Бас-басы адамға сүйкімді, қашан оны, нешінші және ара қатал жағдайларда көмектес- ара күрделі жай-жапсарларда құтқаратын дұрыс достар қаптайды. Сый досқа бірлескен жанасушылықтың көрінген кезіне деген алқындыру болады. Осы үшін іздеуге керекке какой-либо желеуді. Шағын, бірақ жан сувенир қатынастарды нықтайды және оларға жаңа назарды сомдайды. Сый досқа толығымен мүмкін сюрпризбен. Главное, чтобы ол орынды және сүйкімді болды.Ғой достарда зар тек өмірдің ауыр кездеріне, бірақ және қуаныштың минуттарында туады. Сыйда ең негізгі досқа - сол сөздер. Олар өлең-жырдың пішініне деген облачить болады немесе құттықта- әзілдің мәтініне. Сый досқа көңілді және төл болуға керекке. Айтпақшы, досқа тәуелдеу болады меншікті шығарманың әнін немесе қайта жаса- танымал әнді өзінің себебіне әдейі жолдас.Ана ең, ауызекі сый досқа ештеме нашар, еш материалдық алады. Сый досқа оның ардақты арманын жасау біледі. Айталық, ашына туралы сағатта, суретте немесе кітапта, сол жөн оған қиялдаса
Үшінші сыныпты бітірген үш дос: Асылан, Беккет және Жомарт бүгін де әдеттегісінше жұптарын жазбай, кинодан бірге қайтты.
Әңгімені Асылан бастады:
- Айтпақшы, Бекет, атаң келген жоқ па? Қорыққа қашан бармыз?
- Мен сендерге айтам деп ұмытып кетіппін ғой. Атам келді. Ертең қорыққа қайыра қайтады, - деді оған Беккет.
- Ой, сен де, - деді Жомарт ренжи.
- Манадан бері айтпайсың ба, жүріңдер, атайға тағы бір жалынып көрейік.
Олар жүрістерін жылдамдата, Бекеттің үйіне қарай тартты.
Бекеттің атасы - Қазанбай қарт ауылдан көп шалғай Қорғалжын қорығында қарауыл болып істейді. Балалардың естуінше онда құс атаулының неше түрлісі бар, әсіресе, сол көлді жылда жазда мекен етуші сирек кездесетін құс қызылқазды көргендер де көп деседі. Асылан да соны бір көруге асық – ақ. Атай ауылға апталап , кейде айлап бірақ келеді. Балалар бір – екі рет өтініп көріп еді, Қазанбай атай қасына да маңайлатпаған. Енді олар бақтарын тағы бір сынамақшы.
Балалар есік алдында тақтай орындықшада отырған Қазанбай атайға жарыса сәлем берісті.
- Иә, батырлар, - деді ол күлімсіреп, - қорыққа барғыларың келеді ғой, ә?
- Иә, иә, ата, апарыңызшы!
- Біз шаршамаймыз да қорықпаймыз, деді Асылан мен Жомарт.
- Ата, бұл менің достарым ғой, апаршы, ә? - деп қиыла сұрады Бекет те.
- Болмадыңдар ғой, жарайды. Апарсам, апарайын. Тек күн шығар - шықпастан осы үйдің алдында болыңдар. Мен ерте жүремін, -деді.
Асылан мен Жомарт қуаныса үйлеріне жүгіріп кетті. Асылан үйіне келісімен, ертең қорыққа баратынын ансына айтты да, дереу жолға қамдана бастады.
- Біз ат арбамен барамыз, апа, - деді ол. - Жол ұзақ. Маған бір күндік тамақ дайында. Жылы киімдерімді тауып бер. Реттеп салып қояйын, әйтпесе, таңертң үлгермеспін. Асылан қажетті заттарын реттеп қойды да, ерте жатып қалды.
Жомарт болса үйіне келіп, ондағыларға: « Ертең қорыққа барамыз. Мені ерте оятыңдар», - деді де өзі есік алдында ойнап жүрген балаларға баруға асығып, сыртқа кетті.
Таң ата бере, Қазанбай қарт үйден шықты. Қараса, есік алдындағы орындықта бір бала жайғасыпты. Буынып - түйініп, жолға дайындала келген бұл кім десе, немересінің жолдасы Асылан екен. Қарт бұлармен болған кешегі әңгімені енді есіне түсіріп, еріксіз күліп жіберді. Мына бала ерте тұрып, келіп отыр. Енді апармасқа амал жоқ.
Аздан соң Қазанбай қарт арбасына Беккет пен Асыланды отырғызып алып, қарагер аттың делебесін қағып қалды. Олар Жомарттың үйінің тұсынан өте бергенде, Асылан шыдамай:
- Ата, мен Жомартты шақырып шығайыншы, досымыз ғой, - деді.
