Қалада... Мен Алматы қаласынанмын. Қаланы аралап жүріп, бір тəтейшені жолықтырдым. Шамамен 16жасар адам секілді, ал жанында кішірек қыз жүр. Ол бізден -Сендер Алматылықсыңдар ма?》деп сұрады. Мен оған: -Ия, ал сіздер саяхатшысыздар ма деп айттым. Олар туысының үйіне келіпті, алайда бұл қаланы білмейді екен. Менің тəтем оларға сол жаққа баратын автобусты көрсетті. Біз кешке үйге бардық.Үйге біздің ағайындарымыз келіпті. Манағы 2 адам ағайынымыз екен. Сөйтіп манағы бала: -Сендер ақылдысыңдар,-деп күлді.
Қазақ халқы – салт-дәстүрге өте бай ел. Бұл – оның мәдениетті әрі тәрбиелі ел екендігінің айғағы. Белгілі қоғам қайраткері, заңгер Н.Шайкенов: «Ұлт дәстүрі – заңнан биік», - деген. Демек, салт-дәстүрлі ел – мықты әрі тұғыры берік ел. Біздің халқымыз өз ұрпақтарына ғасырдан ғасырға ұлт қасиетін салт-дәстүрмен, өнегені әдет-ғұрыппен, үлгіні жөн-жосықпен, әдепті ырым, тыйыммен тәрбиелеп, ұлағатты ұл, инабатты қыз өсірген. Ұлттық тәлім, салт-сана сабағы адамгершілік тәрбиесінің аса сенімді әрі ғажайып жол екенін көрсетті. Отаншылдық, ерлік, мәрттік, жомарттық, қайырымдылық, жоғары адамгершілік қасиеттер осы жол арқылы дарыған. Батыр жазушы Б.Момышұлы Ұлы Отан соғысы жылдарында: «Мен өзімнің ұрыстағы тәжірибемнен солдаттың басында жауынгерлік қасиетті тәрбиелеуде халықтардың басынан өткен жауынгерлік жолдары мен ұлттық дәстүрлердің маңызы зор екеніне көзім жетті», - деп жазды. Олай болса, әдет-ғұрып – қазақ халқының мызғымас заңы деп қабылдаған жөн.
Дана халықтың өзі жасаған осы әдет-ғұрып пен жөн-жосықты біліп, үйрену және өмірде қолдану – ағайынды адастырмас сара жол. Мұны отбасында ата-ана, мектепте ұстаз, көпшілік ортада ақсақалдар жастарға үйретіп, айтып отырса, ұтарымыз көп болар еді.
Қазақтың салт-дәстүрлері:
Ас қайыруАлықАуылдың алты ауызыБаталасуБәжі басуБітімБилік ақыДәм татыруЖамбы атуЖол-жоралғыЖөн-жосықКелін қолынан шай ішуКөңіл шайКерегеге керуКөгенге түсу«Кінә менде»Қайындап баруНағашылап баруТөркіндеп баруҚырық жетіҚоңсы қонуҚол ұстатарҚыз алып қашуМығау жазасыНауқасты күзетуӨкіл куйеуӨртпен тазалауСабақ басыСөзге тоқтауТарту-таралғыТөрелікТүстенуШошай тәртібі
Мен Алматы қаласынанмын. Қаланы аралап жүріп, бір тəтейшені жолықтырдым. Шамамен 16жасар адам секілді, ал жанында кішірек қыз жүр. Ол бізден
-Сендер Алматылықсыңдар ма?》деп сұрады. Мен оған:
-Ия, ал сіздер саяхатшысыздар ма деп айттым.
Олар туысының үйіне келіпті, алайда бұл қаланы білмейді екен. Менің тəтем оларға сол жаққа баратын автобусты көрсетті.
Біз кешке үйге бардық.Үйге біздің ағайындарымыз келіпті. Манағы 2 адам ағайынымыз екен. Сөйтіп манағы бала:
-Сендер ақылдысыңдар,-деп күлді.
Қазақ халқы – салт-дәстүрге өте бай ел. Бұл – оның мәдениетті әрі тәрбиелі ел екендігінің айғағы. Белгілі қоғам қайраткері, заңгер Н.Шайкенов: «Ұлт дәстүрі – заңнан биік», - деген. Демек, салт-дәстүрлі ел – мықты әрі тұғыры берік ел. Біздің халқымыз өз ұрпақтарына ғасырдан ғасырға ұлт қасиетін салт-дәстүрмен, өнегені әдет-ғұрыппен, үлгіні жөн-жосықпен, әдепті ырым, тыйыммен тәрбиелеп, ұлағатты ұл, инабатты қыз өсірген. Ұлттық тәлім, салт-сана сабағы адамгершілік тәрбиесінің аса сенімді әрі ғажайып жол екенін көрсетті. Отаншылдық, ерлік, мәрттік, жомарттық, қайырымдылық, жоғары адамгершілік қасиеттер осы жол арқылы дарыған. Батыр жазушы Б.Момышұлы Ұлы Отан соғысы жылдарында: «Мен өзімнің ұрыстағы тәжірибемнен солдаттың басында жауынгерлік қасиетті тәрбиелеуде халықтардың басынан өткен жауынгерлік жолдары мен ұлттық дәстүрлердің маңызы зор екеніне көзім жетті», - деп жазды. Олай болса, әдет-ғұрып – қазақ халқының мызғымас заңы деп қабылдаған жөн.
Дана халықтың өзі жасаған осы әдет-ғұрып пен жөн-жосықты біліп, үйрену және өмірде қолдану – ағайынды адастырмас сара жол. Мұны отбасында ата-ана, мектепте ұстаз, көпшілік ортада ақсақалдар жастарға үйретіп, айтып отырса, ұтарымыз көп болар еді.
Қазақтың салт-дәстүрлері:
Ас қайыруАлықАуылдың алты ауызыБаталасуБәжі басуБітімБилік ақыДәм татыруЖамбы атуЖол-жоралғыЖөн-жосықКелін қолынан шай ішуКөңіл шайКерегеге керуКөгенге түсу«Кінә менде»Қайындап баруНағашылап баруТөркіндеп баруҚырық жетіҚоңсы қонуҚол ұстатарҚыз алып қашуМығау жазасыНауқасты күзетуӨкіл куйеуӨртпен тазалауСабақ басыСөзге тоқтауТарту-таралғыТөрелікТүстенуШошай тәртібі