Білу 1. «Қажымұқан» шығармасының оқиғасы қай қалада, қай
кезде болды?
2. Саудагер Иван Ногичтің қоймасынан қандай дауыс естілді? Олар нені көтере алмай жатты?
3. Қар күреген он алты жасар бала қойма басшысымен не
туралы сөйлесті?
4. Баланың еңбегін саудагер мен кіреші бай қалай бағалады?
5. Саудагер кіреші Орлий Масликовқа қандай кеңес берді?
6. Орлий Масликов пен Мұқан екеуі қандай келісімге келді? * * *
1. Мұқан қандай жігіт болып ержетті?
2. Ол Масликовтың жұмысын қалай атқарды?
3. Бай Мұқанды қайда жұмсады?
4. Мұқан бұл қиындықты қалай шешті?
* * *
1. Петербургтегі Иван Лебедевке кімдер қайдан келді?
Добрый-Рабый өз хатында не жазыпты?
2. Иван Лебедев Мұқанды қалай сынамақ болады? Мұқан
оған қалай жауап береді?
3. Жекеменшік күрес мектебіне қабылданған Мұқанға кім-
дер көмектесті?
4. Французша күрес мектебіндегі Мұқан қандай өнерге ма-
шықтанды?
* * *
1. 30 жастан асқандағы Мұқанның жетістіктері қандай болды?
2. Дубный оған қандай жаңалық айтты? Мұқан оны қалай қабылдады?
3. Ресей балуандарын кім бастап шықты?
4. Дубный қандай өнер көрсетті?
5. Мұқан Париж аренасында өнердің қай түрлерін көрсетті?
Түсіну
1. Қар күреген бала Мұқан неге саудагер Иван Ногичтің
қоймасына тесіле қарады?
2. 30 пұттық кеспекті Мұқан неліктен «шелектей-ақ ыдыс»
депатады?
3. Иван Ногич неліктен кіреші Орлий Масликовқа Мұқанды
қол астына алуды ұсынды?
4. Орлий Масликовтың тапсырмасынның аз уақытта
тындыру себебі неде?
* Добрый-Рабый Мұқанды Петербургтегі балуандар мектебіне не себепті жіберді?
* * *
1. Петербургтегібалуандармектебінде Қажымұқаннеліктен
демалыссыз жаттығады?
2. Париж циркіндегі Мұқан көрсеткен өнерге халықтың
ерекше құрмет көрсету себебі неде?
Біз «қазақ киносының тілі өте кинематографиялық» деп мақтанамыз. Бірақ, бұл, «кино лайым классикаға ұқсағысы келіп тұруы керек» деген сөз емес. Мойындайық, өз-өзімізді ұмытып, бәріміз «кинематографиялық» киноның соңынан кетсек, қазақ көрермені Голливудтың жемтігі бола береді. Қазір бұқараның санасы үшін күрес жүріп жатыр. Зеңбірекке қарсы ақберенмен шығуға болмайды. Бұқаралық киноға қарсы авторлық киномен қарулана алмайсыз. Биік өнер, эстеттік кино – ол да керек, бірақ, бұқара үшін «сторителлинг» немесе қарапайым сюжет баяндаушы фильмдер басымдықта болатынын жасыра алмаймыз. Ақан Сатаевтың бұл фильмі – нағыз сол тұрпатты дүние.
Көріп отырғанымыздай, қазақ киносының қазіргі келбеті – бүкіл қазақ қоғамының келбетіндей ию-қию. Мемлекет өзіне ұнайтын киноға ақша бөледі, кейде өзіне ұнамайтын киноға да мүмкіндік береді. Ал, «кино арқылы табыс тапсам, танымал болсам, абырой жинасам» дейтін жеке студиялар, кейде кино еместі кино деп түсіріп, өз бетімен «дамып» жатыр. Жалпы талғамды көтеретін дүниелердің зәрулігі өкінішті. Авторлық фильмдер кинотеатрларға жетпейді, жетпеуіне мұндай сипаттағы киноны көрсеткісі келмейтін билік өкілдері де, көргісі келмейтін көрермен де кінәлі шығар. Бірақ, көрермен көргісі келетін киноны деңгейлі түсіру камера ұстаған ағайынға да серт пе дейміз?!
Тақырыбы: «Бауырсақ» ертегісі. Қойылым
Сабақтың мақсаты. Ертегі кейіпкерлерін қонаққа шақыра отырып,қиялы мен қабілетін жетілдіру. Балалардың сөздік қорын, байланыстырып сөйлеуге дағдыландыру. Балаларға жағымды, жағымсыз қасиеттерді айыра білуді үйрету, сыйласып, біреуге қызғанып қарамауға, бірін-бірі құрметтеп, үлгі тұтуға тәрбиелеу.