Әуре болмаңдар, - деді Қазанбай қарт, - қорыққа баратын адам бұл уақытқа дейіе ұйықтамайды. Ұқыпты бала мына Асылан сияқты, манна келетін еді. Кеттік, шүу, жануар! - Атай Қарагерге қамшы басты.
Бекет пен Асылан да қызыға , алға қарасты.
- «Ұқыптының уақыты мол» деген сөз рас-ау.
- Асыланның ұқыптылығын неден байқауға болады?
- Жомарт неліктен қорыққа бармай қалды?
- «Ұқыптының уақыты мол» дегенді қалай түсінесіңдер?
Әңгімені Асылан бастады:
- Айтпақшы, Бекет, атаң келген жоқ па? Қорыққа қашан бармыз?
- Мен сендерге айтам деп ұмытып кетіппін ғой. Атам келді. Ертең қорыққа қайыра қайтады, - деді оған Беккет.
- Ой, сен де, - деді Жомарт ренжи.
- Манадан бері айтпайсың ба, жүріңдер, атайға тағы бір жалынып көрейік.
Олар жүрістерін жылдамдата, Бекеттің үйіне қарай тартты.
Бекеттің атасы - Қазанбай қарт ауылдан көп шалғай Қорғалжын қорығында қарауыл болып істейді. Балалардың естуінше онда құс атаулының неше түрлісі бар, әсіресе, сол көлді жылда жазда мекен етуші сирек кездесетін құс қызылқазды көргендер де көп деседі. Асылан да соны бір көруге асық – ақ. Атай ауылға апталап , кейде айлап бірақ келеді. Балалар бір – екі рет өтініп көріп еді, Қазанбай атай қасына да маңайлатпаған. Енді олар бақтарын тағы бір сынамақшы.
Балалар есік алдында тақтай орындықшада отырған Қазанбай атайға жарыса сәлем берісті.
- Иә, батырлар, - деді ол күлімсіреп, - қорыққа барғыларың келеді ғой, ә?
- Иә, иә, ата, апарыңызшы!
- Біз шаршамаймыз да қорықпаймыз, деді Асылан мен Жомарт.
- Ата, бұл менің достарым ғой, апаршы, ә? - деп қиыла сұрады Бекет те.
- Болмадыңдар ғой, жарайды. Апарсам, апарайын. Тек күн шығар - шықпастан осы үйдің алдында болыңдар. Мен ерте жүремін, -деді.
Асылан мен Жомарт қуаныса үйлеріне жүгіріп кетті. Асылан үйіне келісімен, ертең қорыққа баратынын ансына айтты да, дереу жолға қамдана бастады.
- Біз ат арбамен барамыз, апа, - деді ол. - Жол ұзақ. Маған бір күндік тамақ дайында. Жылы киімдерімді тауып бер. Реттеп салып қояйын, әйтпесе, таңертң үлгермеспін. Асылан қажетті заттарын реттеп қойды да, ерте жатып қалды.
Жомарт болса үйіне келіп, ондағыларға: « Ертең қорыққа барамыз. Мені ерте оятыңдар», - деді де өзі есік алдында ойнап жүрген балаларға баруға асығып, сыртқа кетті.
Таң ата бере, Қазанбай қарт үйден шықты. Қараса, есік алдындағы орындықта бір бала жайғасыпты. Буынып - түйініп, жолға дайындала келген бұл кім десе, немересінің жолдасы Асылан екен. Қарт бұлармен болған кешегі әңгімені енді есіне түсіріп, еріксіз күліп жіберді. Мына бала ерте тұрып, келіп отыр. Енді апармасқа амал жоқ.
Аздан соң Қазанбай қарт арбасына Беккет пен Асыланды отырғызып алып, қарагер аттың делебесін қағып қалды. Олар Жомарттың үйінің тұсынан өте бергенде, Асылан шыдамай:
- Ата, мен Жомартты шақырып шығайыншы, досымыз ғой, - деді.
Әуре болмаңдар, - деді Қазанбай қарт, - қорыққа баратын адам бұл уақытқа дейіе ұйықтамайды. Ұқыпты бала мына Асылан сияқты, манна келетін еді. Кеттік, шүу, жануар! - Атай Қарагерге қамшы басты.
Бекет пен Асылан да қызыға , алға қарасты.
- «Ұқыптының уақыты мол» деген сөз рас-ау.
- Асыланның ұқыптылығын неден байқауға болады?
- Жомарт неліктен қорыққа бармай қалды?
- «Ұқыптының уақыты мол» дегенді қалай түсінесіңдер?
- Сендер өз уақыттарыңды қалай үнемдейсіңдер?
Балалардың жауаптары тыңдалады.