Берілген мәтінді 2 рет мұқият оқып шығыңыз. Мәтіннің негізгі идеясын анықтаңыз. Ертеде жылқы Күнге қарап:
- О, қайырымды, Күн! Мені жануарлардың арасындағы ең сұлуы дейді. Оны өзім де білемін. Сонда да
кейбір дене мүшелерімді бұдан да әдемі етсем деп ойлаймын, - депті.
- Сонда қай жеріңді түзеткің келеді? – деп сұрайды Күн күлімсіреп.
Егер аяқтарым бұдан да ұзындау болса, мен тіптен жүйрік болар едім. Мойным аққудың мойнындай ұзын
болса, маған ол бұдан да әсем көрік берер еді. Адамды арқалап жүру үшін арқамнан мәңгі алынбайтын ер-
тоқымым болса, жақсы болар еді.
- Күте тұр, - дейді Күн күліп.
Жылқыға Күн түйені алып келеді.
- Міне, сен ұнатқандай ұзын аяқ, ұзын мойын, ері де дайын. Қалай, сенің де осындай болғың келе ме? - деп
сұрайды Күн.
Жылқы көріксіз жануарды көргенде қалшылдап қоя береді.
- Жо-жоқ! - дейді қорыққанынан.
- Саған өз бойыңдағы сұлулығың да жетеді! Әркім өз қасиетін бағалауы тиіс, - дейді Күн жылқыға. Содан
бері жылқы әлі күнге дейін түйені көрген сайын қорыққанынан дірілдей бастайды екен.
4
Қашанда сұлулыққа ұмтылу керек
Жылқы - көрікті жануар
Әркім өз қасиетін бағалауы тиіс
1-мәтін.Қазақтың тұрмыс-тіршілігі төрт түлік малға байланысты екені айтылып,оның ішінде түйе малының ерекше қасиеттеріне тоқталған.
2-мәтін.Қазақ елінің байлығы төрт түлік малы екенін айта келіп,оның ішінде қазақ елі аса қастерлеген жылқы малының қасиеттері туралы айтылған.
Мәтіннің тақырыбы-Мал шаруашылығы.
Мәтіннің идеясы-төрт түлік мал-еліміздің байлығы.
Мәтіннің негізгі ойы-елімізде мал шаруашылығын өркендетіп дамыту.
Мақсатты аудиториясы-мал шаруашылығын өркендететін халық.
Мәтіннің тірек сөздері-мал шаруашылығы,төрт түлік мал:Жылқы,Түйе,қой,Сиыр.
Екі мәтінге ортақ мәлімет-мал шаруашылығындағы төрт түлік мал хәлі.
Бір ұл тәрбиелесең - бір әулетті тәрбиелегенің
Қазақ халқы ұл баланы шаңырақ иесі, ата-тегіміздің жалғасы,- деп есептейді. Егер бір атадан бірнеше ұл бала болса, оның ең кенжесі шаңырақта қалады. Үлкендері бөлек үй болады. Балалардың ең кенжесі болғанымен, ол ата-ананы бағып-қағып, солармен бірге қалғандықтан үлкен үй деп, бауырлары осы шаңырақты бағалайды. Осы әулеттің одан әрі дамуын, жалғасуын ұл бала жүзеге асырады.
Ал, қыз баланы халқымыз ежелден, жат-жұрттық,- деп санайды. Қызды отбасында құрметтейді, еркелетеді. Бірақ, ол есейген соң басқа әулеттің отын шағып, ұрпағын көбейтеді. Қыз дүниеге әкелген сәби өз ата-анасының жалғасы емес, басқа әулеттің жалғасы. Сондықтан жоғарыдағы мақалдар осылай айтылған.
Объяснение: