Бегабат ұзақов
«жантаза» (әңгімеден үзінді)
екі күннен бері орта бойлы, төртбақ денелі, қалың қабақты, қарасұр жігіт торы
атпен желдіртіп келеді. бес қаруын түгел асынған. қызылқұмның жұмақ көркіне қызыға
көз тастап келе жатқан жасы әлі жиырмаға тола қоймаған жігіттің кеудесіндегі елдің
тірлігі де үнемі осындай мамыражай кеше берсе ғой деген арман ұлғая түсті.
«тіршілік неткен тұрлаусыз еді! - деген ой келді оның қиялына. — айналаны
көріктендіріп тұрған мына pаң, қызғалдақтар құралайдың салқыны өткен соң күнге
күйіп, желге ұшарын білмейді-ау! солай, тайталасып өтеді. күреспесең,
ғұмырың қамшының сабындай қысқа. тосынан келген дүлей күш сындырып кеткенін
байқамай да қ»
болатын он төртінде бас болар. кеудеде жолбарыс жүрек соғып тұрған кезде
ер жігіт үйінде бұғып жата алмас. сыр бойындағы қалың елдің қамын жеп, жас күнінен
атқа қонып, ақ найза ұстады. он жетіге толар-толмас кезінде айрандай ұйып отырған елге
оңтүстіктегі ала шапандылардың әскері киліге кіріп, ойран салды. жекпе-жекте бас
батырына найза қадап, аттан аударды. ел тізгінін ұстағандар екі тарапқа жалтаңдап
ашырқаған халқын тойдырудың орнына, алқымын толтыруымен әлек. жағдай бұлай
жалғаса берсе, тұлымды ұл - құлға, бұрымды қыз - күңге айналарын сезген бұл жігіт
араздасқан ағайынды жарастырып, елді біріктіруімен әуре. арал, сырдың кейбір
салаларына бөген құрып, егіншілікпен айналысуға үндеді.
ка, яка егіншілікті үйретудегі мақсат – шашыраңқы елді жинау. біріккен жұртты жау жеңе
алмайды. мұны түсінгендер сырды сағалағанымен, малына малданып, қырды жағалап
ва але кететіндер де бар. қай-қайсы да басына іс түскенде әскері бар болғандықтан бұған
келеді. оның самсаған қалың қолы бар, жүздеген жігітті машықтандырып, жау шапса,
лап қоюға дайындап қойған. таса жердегі әскери жаттығуларда шыңдалған жігіттер
былайғы кезде өз тірлігімен айналыса береді.
1. мәтіннен сын есімдерді теріп жаз.
2. басты кейіпкердің халыққа егіншілікті үйретудегі басты мақсаты не?
3. басты кейіпкер халқы үшін қандай ерлік жасағанын мәтіннен тауып жаз.
4. кейіпкерлердің мінезі, қылығы, ішкі жан дүниесін жаз.
Сондықтан, менің ойымша, балалар ата-аналарын бағалаймыз емес кезде, оған тосын таба мерекелер құттықтап жоқ оларды ренжітуге, олар денсаулығына мүдделі емес. Әрине, барлық балалар өскенде, молшылықты болуға мүмкіндігінше тез көріңіз, ал кейде ол олардың ата-аналары тым көп түсіну және бақылау емес, бұл, меніңше. Мүмкін ата-аналар кейде қажетті артық алаңдатты. Бірақ мен оларды түсінуге болады - олардың иығына айтарлықтай өмір тәжірибесі, олар жай ғана олардың балалары ауру мен қатені болдырмау көмектескім келеді.
Кейде балалар мен ата-аналар, жылы және сенімді қарым-жоқ. олардың уақыты, күту және қолдау - Бірақ әлі күнге дейін, мен бірде-бір ата атындағы берді жақсы нәрселерді ұмытып тиіс деп есептейміз. Тек осылай ғана біз өседі және ересек өмірге дайын болуға. Ал ата-аналар мәңгілік емес және кез келген өскелең алу емес. Ал қажет болған кезде, оларға көмектесу үшін шамамен күрделі ештеңе жоқ. Ол, олар біз үшін жасадық барлық үшін шынайы алғыс, тіпті баж емес.