Көрнекілігі: тақта, орман, орманды мекендеген аңдар, ағаштар.
Қатысушылар: Автор, Кемпір, Шал, Бауырсақ, Қоян, Қасқыр, Аю, Түлкі.
- Біз бүгінгі тіл дамыту сабағында ертеден келе жатқан «Бауырсақ» ертегісімен танысамыз.
- Күнделікті сабақта осы уақытқа дейін көп ертегілермен таныстық. Қане, қандай ертегілер естеріңде қалды? (Балалар 2-3 сөйлемнен ертегілер айтады.)
Балалар, ертегі не жайында?
- Балалар, сабағымызға ертегі кейіпкерлері қонаққа келіп отыр екен.
Әуен естіледі (сол кезде балалар бір жерге жиналып, ертегі кейіпкерлеріне айналып кетеді).
«Бауырсақ» ертегісінің сахналық қойылымы:
Тәрбиеші: Құрметті қонақтар! Ертегілер еліне қош келдіңіздер! І-ші сәбилер тобының тәрбиеленушілерінің қиалынан туындаған «Бауырсақ» ертегісін тамашалаңыздар.
Тәрбиеші:Кемпір мен шал болыпты. Бірде шал жалынып:
Шал : Кемпір-ау, маған бауырсақ пісіріп берсеңші.
Кемпір: Неден пісірейін? Ұн жоқ қой!
Шал: Әй, кемпірім-ай ! Қойманың түбін қырнап көрсең ғой бауырсақтық ұн табылып қалар.
Тәрбиеші:Кемпір қойма түбін қырып-қырнап екі уыс ұн табады да, қаймаққа шылап, қамыр илеп, бауырсақты майға пісіріп, терезе алдына суытуға қояды.
Жата-жата жалыққан бауырсақ терезе алдынан үйдің іргесіне домалап түседі, іргеден көгал үстіне домалайды, көгалдан жылжып жолға жетеді. Одан әрі жолмен зырлай жөнеледі. Бауырсақ жолда зымырап бара жатса, қарсы алдынан қоян шыға келеді.
Қоян :Бауырсақ! Бауырсақ! Мен сені жеп қоямын!
Бауырсақ : Жоқ, сен мені жеме, саған қандай өлең айтып берер екем, онан да соны тыңда.
Тәрбиеші : Қоян құлағын түреді, ал бауырсақ әнге басады:
Бауырсақ:
Атайдан да құтылдым, әжейден де құтылдым.
Қоян: -қой, бауырсақ сенің өленің жақсы сен одан да менің тапсырмамды орында . Ал балалар қояннан бауырсақты құтқарып сұрағына жауап берейік.
Қоянның тапсырмасы: Бауырсақты қайда, не үшін қойды?
Тәрбиеші: Бауырсақ жалғыз аяқ жолмен келе жатса, оның алдынан қасқыр шыға келіп:
Қасқыр: Бауырсақ! Бауырсақ! Мен сені жеп қоямын!
Бауырсақ : Сен мені жеме, мен саған өлең айтып берейін.
Тәрбиеші: Бауырсақ әндете жөнеледі
Бауырсақ :
Атайдан да құтылдым, әжейден де құтылдым.
Қояннан да сытылдым, қасқыр, сенен құтылу
Қиын емес бұл маған
Қасқыр : жоқ, бауырсақ, өлеңің керек жоқ сен менің тапсырмамды орында.
Қасқырдың тапсырмасы: Ал, балалар, қояннан бауырсақты құтқарып алдық, енді қасқырдың сұрағына жауап берейік.
Тәрбиеші:Бауырсақ орман ішімен домалап келе жатса оған аю қарсы шығады.
Аю : Әй , бауырсақ ! Мен сені жеп қоямын!
Бауырсақ: Сен мені жеме, мен саған өлең айтып берейін.
Атайдан да құтылдым, әжейден де құтылдым.
Қояннан да сытылдым, қасқырдан да құтылдым,
Маймақ, сенен құтылу, қиын емес бұл маған!
Тәрбиеші: Осылай бауырсақ әрі қарай домалай жөнеледі.
Түлкі: Амансың ба, бауырсақ! Көргендерге ұнайды, жүзің қызыл шырайлы!
Тәрбиеші: Бауырсақ мақтағанға мәз болып, өлеңін айта бастайды. Түлкі болса құмарта тыңдаған боп, қыбырын білдірмей,бауырымен сырғып, жақындай береді.
Бауырсақ:
Атайдан да құтылдым, әжейден де құтылдым.
Қояннан да сытылдым, қасқырдан да құтылдым,
Аюдан да сытылдым, түлкі, сенен құтылу
Қиын емес бұл маған!
Түлкі: Оңай құтала алмасың, менің тапсырмамды орында
Объяснение:
17-тапсырма.Маған осы қойылым қатты ұнайд