі с.е., есптік с.е.,

тарабын не? тарап-зат есім. туынды з.е., дара з.е., дерексіз з.е., жалпы есім. (бұған сенімді емеспін)

түгел-- жалпылау есемдігі

кезді--- не істеді? етістік түбірі кез, ді-табыс септік жалғауы. туынды түбір етістік, дара етістік, сабақты етістік, болымды етістік жедел өткен шақ

Жасуша заттарының арасында бірінші орында су тұр. Бұл жасуша массасының шамамен 80% құрайды. Су тірі организмдер үшін екі есе маңызды, өйткені ол тек жасушалардың құрамдас бөлігі ретінде ғана емес, көпшілік үшін және тіршілік ету ортасы ретінде қажет.

1. Су жасушаның физикалық қасиеттерін - оның көлемін, икемділігін анықтайды.

2. Көптеген химиялық процестер тек су ерітіндісінде жүреді.

3. Су жақсы еріткіш: көптеген заттар жасушаға сыртқы ортадан сулы ерітіндіде енеді, ал сулы ерітіндіде қалдық заттар клеткадан шығарылады.

4. Судың жылу сыйымдылығы мен жылу өткізгіштігі жоғары.

5. Судың ерекше қасиеті бар: оны +4-тен 0 градусқа дейін салқындатқан кезде ол кеңейеді. Сондықтан мұз сұйық судан жеңіл болып шығады және оның бетінде қалады. Бұл сулы ортадағы ағзалар үшін өте маңызды.