Арал теңізі - Қазақстан мен Өзбекстан шекарасында орналасқан сутоған. Теңіз ХХ ғасырда ауданы жағынан әлемде төртінші орында болған еді... Бүгінгі күнгі технологияның тоқтаусыз дамуының бір шеті Арал теңізінің тартылуына да әкеліп соққандай. Кезінде Арал теңізі бірден бір көгілдір су айдыны-туғын. Шекаралас елдерді жалғап жатырған бұл алып теңізге су жіберетін Әмудария, Сырдария өзендеріне халықтың сұранысы артуының себебінен, сонымен қатар шаруашылыққа көптеп пайдаланылғанның салдарынан Аралға құйылатын судың қоры азайды. Сол себепті қазіргі таңда Арал теңізі аянышты халде. Бұл бүкіл әлемді толғантатын проблемалардың бірі. Бұл теңіздің тартылу себебі, адамдардың табиғатқа селқос қарауынан. Егер, ауыл шаруашылығна жіберілетін су көлемі есепке алынар болса, табиғаттың жағдайын ескермей, көптеп егіндер отырғызбағанда бұндай жағдай орын алмас та еді... Тартылу себебінен тұздары жылына 2 млн тоннадай көтеріліп, адам ағзасына зиян келтіруде. Бұл адам жасаған зиянды әрекеті өзіне кері айналып келгенінің бір белгісі, бұл да көтерілер үлкен бір мәселе. Сондықтан, алға қарай табиғаттың мол қазынасын тиімді пайдаланып, өзге де байлық көзімізді мұндай жағдайға жеткізбейік! Арал теңізінің қалпына келуіне, табиғатты аялап бәріміз ат салысайық!
Біздің қазақтың қосқан аты алдында келсе, түсірген балуаны жықса, салған құсы алса, қосқан иті өзгеден озып барып ұстаса, есі шығып бір қуанады. Білмеймін, содан артық қуанышы бар ма екен? Әй, жоқ та шығар! Осы қуаныш бәрі де қазақ қарындастың ортасында бір хайуанның өнерінің артылғанына я бір бөтен адамның жыққанына мақтанарлық не орны бар? Ол озған, алған, жыққан өзі емес, яки баласы емес. Мұның бәрі – қазақтың қазақтан басқа жауы жоқ, биттей нәрсені бір үлкен іс қылған кісідей қуанған болып, ана өзгелерді ызаландырсам екен демек. Біреуді ызаландырмақ – шариғатта харам, шаруаға залал, ақылға теріс. Әншейін біреуді ыза қылмақтың несін дәулет біліп қуанады екен? Жә, болмаса, ана ыза болушы соншалық неге жер болып қалады екен?
Шалқыған Арал теңізі...
Арал теңізі - Қазақстан мен Өзбекстан шекарасында орналасқан сутоған. Теңіз ХХ ғасырда ауданы жағынан әлемде төртінші орында болған еді... Бүгінгі күнгі технологияның тоқтаусыз дамуының бір шеті Арал теңізінің тартылуына да әкеліп соққандай. Кезінде Арал теңізі бірден бір көгілдір су айдыны-туғын. Шекаралас елдерді жалғап жатырған бұл алып теңізге су жіберетін Әмудария, Сырдария өзендеріне халықтың сұранысы артуының себебінен, сонымен қатар шаруашылыққа көптеп пайдаланылғанның салдарынан Аралға құйылатын судың қоры азайды. Сол себепті қазіргі таңда Арал теңізі аянышты халде. Бұл бүкіл әлемді толғантатын проблемалардың бірі. Бұл теңіздің тартылу себебі, адамдардың табиғатқа селқос қарауынан. Егер, ауыл шаруашылығна жіберілетін су көлемі есепке алынар болса, табиғаттың жағдайын ескермей, көптеп егіндер отырғызбағанда бұндай жағдай орын алмас та еді... Тартылу себебінен тұздары жылына 2 млн тоннадай көтеріліп, адам ағзасына зиян келтіруде. Бұл адам жасаған зиянды әрекеті өзіне кері айналып келгенінің бір белгісі, бұл да көтерілер үлкен бір мәселе. Сондықтан, алға қарай табиғаттың мол қазынасын тиімді пайдаланып, өзге де байлық көзімізді мұндай жағдайға жеткізбейік! Арал теңізінің қалпына келуіне, табиғатты аялап бәріміз ат салысайық!
Біздің қазақтың қосқан аты алдында келсе, түсірген балуаны жықса, салған құсы алса, қосқан иті өзгеден озып барып ұстаса, есі шығып бір қуанады. Білмеймін, содан артық қуанышы бар ма екен? Әй, жоқ та шығар! Осы қуаныш бәрі де қазақ қарындастың ортасында бір хайуанның өнерінің артылғанына я бір бөтен адамның жыққанына мақтанарлық не орны бар? Ол озған, алған, жыққан өзі емес, яки баласы емес. Мұның бәрі – қазақтың қазақтан басқа жауы жоқ, биттей нәрсені бір үлкен іс қылған кісідей қуанған болып, ана өзгелерді ызаландырсам екен демек. Біреуді ызаландырмақ – шариғатта харам, шаруаға залал, ақылға теріс. Әншейін біреуді ыза қылмақтың несін дәулет біліп қуанады екен? Жә, болмаса, ана ыза болушы соншалық неге жер болып қалады екен?
Объяснение: