Біздің о Б
3
Сойлезиле оконвуланып тұратын сөздер
Сөйлем ішінде өзге мүшелерден оқшауланып тұратын
сөздерді жиі кездестіресін. Бұл сөздер сөйлем мүшесінің
қызметін аткармайды. Тек сөйлем мағынасын айқындауға
қатысады. Сондай сөздердің бірі – олағай. Одағай сөздердің
қандай құрамдық, мағыналық ерекшеліктері барын байка
көрелік.
1. Курамдык түрлері: негізгі (ау, па, ай, пай, беу); туын-
ды (баре келді, ойпырым ай); күрделі (пай-пай, шөре-шөре ).
2. Мағыналық түрлері: көңіл күй (алақай, oh, қаn ); же-
кіру (тәйт, тек ); шакыру (кес көс, құрау құрау ).
3. Одағай сөздер сөйлемде жай, калыпты дауыспен айтыл-
са, үтір арқылы ажыратылады: Бәрекелді, өнерлі бала екен!
4. Одағай сөздер сөйлем ішіндегі басқа мүшелерден к-
теріңкі, ерекше дауыспен айтылса, олардан кейін леп белгісі
қойылады: Алақай! Мен жүлдегер атандым.
«Одебиеттік оқу» кітабынан одағайы бар мәтін тауып, одағай
создерді күрамы ваен агнасына ажырат.
• Оқшау сөздерге жататын карата, кыстырма сөздердің біріне
осындай бет құрастырып көр. Ол үшін каратпа және хастырма сөздер
шін мағыналық ерекшеліктерін зертте. Мысалдар келтір. Көмектесіндерш
Мұхтар Мұқанұлы Мағауин (2 ақпан 1940, Баршатас ауылы, Аягөз ауданы, Шығыс Қазақстан облысы) — тарихшы, жазушы, қазақтың ауыз әдебиетін зерттеушісі ғалым. Филология ғылымдарының докторы, Мемлекет сыйлығының лауреаты (1984), Қазақстанның халық жазушысы (1996).
Мұхтар Мұқанұлы Мағауин
Мұхтар Мағауин.jpg
Туған күні
2 ақпан 1940 (80 жас)
Туған жері
Шығыс Қазақстан облысы, Аягөз ауданы, Баршатас ауылы
Азаматтығы
Қазақстан
Ұлты
Қазақ
Бағыты
тарихи проза
Жанры
проза
Шығармалардың тілі
Қазақша
Мазмұны
Өмірбаяны
Мұхтар Мұқанұлы Мағауин — 1940 жылы 2 ақпанда Семей облысының Шұбартау ауданында туған. Абақ Керей тайпасының Жастабан руынан шыққан.[1]
1962 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетін, 1965 жылы оның аспирантурасын бітірген.
Еңбек жолын 1965 жылы бастады. "Қазақ әдебиеті" газетінде бөлім меңгерушісі,
1967-1971 жылдары "Жазушы" ба бас редактордың орынбасары, Қазақ КСР Ғылым академиясының М.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтында аға ғылыми қызметкер болып істеген, Мәскеуде М.Горький атындағы Әдебиет институтында қазақ фольклоры мен қазақ әдебиеті тарихы бойынша арнайы лекциялық курстар жүргізді.
1983-1984 жылдары еркін шығармашылық қызметте,
1984-1986 жылдары "Жазушы" ба бас редакторы.
1987 жылы еркін шығармашылык қызметте,
1988 жылдан бері "Жұлдыз" журналының бас редакторы.[2]
Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, жазушы, әдебиет зерттеушісі. Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының хатшысы.
"Аласапыран" тарихи роман-дилогиясы үшін Қазақ КСР-інің Абай атындағы мемлекеттік сыйлығы берілді. (1984). Қазақстанның Халық жазушысы, Түркияның Халықаралық "Түркі дүниесіне қызмет" сыйлығының сахибы.[3]
Қазақ халқының ойшылы және философы Абай Құнанбайұлының ең жарқын шығармалары мен еңбектерінің бірі-Қара сөздер. Абайдың соңғы жылдары жазылған Қара сөздері көлемі мен жазылуы жағынан әр түрлі 45 сөзден тұрады. Қазақ қара сөзінен сөзбе-сөз аударғанда Қара сөз (Қара сөздер) деп аударылады, оның аудармасы өз мағынасын береді, өйткені бұл еңбектерде қазақ халқының Абайға деген айқын сыны (өшпенділігі емес) көрінеді. Абай өзінің барлық жылдарында қазақтардың кемшіліктері мен кемшіліктерін түсінді және оны шеше алмайтындығынан қорқып, ол бұл туралы әдеттегі стильде жазуды жөн көрді.