Бөлім «Тарихи тұлғалар тағылымы», «Қызым – жағадағы құндызым, ұлым – аспандағы жұлдызым» Тапсырма. Мәтінді оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Махамбеттің үйі шулап қалды. Махамбет тілге келмей кетті. Бірақ талайға дейін жүрегі дүрсілдеп,миы шыңылдап, бүкіл өмірі көз алдынан өтіп жатты. Ақырғы сөзі «Әуес» болса, ақырғы ойы «Қайран халқым!» деген екі сөз сыйды. Жан тәсілім қыларда қанталаған қой көзін кең ашты. Жарық дүниемен қоштасып, Қараоймен арыздасты. Ұзақ жолдың түйіні қысқа екенін бірінші рет біліп бара жатты...
Жаңаберген би байлаулы аттарына келе жатты. Түсі өрт сөндіргендей. Тісі опырылып қалған Ықылас:
-Жақа, боталы түйені сіз жетектеңіз! – деп еді, ашулы би:
- Бүлінгеннен бүлдіргі алма! Менің ісім бітті, - деді.
Ықылас Махамбеттің атын мінгенде би тағы ашу шақырды:
-Е, немене, қолыңдағы бастың құны аз ба?! Жетікмектеріне қалдыр!
- Сұлтанның әмірі осылай,биеке!
Жаңаберген би жым болды. Махамбеттің жүйрік аты қарабеттің астында кетіп барды...
1-тапсырма.Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
1-сұрақ. Үзінді қай шығармадан алынған?
2-сұрақ. Махамбеттің сатқын досы кім?
1) Жаңаберген
2) Баймағамбет
3) Ықылас
4) Жәңгір хан
2-тапсырма. Мәтін ішінен детальді ақпараттарды анықтап кестені толтырыңыз.
№
Фразеологизмдер
Мағынасы
1
2
3
4
5
3 –тапсырма. Берілген ақпарат бойынша кейіпкердің аты мен өлең жолдарындағы іс-әрекетіне талдау жасаңыз.
№
Берілген ақпарат
Кейіпкердің аты
Кейіпкердің іс-әрекеті
1
Екі бай ат үстінде құрды кеңес
Тұрмаған айтқан сөзде адам емес
«Құда болсақ жарасар даңқымызға
Бай едік табымызда құлақ теңдес...»
2
«Өзі жетім балаға қыз бергенше
Бір күшікке берсемші ала мойнақ!
Жетімге қыз бергенім – сүйекке мін»
3
Қозыке нашарланып құлап қалды
Ақырғы жастығына кетті жүріп...
4
«Екі жақта қайран ел, аман бол!», деп,құшақтап ғашығыңның мойынынан, пышақтап өз жүрегін тіліп сөкті»
4-тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңіз және кейіпкердің іс-әрекетіне баға беріңіз.
А) Қозы мен Баянның қосылуына кедергі болған кім?
В) Оның іс-әркетіне баға беріңіз?
2-сұрақ. Махамбеттің сатқын досы кім?
1) Жаңаберген
2) Баймағамбет3) Ықылас
4) Жәңгір хан
2-тапсырма. Мәтін ішінен детальді ақпараттарды анықтап кестені толтырыңыз.
№
Фразеологизмдер
1
Екі бай ат үстінде құрды кеңес
Тұрмаған айтқан сөзде адам емес
«Құда болсақ жарасар даңқымызға
Бай едік табымызда құлақ теңдес...»
2
«Өзі жетім балаға қыз бергенше
Бір күшікке берсемші ала мойнақ!
Жетімге қыз бергенім – сүйекке мін»
3
Қозыке нашарланып құлап қалды
Ақырғы жастығына кетті жүріп...
4
«Екі жақта қайран ел, аман бол!», деп,құшақтап ғашығыңның мойынынан, пышақтап өз жүрегін тіліп сөкті»