Бабаларымыз ежелден «Өнер алды – қызыл тіл» деп сөз өнерін аса жоғары бағалаған. Ақындар сөз сайысы кезінде жеңіске жетудің жолын іздеп, нақты дəлелдер келтіріп, сөзбен жеңген.
Айтыста ақындардың импровизациясы, логикасы мен дəлелінің күштілігі анық байқалуы тиіс. Сөз өнерінің, образды, көркем ойлардың тілдік көрінісін айтыс өлеңдерінен көреміз.
Ақындар тіліндегі көркем құралдарының бірі – мақал-мəтелдер. Мақал- мəтелдердің көпшілігі игі қасиеттерге үндеу, уағыздау сипатында болады. Мақал-мəтелдердің ерекшелігі – мазмұны терең, аз сөзбен көп мағына береді жəне көпшілігі есте тез сақталады. Айтыс өлеңдеріндегі мақал- мəтелдер тілдің эстетикалық қызметін күшейтіп, өлең сөзді əсерлі етеді. Ал қанатты сөздер мен мақал-мəтелдер əдеби тілімізді байытуға қосқан айтыс ақындарының үлесі екендігін көрсетеді. 1.Мəтіннің жанрын анықтаңыз
2. Мəтіннің жанрына тəн 3 ерекшелікті белгілеңіз.

Я очень люблю лето. Обычно на летние каникулы мы всей семьей едем на дачу. В деревне я полностью свободна: могу гулять сколько хочу, ходить купаться на речку или играть с друзьями в лесу. Больше всего мне нравится отправляться на поиски приключений и изучать окрестности. Однажды в своих поисках я набрела на большое заросшее кувшинками озеро в лесу. 
Деревья низко склонились над водой, корни их зацепились за берег, а вода в озере темная-темная. Даже в самый жаркий день от озера веет холодком, поэтому в жаркие дни я люблю искупаться в ледяной воде. Озеро стало моей тайной. Я часто хожу туда одна, беру с собой книгу и читаю её сидя на берегу. 
Около озера кто-то построил шалаш и там можно оставаться с ночевкой, но родители не разрешают. Я рассказала об озере своим друзьям, и мы стали чаще посещать это таинственное место. Мы сделали плот и на нем катались по озеру. В хмурые дни, когда дует холодный ветер, очень приятно сидеть на берегу, вокруг костра, есть печеную картошку и слушать рассказы-ужастики или истории про водяных и домовых. Свой род поставь и нужные тебе слова

ҰЛТЫМЫЗДЫҢ ҰЛЫҚ ӨНЕРІ Күй – көне замандардан күні бүгінге дейін халқымызбен бірге жасасып келе жатқан ең киелі де қастерлі, сырлы да сұлу өнер. Ұлт мәдениетінің арғы-бергі тарихын зерттеп, жүйелеп, бүгінгі жас ұрпақтың кәдесіне жарату және оны әлемдік деңгейде насихаттау мақсатында жасалған “Мәдени мұра” мемлекеттік бағдарламасы аясында “Қазақтың дәстүрлі 1000 күйі” жобасының жүзеге асырылуын ұлттық музыка тарихындағы елеулі оқиға деп бағалаймын. Қазақтың ұлы ақыны Абай: “Құлақтан кіріп бойды алар, Әсем ән мен тәтті күй”, деп жырлағандай, қазақтардың сан буыны Құрманғазы, Дәулеткерей, Байжігіт, Тәттімбет, Қазанғап, Сүгір, Тоқа, Абыл сияқты халқымыздың асыл өнерін ұстаған ұлы күйшілердің мол мұрасымен сусындап өсті. “Қазақтың дәстүрлі 1000 күйі” шеңберінде бағзы замандардан келе жатқан күй атасы Қорқыттан бастап Ықыласқа дейінгі қобызға арналған күйлер мен Сармалай бастаған сыбызғы күйлерінің де сараланып осы жинаққа енгізілуі – жобаның құнын арттыра түсетін соны жаңалық. Еліміздің алуан аймақтарында қалыптасқан Шығыс, Батыс, Арқа, Қаратау, Жетісу, Сыр бойы, Маңғыстау күй мектептері ғана емес, елімізден тысқары Моңғолия, Қытай қазақтарының күй дәстүрлерінің бір жобада тоғысуын терең тамырлы халқымыздың мәдени бірлігінің айқын айғағы деп бағалаған жөн. Қай замандағы болмасын күй өнеріндегі ортақ сарын – азаттыққа, бостандыққа ұмтылу, ел тәуелсіздігін аңсау. Осы тұрғыдан алғанда, қазақ күйлері – халқымыздың ғасырлар бойы армандап, бүгінгі ұрпақ жүзеге асырған, тәуелсіздікті жақындатқан ең қастерлі құндылық. Қазақтың Д.Нұрпейісова, Қ.Жантілеуов, Ж.Қаламбаев, Д.Мықтыбаев, Т.Момбеков, Г.Асқаров, У.Бекенов, Қ.Ахме­­дия­ров, Ә.Есқалиев, А.Үлкенбаева, т.б дәулескер домбырашылар орындауындағы 1000 күй ұлтымыздың ұлы қазынасы ретінде туған халқының жүрегіне жол тартты. Оның бүгінгі және болашақ ұрпақтың рухани азығы мен игілігіне айналатынына және жаңа ізденістерге бастап, алдағы уақыттарда жарасты жалғастығын табатынына кәміл сенемін. Нұрсұлтан НАЗАРБАЕВ, Қазақстан Республикасының Президенті. БАҒА ЖЕТПЕС БАЙЛЫҚ Ел өміріндегі елеулі оқиға саналатын, қазақ үшін қабырғалы да қазыналы іс – күні кеше ғана тұсауы кесілген “Қазақтың дәстүрлі 1000 күйі” антологиясы дер едім. Ұлттың ұлылығын, жұрт­тың мықтылығын таныта­тын рухани құндылықтары, оны мұра етіп қалдырған ой өлшемі биік, қаны да, жаны да таза арыстар екені айдан анық. Бұл Елбасы Нұрсұлтан На­зар­баевтың тікелей тапсырмасымен, Мәдениет және ақпарат минис­трлігінің ұйытқы болуымен “Мәң­гілік сарын: қазақтың 1000 күйі мен 1000 әні” жобасы негізінде іске асып отырғанынан хабардармын. Жалпы, күй өнерінің өмірге келген кезеңін тап басып ешкім айта алмаса керек. Тіпті біздің дәуірімізге дейін де алуан түрлі сарындардың болғаны, оны орын­даған аспаптардың сақталғаны мәлім. Ал көне ғасырдағы Қор­қыт, ХІІ ғасырдағы Кетбұға, ХІV-XV ғасырлардағы Асанқайғы, Қазтуған, XVІ-XVІІ ғасырлардағы Байжігіт, XVІІІ ғасырдағы Абы­лайхан, XІХ ғасырдың басындағы Құрманғазы, Абыл, т.б. алыптар, олардың ізін қуған дара талант­тар тарау-тарау әңгіменің, том-том кітаптың арқауы болары сөзсіз. Болып та жатыр. Осы жауһарларымызға кешегі кеңестік дәуірде көп мән бере қоймадық. Атүсті қарап, өзгенің әні­не еліктеп келдік. Сөйтсек, кім­­мен де болса тереземіз тең түсе­тін, иықтаса алатын дүниелеріміз же­тіп артылады екен. Соның бір пара­сын кезінде А.Затаевич жи­нақ­тап бастырса, Е.Брусиловский опералық шығар­маларға тиімді пайдалана білді. Мұның өзі қазақ­тың ән мен күйін қажетіңе жара­та алсаң, қандай шығармамен де ұштасып кете­тінін, ажарын аш­ып, айбынын асыратынын аңғаруға болады.