Байқоңыр – ғарыш айлағы. Қызылорда облысы Қармақшы ауданының аумағында орналасқан. Іргесі 1955 жылы қаланған. 1957 жылы 4 қазанда Байқоңыр ғарыш алаңынан тұңғыш ғарыш ракетасы сәтті ұшырылды. Байқоңыр әлемдегі ең ірі жербеті ғылыми ғарыш полигоны саналады. 1961 жылы 12 сәуірде адамза тарихында тұңғыш рет Юрий Гагарин Юрий Алексеевич Байқоңырдан «Восток» кемесімен ғарышқа аттанып, ғарышты бағындырды. Байқоңырдан Ай, Марспен Шолпанды зерттеуге арналған ғарыш аппараттары бар РТ да ұшырылады. 1991 жылы 2 қазанда қазақтың тұңғыш ғарышкері – Тоқтар Әубәкіров «Союз Т-13» ғарыш кемесімен Байқоңырдан ғарышқа көтерілді. Қазақ ғарышкері – Талғат Мұсабаев ғарышта 2рет (1994,1998 жылдары) болды. «Байқоңыр» кешенінен Қазақстан Республикасның аумағына жылына 30-35 мың улы зат таралады. Ракетадан түскен қалдықтар Қарағанды, Павлодар және Шығыс Қазақстан облыстарының табиғатына көп зақым келтірді. Күні кеше ғана ғарышта болып қайтқан тағы бір қаһарманымыз – Айдын Айымбетов. Ол қазір ұлттық ғарыш агенттігінде кәсібіне сай лайық қызметін абыроймен атқаруда. Айдын Айымбетов – Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен дүниеге келген 1991 жылғы «Қазақстан-Ғарыш» жобасының бүгінгі заңды жалғастырушысы.
1-тапсырма. Сөйлемдерді толықтырып жаз. жылы ___сәуірде адамзат тарихында тұңғыш рет Юрий Гагарин ғарышқа аттанды.
жылы ___қазан айында қазақтың тұңғыш ғарышкері «Байқоңырдан» ғарышқа көтерілді.
Талғат Мұсабаев ғарышта рет (, жылдары) болды. Айдын Айымбетов – Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың 1991 жылғы «Қазақстан-Ғарыш» жобасының бүгінгі заңды жалғастырушысы.
«Байқоңыр» кешенінен Қазақстан Республикасының аумағына жылына ___ - ___ мың тонна улы зат таралады. Ракеталардан түскен қалдықтар , және облыстарына зиян келтірді.
Сөйлем Ажалдан қашқан Қорқыт дүниенің төрт тарабын түгел кезді . Толқындар жабуды бүлк - бүлк көтеріп , суға батырмайды .Ажалдан не ? ажал - зат есім . ажалдан - туынды 3.е. , дара 3.е. , дерексіз з.е. , жалпы есім . , дан - шығыс септігінің жалғауы . қашқан не істеген ? етiстiк . негiзгi түбір етістік , дара етістік , салт етістік , болымды етістік . бұрынғы өткен шақ Қорқыт - кім ? зат есім . негізгі з.е. , дара з.е. , деркті з.е. , жалқы з.е. , дүниенің не ? дүние . зат есім . дүниенің -- туынды з.е. , дара з.е. , дерексіз з.е. , жалпы есім . , нің - ілік септігінің жалғауы төрт - неше ? сан есім . төрт -- дара с.е. , негiзгi c.е. , есптiк с.е. , тарабын не ? тарап - зат есім . туынды з.е. , дара 3.е. , дерексіз з.е. , жалпы есім . ( бұған сенімді емеспін түгел-- жалпылау есемдігі.кезді --- не істеді ? етістік түбірі кез , ді табыс септік жалғауы . туынды түбір етістік , дара етістік , сабақты етістік , болымды етістік жедел өткен шақ.
Диалог:
Қасқыр үлкен, томпақ кішкентай қоянды жегісі келіп оны андиды.осылай андып отырған қасқыр:
Мен оны бірдең жеп қоямын,ол мені сезбейдіде- деп ойлайды. Осылай отырғанда ол қоянды жоғалтып алды. Шошып кетіп ол аспанға қааса ол биік ағаштын тобесінде отыр екен. Ол ба қасқыр ға қарап үлкен өткір таяқты оған атпақшы болып қорқытады. Сонда қасқыр:
Өтінем өлтіре көрме, қалағанынды істеймын дейды.
Қоян: Жақсы онда ешкімді де бұлай қорқытып, жеме . Ол жамандыққа жатады. Енді ешқашан бұлай істеме-дейді.
Қасқыр: жақсы , қалағанын болсын деп уәдесін береді , және ол қасқыр қоянмен дос болыпты.